معرفی کتاب

پیوندهای فرهنگی، تمدنی، اجتماعی و نژادی عمیق میان دو ملت ایران و افغانستان، همواره در مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور تأثیر داشته است. یکی از مهم‌ترین این پیوندها قرار گرفتن مهم‌ترین شهر زیارتی ایران زمین در استان خراسان و هم‌جواری آن با شهرهای افغانستان است که باعث پیوند مضاعفی بین شیعیان دو دیار گردیده است. همانگونه که مشهدالرضا برای ایرانیان عزیز است، برای شیعیان افغانستان نیز گرامی و پرارج است و یک راه مواصلاتی آنها به کشورشان می‌باشد.

اما شیعیان افغانستان، از دیرباز از مظلوم‌ترین و غریب‌ترین قشرهای این کشور بوده‌اند و چه بسیار حوادث دهشتناک و هولناک را از سر گذرانده‌اند تا به امروز رسیده‌اند. نمونه نزدیک آن چند سال پیش حکومت خشک‌مغز طالبان بود که در حال تصفیه نژادی شیعیان دردمند هزاره بود.

از چند سده پیش کم‌نمایی نقش شیعیان در افغانستان با قدرت‌یابی احمدخان ابدالی شروع شد و این روند ادامه یافت تا به دوران معاصر رسید. پس از سقوط طالبان و رها شدن افغانستان از چنگال آنها، شیعیان افغانستان در روند سیاسی این کشور همراه شدند و اکنون در حال هویت‌یابی خود هستند.

همبستگی فرهنگی شیعیان افغانستان با ایرانیان از بقیه نژادهای افغان بیشتر است چه آن که زبان اکثرشان فارسی است و ارزش‌های مذهبی در زندگی فردی و اجتماعی آنها نفوذ قابل توجهی دارد. بدین روی، تحقیق در اوضاع اجتماعی شیعیان افغانستان و شناسایی پیوندهای میان آنها و ایرانیان امری ضروری و بایسته بوده که این کتاب عهده دار آن شده است.

کتاب حاضر از پنج فصل تشکیل شده که در فصل اول موقعیت جغرافیایی و ترکیب جمعیتی افغانستان را بررسی می‌کند و در فصل دوم نحوه ورود اسلام به نواحی مختلف خراسان و سابقه حضور تشیع در افغانستان را بیان می‌کند. مولف در فصل دوم تحولات جامعه شیعی افغانستان را از انقراض سلسله سدوزایی‌ها تا کودتای سرخ کمونیستی مورد مطالعه قرار داده و سپس در فصل چهارم وضعیت اجتماعی ـ فرهنگی شیعیان را بررسی می‌کند و نهایتا در فصل پنجم وضعیت اقتصادی شیعیان در دو بخش روستایی و شهری را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

پیشگفتار

فصل اول: موقعیت جغرافیایی و ترکیب جمعیتی افغانستان

فصل دوم: ورود اسلام و ترویج مذهب تشیع تا به قدرت رسیدن خاندان محمدزایی

فصل سوم: تحولات جامعه شیعی افغانستان از انقراض سدوزایی‌ها تا کودتای سرخ

فصل چهارم: بررسی وضعیت اجتماعی ـ فرهنگی شیعیان افغانستان

فصل پنجم: اوضاع اقتصادی شیعیان افغانستان

نتیجه‌گیری

پی نوشت‌ها

پیوست‌ها

منابع و مآخذ

نمایه