معرفی کتاب

امروز نام دکتر محمد روشن در ردیف اساتید برجسته تصحیح متون شناخته شده است و با آثار و متونی که وی تصحیح کرده، گامی دیگر در راه تصحیح متون و میراث گذشته ادب فارسی برداشته شده است. یکی از آثار جاودان وی تصحیح جامع التواریخ است که سه جلد تاریخ اسلام و ایران آن به تازگی منتشر شد.

خواندن و آموختن رویه استاد روشن از دوران نوجوانی و جوانی بوده و همیشه ادامه داشته است. احمد اداره چی گیلانی از بستگان وی در نامه روشن آورده است: این شیفتگی به کتاب و کتاب بازی «محمد آقا» بود که به ناچار روزی زنده یاد حاجی علی روشن را به دیدار پدرم به کارخانه کبریت‌سازی عنقا کشانید. سخنهایی رفت. تا بدینجا رسید که آمده‌ام تا گله‌هایی از محمد آقا بکنم. پدرم جاخورد و گفت: چی؟ گله؟ آنهم از محمد آقا؟

گفت:‌ بله! سپس به گله بیاغازید. گله‌هایی همه از این دست، به خانه آمدنش با بسته‌ای از کتاب است. بر خوان که می‌نشیند کتاب کنارش است. خوارکش با کتاب است. در سخن است، سرش در کتاب است. نمی‌خورد و می‌خواند. می‌خواند و می‌خواند. نمی‌خسبد و می خواند. شباهنگام تا پگاهان بیدار است. به دوگانه که بیدار می‌شوم، چراغش را روشن می‌بینم، سرک می‌کشم یا سرش در کتاب است یا دستش در نوشتن است. هیچ در اندیشه فردایش نیست. تندرستی اش را می‌گویم. چشمش را می‌گویم. اتاقش پر از کتاب است. سوزن پیشکش، جایی برای دم برآوردن نیست. دایی بزرگی، بخواون و راهنمایی‌اش کن. (ص 42)

آثار چاپ شده و در دست چاپ استاد روشن بالغ بر 50 عنوان می‌شود و اکنون در هشتاد سالگی، استاد بی بدیل تصحیح متون در ایران است. به تازگی ارج‌نامه استاد روشن با عنوان نامه روشن منتشر شده که حاوی مقالات زیر است:

سید علی آل داود / کتابچه راه گیلان و مخارج آن

محسن ابولقاسمی / تأثیر پهلوی اشکانی بر فارسی

احمد اداره‌چی گیلانی / ستاره روشن

اکبر ایرانی / داد و دهش ادبی ایران و هند و نمود آن در عرفات العاشقین

محمد بهنام‌فر حسینی کهنسال داودی / بررسی و تحلیل رابطه خاقانی و رشیدالدین طواط

افشین پرتو / میرزا موسی‌خان منجم باشی لنگرودی

عباس پریش‌روی / سده در شاهنامه

پور احمد جکتاجی / گزارش سفر یک افسر فرانسوی در مأموریت به گیلان

ابولقاسم جلیل پور / زلال چشمه روشن

محمدرضا راشد محصل / شرح رساله مونس العشاق سهروردی

رضا رضا زاده لنگرودی / جنبش علی بن فضل قرمطی در یمن

رضا طهمورث ساجدی / بررسی و تحلیل پنج کتابشناسی ایران

احمد سمیعی / دیدرو و عصر روشنگری

مهدی سیدی / مروری بر احوال خاندان مولانا در خراسان

جعفر شجاع کیهانی / شاهنامه نوّاب عالی

احسان شفیعی / سعدی در بالکان و معرفی دستنوشته‌ای از شرح گلستان

فرهاد طاهری / دیروز و امروز دانشکده ادبیات

مجدالدین کیوانی / حق با کدام طرف است: نشریه یا نویسنده

عبدالکریم گلشنی / کارهای علمی با برنامه‌های علمی

محمود متقالچی / آریائی بد، آریائی خوب

رحمت موسوی گیلانی / یادی از خاطره‌ای خوشایند و دلچسب و مؤثر

سیروس مهدوی / مرداویچ زیاری

احمد مهدوی دامغانی / یاد یاران از دیاری دور

فریدون نوزاد / ناموری از گیلان و برای همه ایران

رضا نوزاد / آب دریا را اگر نتوان کشید

محمود نیکویه / استاد روشن و تصحیح تاریخنامه طبری

محمدکاظم یوسف ‌پور / اخوان اسطوره شکست

شعر

جعفر بخش‌زاد محمودی / بهاریه

رحمت موسوی گیلانی / پا به پای

منوچهر هدایتی / روشن