مقاله مستقلی تحت عنوان «نوروز در فرهنگ شیعه» نوشته ام که سالهاست در ایام نوروز در مطبوعات و سایت ها منتشر می شود. اصل آن در مقالات تاریخی دفتر دوم منتشر شده بود. در آنجا روایات نوروز را بررسی کرده، و پس از آن مطالبی در باره نوروز در دوره صفوی نوشته و فهرستی از رسائل نوروزیه را هم آورده و یکی دو نمونه را هم چاپ کردم.
و اما امروز مشغول مطالعه کتاب اختیارات علامه مجلسی بودم، نکته خاصی جلب توجهم کرد. بحث بسیار مختصری در باره منشأ تقویم هجری دارد و این که از ماه محرم آغاز می شود. وی بلافاصله می گوید که اگرچه محرم برای عامه به عنوان مبدأ سال است، اما شیعیان در این باره اعتنایی ندارند، چرا که این ماه برای آنها، ماه عزاست و کربلا در آن واقع شده است: «همه فرقه مسلمانان بغیر از فرقه شیعه اثنی عشریه که [برای آنها هم] مبدأ حساب از اول این ماه است، [اما] سال ایشان نوروز است، و اما این ماه [یعنی محرم] و این روز را  [یعنی اول محرم] تعظیم نمی کنند، از برای حکایت کربلا. (اختیارات، ص 31).
بدین ترتیب می توان دریافت که چرا در دوره صفوی، نوروز اهمیت یافته و این همه رساله در باره آن نوشته شده است. آنان می بایست برای اول سال قمری که مبنای محاسبه تقویم رایج بود، از محرم شروع می کردند و چنین کردند، اما نمی توانستند در آغاز این سال جشن بگیرند. زیرا اصول اول سال برای جشن است. پس باید نوروز را برجسته می کردند و چنین کردند.
برخی از این رسائل نوروزیه که قبل از پانزده سال، یعنی در حد فهرست های منتشره تا آن زمان یافته بودم، بشرح زیر است.

1 ـ النوروزيه، مؤلف ناشناخته. تأليف شده به نام شاه طهماسب. ملامحمد جعفر فرزند محقق سبزوارى از آن نقل كرده است. ذريعه 24 / 382، ش 2054
2 ـ النوروز، محمد ابراهيم الحسينى المدرّس الخادم، (رد بر نوروزيه آقا رضى قزوينى) ذريعه، 24 / 379، ش 2040 و نكـ : ش 2049
3 ـ نوروز، همان رساله به فارسى.
4 ـ نوروزيه، محمد تقى بن محمد رضا رازى. تأليف شده به اسم شاه صفى ( سلطنت از 1038 ـ 1052). نسخه اى از آن در كتابخانه مركزى دانشگاه (فهرست 12 / 2517) و كتابخانه ملك موجود است. ذريعه، 24 / 383، ش 2053
5 ـ نوروز و سى روز، فيض كاشانى (م 1091)، در شرح فارسى حديث معلى بن خنيس. فيض چندين رساله در تقويم دعايى دارد. از جمله تقويم المحسنين و معيار الساعات. رساله نوروز وسى روز را دكتر معين همراه گفتارى تحت عنوان روز شمارى در ايران باستان در سال 1325 شمسى (توسط انجمن ايران شناسى) چاپ كرده است. ذريعه 24 / 380، ش 2048
6 ـ نوروزيه، اسماعيل بن محمد باقر خاتون آبادى (م 1116)، تأليف شده به نام شاه سليمان صفوى در يك مقدمه، دوازده باب و يك خاتمه. ذريعه، 24 / 2051
7 ـ نوروزيه، محمد باقر بن اسماعيل خاتون آبادى (م 1127)، تأليف شده به نام شاه سلطان حسين صفوى. نسخه آن در دانشگاه تهران (فهرست 2 / 1266) موجود است. ذريعه 24 / 379، ش 2042
8 ـ نوروزيه، ملاباقر بن اسماعيل كجورى. گفته شده در اين رساله، مؤلف ميرمخدوم شريفى را كه در نواقض الروافض بر ضد غدير و نوروز سخن گفته رد كرده است. آقابزرگ نسخه اى از آن نشناسانده است. ذريعه، 24 / 382، ش 2052
9 ـ نوروزيه، ملامحمد جعفر بن محمد باقر سبزوارى. نسخه اى شخصى از آن را آقابزرگ ديده و عبارت نخست آن را آورده است. ذريعه 14 / 382، ش 2055
10 ـ نوروزيه، مؤلف ؟ نسخه اى از اين رساله به شماره 1015 در كتابخانه آية الله مرعشى موجود است و در آن تاريخ 1084 آمده است.
11 ـ نوروزيه، آقارضى قزوينى. بسيارى بر اين رساله رد نوشته اند. نسخه اى از آن به خط مؤلف در كتابخانه ملى موجود است. ذريعه 24 / 383، ش 2058
12 ـ نوروزيه، ميرمحمد حسين بن محمدصالح خاتون آبادى. نسخه اى از آن در كتابخانه حضرت عبدالعظيم (ع) موجود است. ذريعه 24 / 383، ش 2056
13 ـ نوروزيه، ميرزا محمد حسين بن ميرزا ابوالحسن قائنى. ردى است بر رساله آقارضى قزوينى. ذريعه 24 / 383، ش 2057
14 ـ نورزويه، رضى الدين محمد مستوفى در رد بر آقا رضى. آقابزرگ نسخه اى از آن نشناسانده است. ذريعه 24 / 383، ش 2059
15 ـ نوروزيه، محمد باقر مجلسى، بحار الانوار ، ج 56، صص 91 ـ 143 . اين مدخل، گرچه رساله مستقلى نيست، اما، به دليل آن كه مرحوم مجلسى مفصل در اين باره سخن گفته، در اينجا معرفى شد.
16 ـ رساله در فضيلت روز نوروز، مؤلف ؟ نسخه اى از آن در نه برگ در كتابخانه مسجد اعظم (فهرست، ص 459) موجود است.
17 ـ نوروزنامه ، مؤلف ؟ نسخه آن در كتابخانه مسجد اعظم (فهرست، ص 572) موجود است.
18 ـ نوروزنامه ، مؤلف ؟ نسخه آن در كتابخانه آية الله گلپايگانى (فهرست، 3 / 79) موجود است.
19 ـ نوروزنامه ، مؤلف ؟ نسخه آن در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى (فهرست 15 / 179) موجود است.

20ـ نوروزيه، عماد الدين محمود بن مسعود. تأليف شده بنام سلطان حمزه ميرزا. نسخه اى از آن در كتابخانه وزيرى يزد (فهرست، 4 / 1167 ، ش 2107) موجود است. در آنجا از مؤلف به عنوان جالينوس ثانى ياد شده است. نيز مطالب آن در رساله خواجويى كه ناظر به آن رساله تأليف شده آمده است.
21 ـ نوروزيه، ملا اسماعيل خواجويى (م 1173). شرح و نقدى است بر رساله عمادالدين بن مسعود. ذريعه 24 / 381 ، ش 2050 (اين رساله را آقاى سيدمهدى رجايى در ميراث اسلامى ايران دفتر چهارم چاپ كرده است.)
22 ـ نظم حديث معلى بن خنيس منسوب به خواجه در كتاب سى روز و نوروز فيض كاشانى آمده و بيت اول آن چنين است: بقول جعفر صادق خلاصه سادات / ز ماه فارسيان هفت روز مذموم است (ذریعه: 24/29، ش 1087)
23 ـ نوروزيه، ميرزا محمد مهدى بن هداية الله خراسانى ( 1152 ـ 1217) ردى است بر رساله خواجويى. نسخه اى از آن در كتابخانه مجلس (فهرست 9 / 322 ـ 326 . فهرست نويس محترم به تفصيل گزارش آن را آورده) موجود است. ذريعه 24 / 384، ش 2062
24 ـ نوروزيه، غياث الدين اديب كاشانى، معاصر ناصرالدين شاه قاجار. در اين رساله اقوال پيشينيان آمده و بررسى شده است. نسخه اى از آن در كتابخانه ملى (فهرست 1 / 399) موجود است. ذريعه 24 / 384، ش 2060
در فهرست نسخه هاى خطى فارسى 1 / 367 چندين رساله نوروزيه كه مؤلف آنها ناشناخته است، معرفى شده است.