برچسب ها: معرفت

۸ مقاله

مقالات

خلاصه

مطلبی است که یادداشت کرده بودم تا در برنامه نقد و بررسی کتاب علم دینی، علم بومی و علم اسلامی آقای دکتر علی پایا مطرح کنم. مطالب منظمی نیست اما عجالتا اینجا می گذارم شاید بکار کسی آمد.

خلاصه

انقلاب معرفتی وحید بهبهانی، به رغم آن که در ظاهر، در نقد یک جریان قدیمی با عنوان اخباری گری بود، و اما فی الواقع، تلاشی برای باز کردن مسیر برای سازگاری بیش از پیش دین با امر دنیا و عرف بود. دقیقا همین نکته بود که بسیاری از اخباری ها را نگران می کرد، نگران این که علم اصول، در حال از بین بردن اصل شریعت است. در اینجا، مروری بر رساله آداب المتعلمین (رساله ای از دوره ناصری) داریم که هرچند اساس آن در دفاع از عقل است، اما در باطن، در جهت کاستن مقام عقل، در حد یک خدمتگزار ساده برای شرع قابل فهم برای اخباری هاست، عقلی که محترم است اما هیچ استقلالی از خود ندارد. با این همه، این کتاب، حتی با این ویژگی، اثری است که به لحاظ تاریخ مباحث معرفتی در ایران قرن سیزدهم، می تواند محل توجه باشد. آنچه در پی می آید مقدمه آن رساله است، و ان شاءالله متن و مقدمه هم به زودی منتشر خواهد شد.

خلاصه

«علوم غریبه» به عنوان مجموعه ای همساز، جایگاه استواری برای خود در فرهنگ و تمدن بشری دارد. مجموعه ای که استفاده از آن، در زندگی روزانه بشر، بسیار دیرین و جزو ویژگی های فرهنگ و تمدنی انسانها از قدیمی ترین ادوار شناخته شده در تاریخ تاکنون است. این مجموعه، یک سر در حوزه دانشی و علمی [شبه علمی] تمدن های بشری دارد، و سر دیگر آن در زندگی روزانه و تصرفات و مداخلات ویژه آن برای حل و فصل دشواری ها، تحقق آمال و آرزوها، آسان کردن راهها، و در واقع، تحقق هر آنچیزی است که انسان در بعدی فردی و جمعی به آن نیازمند است. در این یادداشت، برای نویسنده این سطور، نظام معرفتی این علم یا شبه علم، اهمیت دارد.

خلاصه

مطهر بن طاهر مقدسی، نویسنده کتاب البدء و التاریخ [تألیف 355 هجری]، نویسنده ای است فضای نگارش این اثر مهم او متفاوت با فضایی که ما از نویسندگان برجسته و شناخته شده قرن چهارم می شناسیم؛ گرچه وجودش، موید نگاهی در آن دوره است که ما باید فارغ از آنچه تاکنون در باره نحله های فکری می شناخته ایم، تحت عنوان یک خط فکری ویژه آن را تعریف کنیم.

خلاصه

رساله معرفت تقویم، از اوائل قرن یازدهم هجری و از نویسنده ای گیلانی است که به ما کمک می کند تا بفهمیم تقویم های قدیمی را چگونه می نوشتند.

خلاصه

ابوحامد محمد غزالی در عرصه جامعه شناسی دین نیز گرچه در اصل موضوع چندان حرفی نزده است؛ ولی در یکی از مسائل عمده آن، تیپ شناسی دینی، بحث‌های مهمی را مطرح کرده است. مقاله زیر در نظر دارد با طرح این مسئله در زمینه جامعه‌شناسی دینی، سخن غزالی را مطرح و واکاوی کرده و سپس به داوری نشیند.

خلاصه

مسلمانانِ قرن سوم بر پایه قرآن و سنت و دانش عرب و علوم یونانی و هندی و ایرانی تمدنی ساختند. فرهنگهای دیگر را به درستی در میان خود جای دادند، اما متاسفانه در آنها توقف کردند. مجموعه آنچه به عنوان دانش و علم شکل گرفت، قدم های مهمی در مسیر پیشرفت بود، اما در ادامه، پروسه پیشرفت ابتدا کند و بعد متوقف شد. جاحظ یک نمونه دانشمند روشن قرن سوم است که می کوشد راه های معرفتی جدید را تجربه کند.

خلاصه

مبحث «امامت»، همواره دانشمندان شيعه را به خود مشغول داشته و ايشان در مسير دفاع از مقام خلافت بلافصلِ اميرالمؤمنين علي، آثار متعددي را از خود به جاي گذاشته‌اند.