معرفی کتاب

این اثر تاریخ اجتماعی ـ اقتصادی و سیاسی متصرفات بلخ در دوران شیبانیان و اشترخانیان را بازآفرینی و تدوین می‌کند. این دوران با عنوان خان نشینی بلخ از اهمیت بسیاری برخوردار است.

این اثر با استناد به منابع و متون گامی در جهت تدوین تاریخ سیاسی ـ اقتصادی تیولداری نیمه مستقل بخل زمان شیبانیان و اشترخانیان می‌باشد که در دوران خویش به عناون مختلف مانند: خان نشینی بلخ، پادشاهی بلخ و دولت بلخ معروف بود. میراث این دوره بلخ در کشورهای هند، ایران و روسیه اثرگذار بود.

متن اصلی اثر به زبان روسی در سال 1982 م تألیف شده و در سال 1392 ترجمه فارسی آن منتشر شده است.

به طور کل، سعی مؤلف در این کتاب بر آن بوده که تاریخ سیاسی خان نشین بلخ را ترسیم کند. خان نشین بلخ در این دوره وسیع بوده و از کوه‌های حصار تا هندوکش و از بدخشان تا رود مرغاب وسعت داشته است. شهرهای بسیاری در این خان نشین قرار داشته‌اند که در این کتاب به بررسی نقش آنها نیز پرداخته شده است.

کتاب حاضر از یک پیشگفتار، پنج فصل و یک خاتمه تشکیل شده است.

مؤلف در پیشگفتار به بیبلیوگرافی و معرفی کتبی پرداخته که در این کتاب از آنها استفاده کرده است

وی در فصل نخست، مسائل جغرافیایی مربوط به قلمرو بلخ را مورد بررسی قرار داده و امور مربوط به خود بلخ به عنوان پایتخت شاهی را بیان کرده است.

وی در فصل دوم چگونگی شکل گیری دولت مستقل بلخ و ادامه حیات آن در امتداد قرن‌های شانزدهم تا هیجدهم میلادی را بررسی کرده است.

فصل سوم کتاب به مناسبات اجتماعی ـ اقتصادی و ساختار دولتی خان نشینی بلخ در قرون شانزدهم تا نیمه قرن نوزدهم اختصاص دارد.

فصل چهارم مناسبات تجاری و دیپلماتیک حکومت شاهی بلخ را به مثابه یک کشور مستقل با سه کشور هند، ایران و روسیه تزاری بررسی می‌کند.

فصل پنجم کتاب به عوامل اثرگزار در تسریع پروسه زوان خان نشینی بلخ می‌پردازد.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

پیشگفتار

فصل نخست: ساحه اراضی و شهرهای عمده خان‌نشینی بلخ در امتداد قرن شانزدهم و نیمه نخست قرن هجدهم میلادی

فصل دوم: تشکیلات خان‌نشینی بلخ و حیات سیاسی آن از قرن شانزدهم تا اوایل قرن هجدهم میلادی

فصل سوم: مناسبات اجتماعی ـ اقتصادی و ساختار دولتی خان‌نشینی بلخ در امتداد قرن شانزدهم و نیمه نخست قرن هجدهم میلادی

فصل چهارم: روابط خان‌نشینی بلخ با کشورهای هند، ایران و روسیه

فصل پنجم: تشدید نفاق و شقاق میان‌فئودالی، اختلافات خانوادگی و انقراض خان نشینی بلخ

پخش پایانی کتاب