معرفی کتاب

دانش جالب و شگفت «اوائل» يکي از دانش هاي تابعه تاريخ است که از قديم در نوشته هاي تاريخي موجود در تمدن اسلامي رواج داشته است. در اين دانش به طور معمول بحث مي شود که نخستين بار فلان چيز کي ساخته شد يا فلان مطلب را نخستين بار چه کسي طرح کرد. يا ... و به اين ترتيب بخشي از اطلاعات تاريخي و بيشتر تمدني ضبط و ثبت مي شود.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

قديمي ترين آنها کتاب الاوائل طبراني است. و يکي از مشهورترين آنها کتاب الاوائل ابوهلال عسکري است که نکته هاي بديعي در آن وجود دارد.

در سالهاي اخير چندين کتاب ديگر تأليف شد. يکي در ايران توسط مرحوم آيت الله شيخ محمد تقي تستري و ديگري کتاب الاوائل از حاج آقا محمد مقدس اصفهاني که با زحمت فراوان استاد ارجمندم حضرت آيت الله روضاتي در سال 1340 ش در اصفهان ضمن مؤسسه نشر نفائس مخطوطات اصفهان چاپ شد.

معجم الاوائل في تاريخ العرب و المسلمين از فواد صالح السيد تلاشي است که براي جمع آوري بيشتر آنچه که تا اين زمان در اين موضوع نوشته شده است. ترتيب آن هم الفبايي و چيزي شبيه به امثال است.

در اينجا کتابي را که تاريخ اوائل را در شهر مقدس مکه آن هم دريک مقطع خاص بحث کرده معرفي مي کنيم. نويسنده کتاب شريف محمد بن مساعد الحسني است که بنا به اين مشخصات از نسل شرفاي مکه است. نويسنده موضوع بحث اوائل را به دوره سعودي در فاصله سالهاي 1343 تا 1423 اختصاص داده و طي آن هر آنچه را که براي نخستين بار در مکه برآمده ، معرفي کرده است.

براي مثال:

نخستين کسي که دستور داد مقامات اربعه را که چهار امام جماعت حنفي و شافعي و مالکي و حنبلي نماز مي خواندند از مسجد الحرام جمع کنند چه کسي و در چه سالي بود؟ اين شخص ملک سعود يکي از فرزندان عبدالعزيز بود که در سال 1377 دستور جمع آوري مقامات اربعه را داد.

نخستين آتش سوزي در نزديکي مسجد الحرام در دوره سعودي.

اولين دبستان ايجاد شده در اين دوره

اولين مدير دبستان و دبيرستان در مکه

اولين نشريه ورزشي در مکه که منتشر شد

اولين تلويزيوني که در مکه وارد شد.

اولين بار که از واحد کيلو در مکه استفاده شده و از استفاده از ديگر اوزان ممنوع شد.

اولين بار که اورژانس در مکه درست شد.

اولين مدرسه شبانه در مکه.

اولين کسي که ساختمان کتابخانه حرم مکي را درست کرد.

در اين کتاب بر حسب ترتيب زماني جلو آمده اما تقسيم بندي آن به صورت آن است که دوره هر پادشاهي را نوشته است. براي مثال دوره ملک سعود يا ملک فهد و غيره.

در ميان اين اوائل بسياري از مسائل مربوط به اصلاحات در مسجد الحرام و يا آداب ديني و عبادي است که مي تواند به لحاظ تاريخ مذهبي اهميت داشته باشد.