برچسب ها: رسول جعفریان

۳۶۹ مقاله

مقالات

خلاصه

ولادت محمد (ص) بین یکی از روزهای 12 و 17 ربیع الاول است و یکی از بهترین نامگذاری ها برای این ایام، همین تعبیر هفته وحدت است، وحدتی که امروز مسلمانان بیش از همیشه به آن نیاز دارند، نیازی به موازات نیاز به اصل «رحماء بینهم» که برگرفته از وصف بزرگ رسول از زبان خداوند به «رحمة للعالمین» است. ای کاش مسلمانان به هم رحم می کردند و با هم بر محور «محمد» یک صدا می شدند. این گزارش داستان ولادت محمد (ص) و دوره کودکی اوست، ساده و بی آلایش، اما بر پایه منابع.

خلاصه

معرفی دو کتاب خطی از دوره صفوی و قاجار در باره زندگی نامه کوتاه حضرت رضا علیه السلام و آداب زیارت ایشان است. در اینجا صرفا مقدمه آنها که حاوی چند نکته تاریخی است معرفی شده است.

خلاصه

روز دوشنبه هشتم دی ماه، به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی، و با حمایت شهرداری تهران، سومین نشست دو سالانه اساتید علوم انسانی دانشگاه های تهران در برج میلاد برگزار شد. این افتخار نصیب بنده شد تا یکی از سخنرانان این جمع محترم باشم. آنچه در پی می آید گزارشی است که برای ارائه در این نشست ارجمند نوشته و ارائه شد.

خلاصه

جعل حدیث برای مناطق و شهرها انگیزه های مختلفی داشت؛ در این میان، فرهنگ دینی یهودی و مسیحی، برای شام قداست ویژه ای قائل بود. پس از اسلام، شام یکی از مراکز مهاجرت شماری از صحابه و البته مرکز امویان شد. جایگاه مهم شام، در رتبه های بعد از شهرهایی چون مکه و مدینه و کوفه، اقتضای آن داشت تا برای آن فرهنگ سازی شود، آنچنان که از قداستی ویژه برخوردار گردد. در این مقاله نگاهی داریم به شام از دورانی که وارد تاریخ اسلام می شود تا زمانی که بر اساس احادیث ساختگی بسیار رنگ و روی مقدس می یابد و تاکنون که همچنان در گیرودار این نقلها و اخبار است

خلاصه

اثر حاضر نمونه دیگری از همان قبیل آثار سیاسی و این بار البته، کاملا مبتنی بر داستانهای سیاسی و حکایات اخلاقی است. با این حال، همین مقدار از این ادبیات هم، در هر سطحی باشد، مغتنم و برای شناخت آنچه در اواخر دوره صفوی می گذرد، اهمیت دارد.

خلاصه

گفتگویی است در باره مجموعه مقالاتی از این بنده خدا که تحت عنوان «مقالاتی در باره مفهوم علم در تمدن اسلامی» منتشر شده است.

خلاصه

گاو نامه بهانه ای است برای یاد آوری چند نکته در تاریخ نشر علم در ایران

خلاصه

هرچه در باره این مسجد بزرگ و عزیز گفته شود اندک است، اما آنچه در پی می آید تنها چند عکس از چند کتیبه آن است، حاصل یک گذر، آن اندازه که علاقه مندان به هنر را که موفق به بازدید این مسجد نشده اند تحریک کند تا از آنجا دیدن کنند.

خلاصه

این یادداشت در معرفی سه اثر است که در باره پیشینه بحث از حکومت اسلامی و ولایت فقیه از دهه های بیست، سی و پنجاه منتشر شده است.

خلاصه

در آغاز ماه ربیع الاول که به مناسبت ولادت و هجرت رسول (ص) ماه شادمانی مسلمانان است، در اندیشه بازبینی برخی از نوشته های قدیمی بودم. سراغ بحث تقویم مذهبی و مناسبت ها مذهبی رفتم و مطلب زیر فراهم آمد که به مناسبت ورود به این ماه تقدیم عزیزان خواننده می کنم.

خلاصه

عصر روز 25 آذر به مناسبت هفته پژوهش یک سخنرانی با عنوان بالا در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد داشتم. می دانم عنوان آن جذابیتی ندارد اما به دلیل آن که با همین عنوان سخنرانی کرده بودم، آن را در اینجا گذاشتم. متن حاضر در واقع گزارش سخنرانی است و با همین نگاه باید به آن نگریسته شود نه بیشتر.

خلاصه

به مناسبت هفته پژوهش، یک سخنرانی برای دانشجویان دانشکده الهیات مشهد داشتم. عنوانش موانع پژوهش در قرن سوم و چهارم هجری بود. محور این بود که انبوهی از کتاب و عالم از آن دوره درخشان داریم، اما یک انقلاب علمی که بتواند مسیر تاریخ را عوض کند نداشتیم. چرا؟

خلاصه

روایتی داستانی از تاریخ خلفا و مقتل امام حسین (ع) که توسط یک نویسنده یا به عبارت بهتر داستان نویس اهل سنت و حنفی مذهب از منطقه سین کیانگ به فارسی و با فرهنگ چینی نگاشته شده و از ویژگی های استثنایی در گزارش داستانی تاریخ اسلام و عاشورا برخوردار است.

خلاصه

توفیقی رفیق شد همراه دوستی عزیز ساعاتی را در بخش قدیمی اصفهان گشتی بزنم و یادداشت هایی تهیه کنم. شاید برای کسانی سودمند باشد. دست کم برخی از عکسها شاید دیدنی باشد.

خلاصه

حکایتی است از آنچه بین راه مکه و مدینه بین یک روحانی ایرانی و ملک عبدالعزیز سعودی سه سال پس از تاسیس دولت سعودی گذشته است.

خلاصه

بحث در این باره است که عصر جدید چه تاثیری روی مباحث ملل و نحل گذاشته است. یعنی تاثیر افکار نو بر آنچه ما به صورت سنتی در باره ملل و نحل می شناختیم چگونه بوده است.

خلاصه

در آستانه اربعین یک بار دیگر بار با عاشورا دیدار می کنیم، پدیده ای که جایگاه بلندی در فرهنگ شیعه دارد، به طوری که هیچ گاه نمی توان آن را از شیعه جدا کرد یا حتی از تاثیرش کاست. اما باید در این باره دقیق بود، یعنی شناخت درستی از کربلا ارائه داد. یکی از جنبه های مهم آن، تاثیری است که کربلا روی سیاست کلی شیعه گذاشته است.

خلاصه

در سالهای اخیر مشکل تقلب در پایان نامه نویسی چندان عمومیت یافته که به راستی اعتبار کارهای دانشگاهی را در معرض تهدید جدی قرار داده است. دانشجو با پایان نامه ارشد به مرحله دکتری می رود و در آنجا هم می تواند فرصت استادی را بدست آورد که با وضعیتی که ملاحظه می کنیم چندان دشوار نیست.... به علاوه همه مشکلات دیگری که در پشت سر این مسأله وجود دارد... چه باید کرد...

خلاصه

از هر طرف خسته شدیم، به طرف دیگر می غلتیم، بدون آن که فکر کنیم چرا به آن طرف رفته بودیم و چرا خسته شدیم. حالا هم، همه انژری خود را صرف مبارزه با حریف می کنیم تا او را هم خسته کنیم، به جای آن که فکر کنیم همه این ملت باید کدام راه را برویم. این داستان سرگشتگی ماست.

خلاصه

یک فکر اساسی نیاز دارد، در مقابل این همه آسیبی که در این دوره، بر این دین رحمت وارد شده، و به نام آن این همه خشونت و تند روی انجام شده است، باید یک فکر اساسی کرد. حرف زدن تنها کار ساز نیست، و صد البته مسلمانان به آن وفادار هستند، اما از میان آنان، جوانان شبهات بیشمار دارند. این شبهات فقط در کتابها و نوشته های پاسخش را بدست نخواهد آورد. باید بزرگان از سیاسیون گرفته تا متفکران و مراجع، فکر اساسی بکنند و زمینه های آن را از به طور اساسی از بین ببرند. کاری سهل و ممتنع است، اما نشد نیست

خلاصه

ناصر خسرو: و بعلّت کافر خواندن این علما لقبان مر کسانى را که علم آفرینش دانند، جویندگان چون و چرا خاموش گشتند و گویندگان این علم خاموش ماندند و جهل بر خلق مستولى شد...از بهر آنکه فیلسوف، مَر این علما لقبان را بمنزلت ستوران انگاشت، و دین اسلام را از جهل ایشان خوار گرفت؛ و این علما لقبان، مر فیلسوف را کافر گفتند، تا نه دین حقّ ماند بدین زمین و نه فلسفه، و تا فیلسوف متدیّن نباشد

خلاصه

امسال از جهاتی، عاشورای متفاوتی داشتیم. یکی از آنها تفسیرهای تازه ای بود که از عاشورا شد. چرا این تفسیرهای مختلف مطرح شد؟ به نظر می رسد با توجه به اهمیت دیدگاه های طرح شده و به خصوص برخی از تفسیرها و رفتارهایی که خطر گسترش اختلاف را در میان شیعه فراهم می کند، نیازمند مشورت و بحث بیشتر در این باره هستیم.

خلاصه

چهار سال دیگر به سال قمری، یعنی در سال 1440 ق هزاره درگذشت ابوریحان بیرونی است. سزاوار است هزاره وی با تصحیح تمام آثارش به علاوه کارهای پژوهشی جدی برگزار شود. یکبار روی سالهای خورشیدی در سال 1353 برگزار شد اما به نظر می رسد در شرایط فعلی که امکانات پژوهشی هست، این کار با جدیت دنبال شود.

خلاصه

نادرشاه به جز چهره نظامی و حکومتی، یک وجه روشنفکری هم دارد که اغلب مورد بی توجهی قرار گرفته یا کمتر در باره آن سخن گفته شده است.

خلاصه

این روزها به دلایل مختلف، فراوان از امر به معروف و نهی از منکر صحبت می شود، اصلی قرآنی که باید فقیهان در باره آن، از شرایطش و همه چیزش بیشتر بگویند. به نظرم باید علما جدی تر به این مبحث توجه کنند تا مبادا از مسیر اصلی خود دور شود و خدای ناکرده عوض آن که به سمت «خیر امة»‌ پیش برود، نتیجه معکوس داشته باشد.

خلاصه

این بحث بی سابقه نیست، اما من به نوبه خود تلاش کردم تا نشان دهم چرا فقها برای قرنها جز در یک بحث کلامی، به عاشورا از زاویه فقه توجهی نکردند و این اواخر چه عواملی سبب شد تا برخی از فقها و نویسندگان، به عاشورا از منظر فقهی بنگرند.

خلاصه

متن گفتگویی است در باره افراط گری در باورها و رفتارها و مهم تر از همه این که ممکن است برخی از اقدامات تند به امام حسین (ع) منسوب شود که قطعا درست نیست. این مسأله نیازمند توضیح است.

خلاصه

ابتدا چاپ سربی در ایران آمد بعد چاپ سنگی. اگر این حرف درست باشد، ما خیلی بدشانس بوده ایم که چاپ سربی به این خوبی را کنار گذاشته به سراغ چاپ سنگی رفتیم. البته آن چاپ چون حروف چینی نداشت راحت تر بود، اما یا باید از نسخ خطی استفاده می شد و برای چاپ یک کتاب، یک اثر خطی نابود، یا با دست نوشته می شد که همان وقت حروف چینی را می برد.... بگذریم این جا یک رساله عملیه را که قریب 190 سال پیش با حروف سربی چاپ شده را معرفی می کنیم.

خلاصه

در سال 1318ق گزارشی از سکه های دوره ایلخانی و جلایری ضمن کتابچه ای در ترکیه چاپ شده که شماری از سکه های سلطان محمد خدابنده در آنجا معرفی شده است. این سکه نشانگر گرایش امامی اوست، برخلاف ایلخانان قبلی و سلطان ابوسعید، خلف وی که آنها همگی بر مذهب سنت بودند.

خلاصه

چرا امام حسین کوفه را برگزید؟ چرا ایرانیان از ایشان دفاع نکردند؟ دسته بندی های سیاسی و مذهبی در کوفه چگونه بود؟ و... چند پرسش دیگر.