۳۸۳۴
۰
۱۳۸۴/۰۹/۲۴

سيري در مبارزات و مجاهدات سياسي فرهنگي شهيد مفتح

پدیدآور: رحيم نيکبخت
چکيده: در پيروزي انقلاب اسلامي عوامل متعددي را مي توان مؤثر دانست. آن چه تا کنون در بررسي هاي مربوط به علل اين رويداد کم تر مورد توجه قرار گرفته است، عومل و زير ساخت هاي فرهنگي اين انقلاب بزرگ است. در کنار مبارزات سياسي، تلاش هاي فکري و فرهنگي وجه اهميت شخصيت هاي مبارزي چون آيت الله دکتر مفتح، شهيد مطهري و شهيد باهنر و ديگران بوده است. اين مقاله به بررسي زندگي و مبارزات شهيد مفتح مي پردازد.
در پيروزي انقلاب اسلامي عوامل متعددي را مي توان مؤثر دانست. آن چه تا کنون در بررسي هاي مربوط به علل اين رويداد کم تر مورد توجه قرار گرفته است، عومل و زير ساخت هاي فرهنگي اين انقلاب بزرگ است. در کنار مبارزات سياسي، تلاش هاي فکري و فرهنگي وجه اهميت شخصيت هاي مبارزي چون آيت الله دکتر مفتح، شهيد مطهري و شهيد باهنر و ديگران بوده است.

با آغاز نهضت اسلام به رهبري امام خميني در سال 341، شاگردان مکتب ايشان به تبعيت از استادشان وارد صحنه ي مبارزه شدند. دکتر مفتح با سفرهايي که به نواحي مختلف جهت سخنراني مي نمود، مردم مسلمان را به وظايف ديني و سياسي آگاه مي کرد. با دستگيري و تبعيد امام خميني، مبارزه متوقف نگرديد؛ بلکه به تأثير از جو خفقان ايجاد شده، تاکتيک مبارزات تغيير کرد. در اين رويکرد شاگردان امام ضمن مبارزه ي سياسي به بستر سازي فکري و فرهنگي به منزله ي يک اقدام انقلابي توجه خاصي ورزيد ند .

آيت الله مفتح علاوه بر حضور قوي در صحنه ي مبارزات ضد حکومت، داراي سوابق قابل توجه فرهنگي بود. تدريس در دبيرستان دين و دانش که راه و روش جديدي را در پيش گرفته بود و هم گامي با مؤسسان انديشمند آن، چون دکتر بهشتي و آيت الله حائري تهراني و نيز تشکيل کانون دانش آموزان و فرهنگيان قم، از آن جمله است. تأسيس مجمع اسلام شناسي براي پژوهش در مسائل بنيادي اسلامي و انتشار چندين جلد کتاب از اين مجموعه، تحت نظارت دکتر مفتح از فعاليت هاي مهم فرهنگي اسلامي نيروهاي مذهبي به شمار مي رود. گردانندگان اين مجموعه، متفکران و نويسندگاني در حوزه ي مطالعات اسلامي بودند که در دو سو مشغول مبارزه ي قلمي بودند؛ نخست در مقابل استعمار فرهنگي غربي حاکم بر جامعه و ديگري اصلاح انديشه هاي انعطاف ناپذير برخي اقشار متحجر مذهبي که خود از عوامل رويگرداني افراد بسياري ازدين و مذهب بودند. در اين مبارزه ي پردامنه ي فکري و فرهنگي، لازم بود هم آشنايي و تسلط کامل بر اسلام و معارف حقه ي شيعه در حوزه هاي علميه حاصل گردد و هم با انديشه هاي جديد موجود در دانشگاهها آشنا شود. شناخت اسلام راستين و ناب از يک سو براي زدودن خرافات و پيرايه هاي بي پايه در ميان اقشار مذهبي و از سوي ديگر براي ارايه در مجامع دانشگاهي ضرورت داشت .

شخصيت هايي چون آيت الله شهيد مظلوم دکتر بهشتي، آيت الله دکتر مفتح، دکتر محمد جواد باهنر، استاد مرتضي مطهري، و ... از آن جمله انديشمندان تربيت شده ي مکتب امام خميني بودند که براي تعديل، تغيير و تصحيح نظر دانشگاهيان نسبت به اسلام و مذهب، قدم در دانشگاه ها گذاشته و با تحصيل و يا تدريس و فعاليت گسترده، مروج اسلام ناب در مراکز دانشگاهي شدند. اين انديشمندان براي تأثير گذاري بيشتر به استخدام در وزارت فرهنگ و وزارت آموزش عالي در آمدند تا ضمن حفظ وظايف اجتماعي بتوانند در تعليم و تربيت اسلامي جوانان نقش داشته باشند و اگر به فعاليت هاي اجتماعي تبليغي هم مي پردازند، صرف انجام وظيفه باشد، نه نيازهاي روزمره. دکتر مفتح از اين شيوه ي فعاليت به عنوان (تز روحاني غير حرفه اي ) تعبير مي نمود.

محدوديت روزافزون فعاليت هاي تبليغي و ارشادي، طي سال هاي بعد از تبعيد امام، آيت الله مفتح را مجبور کرد در فعاليت هاي خود خط مشي جديدي را اتخاذ نمايد، زيرا در سال 1351 توسط ساواک ممنوع المنبر گرديده بود. تمرکز بر فعاليت هاي آموزشي در دانشکده ي الهيات و معارف اسلامي، اقامه ي نماز در مسجد دانشگاه تهران، راهنمايي دانشجويان مقاطع مختلف از جمله ي اين خط مشي ها بود.

پذيرش امامت جماعت مسجد تازه تأسيس جاويد و داير کردن کلاس هاي مختلف، به زودي حساسيت ساواک را برانگيخت. احضار و اخطار به باني مسجد و أخذ تعهد کتبي از او اقدامات صورت گرفته براي جلوگيري فعاليت در مسجد جاويد بود. سخنراني آيت الله سيد علي خامنه اي در مسجد جاويد، هم به دستگيري ايشان منجر شد و هم به دستگيري دکتر مفتح. هر دو دستگير و تحويل کميته ي مشترک ضد خرابکاري گرديدند.

همچنين دکتر مفتح امامت جماعت مسجد قبا را پذيرفته بود، نام اين مسجد هم، برگفته از مسجد قباي پيامبر اکرم (ص) بود به حق هم در تاريخ انقلاب اسلامي نقش مهمي ايفا کرد. نزديکي به حسينه ي ارشاد و جوان گرايي دکتر مفتح در فعاليت هاي خود در اندک مدتي، اين مسجد را به کانون رفت و آمد نيروهاي انقلابي تبديل کرد. بر نامه هاي موفق رمضان و برگزاري با شکوه نماز عيد فطر سال 1356 در تپه هاي قيطره تجربه اي موفق بود که در سال بعد ـ 1357 ـ به نحو احسن مورد استفاده قرار گرفت.

برگزاري اولين تظاهرات گسترده ي مردم تهران در روز عيد فطر بعد از اقامه ي نماز، زمينه ساز راه پيمائي هاي بعدي گرديد. راه پيمايي روز پنج شنبه 16 شهريور در ادامه ي تظاهرات روز عيد فطر ـ 13/6/1357 ـ دومين حرکت گسترده ي مردم تهران بود. تظاهرات 17 شهريور و کشتار مردم در ميدان ژاله، حرکت انقلاب براي سرنگوني سلطنت پهلوي راتندتر کرد.

هماهنگي هايي که از ساليان قبل بين روحانيون انقلابي وجود داشت، در اين سال، تشکيلاتي را به نام (( جامعه ي روحانيت مبارز)) به وجود آورد تا نهضت را براي حصول پيروزي سازمان دهي و هدايت نمايد. آيت الله مفتح در کنار استاد مطهري و آيت الله بهشتي از اعضاي مؤسس و اصلي و سخن گو و اولين دبيرکل اين تشکيلات بود.

در تشکيل کميته براي استقبال از امام خميني او حضور فعال داشت. تصاوير بر جاي مانده از سخنراني تاريخي امام در 12 بهمن سال 1357 در بهشت زهرا، حکايت از حضور او در کنار امام در جايگاه سخنراني دارد. پيروزي انقلاب اسلامي، نيروهاي انقلابي را با چالش هاي جديدي رو به رو ساخت. تأسيس نظام جديد بر ويرانه هاي نظام شاهنشاهي و مشکلات ناشي از اين انقلاب و دگرگوني، اندک نبود . تأسيس نهادهاي انقلابي براي سر و سامان دادن به وضعيت نابسامان و مقابله با جريان هاي ضد انقلاب، از اولين ضرورت هاي کشور بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي مسجد قبا با توجه به سوابق سازماندهي و هدايت در دوران انقلاب از اولين مساجد تهران بود که تشکيل کميته ي انقلاب اسلامي را در خود شاهد بود.

در کنار مشاغل و گرفتاري هاي مسئوليت کميته ي مسجد قبا، آيت الله مفتح، قسمت عمده ي وقت و انرژي خود را صرف دانشکده ي الهيات و دانشجويان مي نمود. پي ريزي يک نظام بر اساس آرمان هاي اسلامي و انساني، تلاش مضاعفي را طلب مي کرد، به ويژه آن که، فعاليت گروه هاي چپ در دانشگاه ها ضرورت توجه به نسل جوان دانشگاهي را براي رهبران فکري و فرهنگي انقلا ب اسلامي چند برابر مي کرد.

تلاش براي نزديکي قشر دانشگاهي به قشر روحاني و بالعکس، دو گروه مهم و سازنده ي کشور، چه در دوره ي قبل از پيروزي و چه بعد از آن ، از ويژگي هاي قابل مشاهده دکتر مفتح است. او که در حوزه ي علميه به درجه ي اجتهاد در استنباط احکام شرعي و فقهي رسيده بود، در عين حال با گذاشتن قدم به دانشگاه، تحصيلات آکادميک را هم در عالي ترين سطح کسب کرده بود. بعد از انقلاب، اولين قدم هاي اساسي و اصولي براي ايجاد وحدت در اين دو قشر توسط او برداشته شد.

آن چه در سراسر زندگي اين رادمرد شهيد مي توان به خوبي يافت ، اخلاص و عمل بر طبق و وظيفه ي الهي و نيز مبارزه ي سرسختانه و مستمر با رژيم طاغوتي بر همان مبناي انجام وظيفه ي الهي خود مي باشد و مبارزاتي که با گوشه هايي از آن در اين کتاب آشنا شديد.

چند دهه مبارزه با رژيم پهلوي که با تکيه بر قدرت فراوان و اختناق وسيعي که در سراسر کشور ايجاد کرده بود ، کار آساني نبود. در هر زمان و مکان شکل خاص خود و تاکتيک ويژه ي آن زمان و مکان را مي طلبيد. ولي آنچه استمرار داشت، اصل مبارزه با رژيم طاغوتي پهلوي ، براي پي افکندن و استقرار حکومت اسلامي بود .

اين تصوير خلاصه اي از تمام تلاش هاي مخلصانه و شبانه روزي مجاهد نستوه حضرت آيت الله شهيد دکتر مفتح مي باشد . هم او که پس از يک عمر مبارزه ي خستگي ناپذير با رژيم شاه و طراحي و راه اندازي راهپيمايي هاي ميليوني، نقش بسيار چشم گيري در اوج گيري پيروزي انقلاب اسلامي ايفاد کرد ؛ با پيروزي انقلاب اسلامي ، وظيفه الهي خود را تلاش در سنگر سازندگي فرهنگي، معنوي و اقتصادي ميهن اسلامي دانست و در کنار وظايف سنگيني هم چون شوراي انقلاب ، کميته ي انقلاب اسلامي و ... دقت قابل توجهي را به اين امر اختصاص داد.

اما دريغ و افسوس که استفاده ي انقلاب از دست پرودگان مکتب روح الله به دست گل چين شوم خوارجيان فرقان، چندان طول نکشيد و آيت الله دکتر مفتح هم در مسلخ عشق قرباني دوست شد و نبه دوست ديرينش آيت الله مرتضي مطهري ملحق شد. با گذشت بيست و پنج سال از شهادت اين عزيزان جاي خالي آنها در عرصه هاي علم و دين هر روز بيشتر از پيش احساس مي شود .

روحشان در محشر با روح امامشان شاد باد ....
نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

رساله در ردّ بر تناسخ از ملا علی نوری (م 1246)

به کوشش رسول جعفریان

یکی از شاگردان ملاعلی نوری (م 1246ق) با نام میرزا رفیع نوری (م 1250ق) که به هند رفته است، پرسشی در

مکتب درفرایند تکامل: نقد و پاسخ آن

آنچه در ذیل خواهد آمد ابتدا نقد دوست عزیز جناب آقای مهندس طارمی بر کتاب مکتب در فرایند تکامل و سپس پ

منابع مشابه بیشتر ...

مروری بر افکار ابوالفتوح رازی در کتاب رَوح الاحباب و رُوح الالباب

رسول جعفریان

کتاب روح الاحباب و روح الالباب اثر ابوالفتوح رازی ـ صاحب تفسیر روض الجنان «480 ـ 552» ـ به تازگی در

برهان المسلمین در توحید و فلسفه احکام و قوانین اسلام

رسول جعفریان

نویسنده کتاب برهان المسلمین که در سال 1307 خورشیدی نوشته و منتشر شده است، می کوشد تصویری از اسلام ار

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

محمد عابد تبريزي بزرگ مرد ادب و شعر عاشورايي ايران

فاني تبريزي - رحيم نيکبخت

اشعار رثائي كه در باره حضرت اباعبدالله الحسين (ع) سروده است، با روح لطيف خويش چنان به اوج رسانده است

اسناد و تاريخ انقلاب اسلامي

رحيم نيکبخت

چکيده: علي‌رغم اهميتي که اسناد به ويژه اسناد امنيتي در تدوين تاريخ انقلاب اسلامي دارند، آسيب‌هايي از