مقالات
خلاصه
عنوان این مقال، برگرفته از متنی است که گزارش آن در اینجا آمده است، نویسنده که حالی سال 1075 می زیسته و می گوید که وظیفه اش آن است تا نزاع میان اهل صفوت، یعنی صوفیان را با اهل شریعت حل کند. تأکیدش همین است که این کار با بستن و زدن و کشتن بدست نمی آید. در جایی از همین مقاله گوید: «خلاف علمی را به زدن و بستن دفع نتوان نمود و نزاع عقلی را به گرفتن و کشتن رفع نتوان فرمود که اگر چه در ظاهر زبان خاموش و سینه بیجوش و بیداد آید، لیکن در باطن چنان در جوش و کینه در خروش و فریاد آید».
خلاصه
«علوم غریبه» به عنوان مجموعه ای همساز، جایگاه استواری برای خود در فرهنگ و تمدن بشری دارد. مجموعه ای که استفاده از آن، در زندگی روزانه بشر، بسیار دیرین و جزو ویژگی های فرهنگ و تمدنی انسانها از قدیمی ترین ادوار شناخته شده در تاریخ تاکنون است. این مجموعه، یک سر در حوزه دانشی و علمی [شبه علمی] تمدن های بشری دارد، و سر دیگر آن در زندگی روزانه و تصرفات و مداخلات ویژه آن برای حل و فصل دشواری ها، تحقق آمال و آرزوها، آسان کردن راهها، و در واقع، تحقق هر آنچیزی است که انسان در بعدی فردی و جمعی به آن نیازمند است. در این یادداشت، برای نویسنده این سطور، نظام معرفتی این علم یا شبه علم، اهمیت دارد.
خلاصه
من بنده در شب سه شنبه بیست و هشتم شهر ربیع الثّانی هزار و دویست و هفتاد و شش هجری [1276] از مادر به زمین افتادم، به طالع اسد، و نامم را پدر عبدالعلی نهاد. پدرم و جدّم از نهایت اشتهار کالشّمس فی رابعة النّهار از اظهار بی‌نیاز است.
خلاصه
نسخه خوانی، مروری بر چند نسخه خطی است. متن مقاله در مجله آینه پژوهش شماره 172 چاپ شده و می توانید فایل PDF آن را از لینک فوق دانلود کنید.
خلاصه
در دانش، و همین طور در درس خواندن و درس دادن، امهم است که در هر زمینه و هر بحثی، بدانیم «مسأله» ما چیست. پیشرفت دانش، مدیون در آوردن «مسأله» است. مسأله از کجا در ذهن می آید؟ چطور امری تبدیل به مسأله می شود؟ این بسیار مهم است، چرا که نصف راه حل، در دانستن درست مسأله است.
خلاصه
رسائل و نگارشات دوره اخیر صفوی، ویژگی خاصی در بحث تاریخ علم دارد، بیشتر از آن روی که یک فضای مشخصی را ترسیم می کند. در رأس این نوشته ها، آثار علامه مجلسی است
خلاصه
مطهر بن طاهر مقدسی، نویسنده کتاب البدء و التاریخ [تألیف 355 هجری]، نویسنده ای است فضای نگارش این اثر مهم او متفاوت با فضایی که ما از نویسندگان برجسته و شناخته شده قرن چهارم می شناسیم؛ گرچه وجودش، موید نگاهی در آن دوره است که ما باید فارغ از آنچه تاکنون در باره نحله های فکری می شناخته ایم، تحت عنوان یک خط فکری ویژه آن را تعریف کنیم.
خلاصه
سید نعمت الله جزائری (م 1112) در شرح عوالی اللئالی، به مناسبتی، و از این بابت که نویسنده این اثر متمایل به حکمت و فلسفه بوده، بحثی را مطرح می کند که جالب است. محور این بحث به تدریج در باره مواضع شیخ بهایی در مسائل مختلف، و شاید از همه مهمتر تفاوت دیدگاه و رفتار او با شیخ علی کرکی است.
خلاصه
کتاب «زبدة التواریخ» اثر محمد حسن مستوفی که خود در محاصره اصفهان حضور داشته، آمار بالا را به عنوان شماره کشته ها و مرده ها در جریان این محاصره یاد کرده است. وی می گوید خود افغانها این سرشماری را انجام داده و مجموعه کسانی را که مرده و دفن شده و یا هنوز جنازه های آنها در اطراف دهات و قلعه ها و سرسیبه ها بود، شمارش کردند. کشته شدن هفت صد هزار نفر از شهری مانند اصفهان، که بسا آن زمان یک و نیم تا دو میلیون جمعیت داشته، می توانسته اساسا این شهر را از لحاظ تمدنی نابود کرده باشد.
خلاصه
نسخه ای در باره حیوان و در واقع، موضوع حیوان شناسی و مباحث مختلف آن در مجلس هست که در شانزده مجلس تنظیم شده و در فهرست مجلس 27/1: ص 231 به بعد معرفی شده است (ش 8123). در یک مورد، نویسنده از مردمان بدفهمی یاد می کند که از مرحوم مجلسی به خاطر ترجمه آثار عربی به فارسی انتقاد کرده اند.
خلاصه
مطهر بن طاهر مقدسی که کتاب البدء والتاریخ را در سال 355 نوشته، نمونه ای از یک متفکر برجسته اسلامی است، متفکری که نه اهل حدیث است، نه معتزلی و نه اشعری، اما به اهمیت عقل و تفکر در شناخت بهتر و درست تر واقف است.
خلاصه
تاریخ یک کشور، نباید صرفا از مرکز نوشته شود، بلکه سهم هر نقطه ای از کشور، اعم از آن که شهر باشد یا قریه، در تاریخ یک کشور حفظ شود. وقتی تاریخ یک کشور را صرفا از مرکز مملکت بنویسند، کمترین آسیبش آن است که در حق دیگر نقاط، نواحی و حواشی، ستم می شود.
خلاصه
امروز درس تاریخ تشیع دکتری، در باره تقابل دو جریان فکری در میان علمای شیعه در قرن سیزدهم و البته ریشه های آن تا اوائل دوره صفوی و حتی دوره مکتب حله بود.
خلاصه
از اثر حاضر تحت عنوان لَیلیّه یا همان نماز شب، چندین نسخه برجای مانده است. دو نسخه مهم از دوره شاه سلطان حسین و بقیه مربوط به پس از آن زمان است که شرح آن خواهد آمد. در آغاز نسخه، مقدمه‌ای از محمد باقر خاتون آبادی آمده که کوتاه، اما گویای سرگذشت کوتاه این رساله و مهم است. پس از آن، مقدمه‌ای از مؤلف آمده که درباره چگونگی تألیف و فصل‌بندی آن را شرح مختصری داده است.
خلاصه
بخشی از این کتاب فضائل، در باره فضائل امام علی (ع) است. باب دوم از فضائل امام علی (ع) روایت غدیر از طرقی است که ابن ابی عاصم برای نقل این حدیث می شناخته است.
خلاصه
یک سال پس از انقلاب مشروطه، یک عالم دینی بوشهری، رساله ای نوشت تا ثابت کند، قیام مشروطه و تاسیس مجلس شورای ملی، مصداق روشن روایت «قیام قومی از مشرق» در آخر الزمان است.
خلاصه
گزارش زیر مربوط به نخستین گزارشی است که ما در باره ساخت دورنما یا همان دوربین و نیز سمعک در اصفهان دوره صفوی داریم.
خلاصه
در باره منابع عاشورا فراوان نوشته شده و در همین وبلاگ هم، مدتی قبل مطلبی گذاشتم. متن زیر خلاصه یک سخنرانی تازه است که سعی کرده ام، ضمن مرور بر منابع، به چند نکته تازه یاب اشاره کنم. امیدوارم سودمند باشد.