۳۲۳۲
۰
۱۳۹۳/۱۰/۶
تاریخ جنگ‌ها: گزارش نبردهای ایران و عثمانی پس از سقوط صفویه

تاریخ جنگ‌ها: گزارش نبردهای ایران و عثمانی پس از سقوط صفویه

پدیدآور: آبراهام ایروانی ناشر: پژوهشکده تاریخ اسلامتاریخ چاپ: ۱۳۹۳مترجم: فاطمه اورجیمکان چاپ: تهران

خلاصه

کتاب حاضر گزارش نبردهای ایران و عثمانی پس از سقوط صفویه است. باید متذکر شد که این کتاب گزارش‌های منحصر بفردی از حملات عثمانی به ارمنستان و کشتار ارامنه به دست می‌دهد.

معرفی کتاب

درگیری‌های ایران و عثمانی پس از دوره صفویه نیز ادامه یافت و به عبارتی با آگاهی عثمانی از آشفتگی داخلی ایران و چیرگی افغان‌های متحد آنها بر پایتخت صفویه، حملات دیگری به سرحدات ایران سامان یافت. با روی کار آمدن نادر، این حملات دفع شد. کتاب حاضر گزارش این نبردها است. باید متذکر شد که این کتاب گزارش‌های منحصر بفردی از حملات عثمانی به ارمنستان و کشتار ارامنه به دست می‌دهد.

در معرفی این کتاب آمده است:

تاریخ جنگ‌ها نوشته آبراهام ایروانی از اهالی ایروان، در نیمه نخست قرن هیجدهم میلادی/ دوازدهم هجری قمری به رشته تحریر درآمده است. این کتاب با تهاجم افغان‌ها به ایران، در 1721 م. آغاز و با شکست آنها در قندهار در 1738 م. توسط نادر به پایان می‌رسد. مطالب کتاب درباره جنگهای افغان‌ها با ایرانیان، عثمانی‌ها و افغان‌ها، عثمانی‌ها و ایرانی‌ها، همچنین حضور عثمانی‌ها و ایرانیان در ارمنستان شرقی و ایروان و اشاراتی به تجاوزات روس‌ها در سرزمین‌های ایرانی قفقاز و گیلان در فاصله زمانی سال‌های 1721- 1738 م. است. علاوه بر آن، ظهور و قدرت‌گیری نادر و اقدامات او در تاریخ ایران آن دوره را نیز در بر می‌گیرد.

نويسنده كتاب همان‏گونه كه خود مى‏گويد، شاهد و ناظر حوادث و اتفاقاتى كه در كتابش گزارش مى‏كند بوده و يا آنها را از افراد و دوستان قابل اعتماد و يا از سربازان و بازرگانان و كسانى كه شاهد عينى بودند، شنيده و در كتابش آورده است. از ویژگی‌های منحصر به فرد این کتاب در میان آثار مشابه آن، حضور عینی و زنده مؤلف در ذکر حوادث و رویدادها و یا نقل از شاهدان و ناظران عینی آنها می‌باشد. نویسنده کتاب، همانگونه که خود می‌گوید شاهد و ناظر حوادث و اتفاقاتی که در کتابش گزارش می‌کند بوده و یا آنها را از افراد و دوستان قابل اعتماد و یا از سربازان و بازرگانان و کسانی که شاهد عینی بودند، شنیده و در کتابش آورده است. آبراهام شاهد عینی تجاوز عثمانی به ارمنستان شرقی و محاصره ایروان بود، جایی که همه خانواده او توسط عثمانی‌ها یا کشته و یا اسیر شدند. بنابراین آبراهام یک رویکرد مثبت به ایران در مقابل حس بدبینی و تنفر به عثمانی‌ها و افغان‌ها از خود نشان می‌دهد.

ارزش منحصر به فرد کتاب حاضر، اطلاعات مهمی است که درباره ارامنه گزارش می‌کند. گزارش مبسوط آبراهام ایروانی مربوط به تهاجم عثمانی به ارمنستان شرقی در تاریخ 1724 میلادی است. برخى از مطالبى را كه آبراهام در اين بخش‏ها ارائه مى‏دهد در هيچ منبع ديگرى گزارش نشده است. همچنين اين كتاب يك منبع بى‏نظير براى علاقه‏مندان به زبان و گويش و اصطلاحات ايروانى و ارمنى است. كتاب حاضر در كنار دو منبع ديگر معاصر خود يعنى «گزارش‏هاى گيلاننتز» و «تاريخ آبراهام كرتى» در شمار منابع ارزشمند موجود آن دوره تاريخ ايران و تحولات ارمنستان شرقى و ايروان و اقدامات قدرت‏هاى درگير در آن منطقه از جمله ايرانيان و عثمانى‏ها است. همچنين مى‏تواند منبعى مهم جهت بررسى اوضاع اجتماعى، فرهنگى، مذهبى و اقتصادى آن منطقه مورد استفاده علاقه‏مندان قرار گيرد.

بيشترين قسمت كتاب درباره تهاجم عثمانى‏ها به ارمنستان شرقى و ايروان در سال 1724میلادی است كه نويسنده به اين قسمت بسيار مبسوط پرداخته است. و در مقابل آن، حوادث مربوط به سقوط صفويه و نیز دشت مغان به‏طور اختصار بيان شده است.

كتاب «تاريخ جنگ‏ها 1721ـ1738» نوشته آبراهام ايروانى، نخستين‏بار توسط جورج بورنوتيان به زبان انگليسى ترجمه شده است و مشتمل بر بیست و دو فصل است.

فصل اول: چگونه شاه طهماسب، پسر حسين شاه ايران، مسئوليت بازگرداندن تخت پدرش را كه توسط افغان‏ها غصب شده بود، برعهده گرفت. چگونه شهرهاى تفليس، پس از ويرانى توسط تاتارهاى لزگى، به دست عثمانى‏ها افتاد.

فصل دوم: محاصره شهر كربى و تحولات در اچميادزين

فصل سوم: محاصره ايروان و مقاومت مردم آن، چگونه ارامنه با شجاعت در بيرون حصار شهر جنگيدند و عثمانى‏ها را شكست دادند

فصل چهارم: تضعيف مدافعان ارمنى، فرستادن نمايندگان به نزد عثمانى‏ها براى صلح، تسخير ايروان و قتل‏عام و اسارت مدافعان ارمنى آن

فصل پنجم: چگونگى دريافت امان‏نامه از پاشاى عثمانى براى حكمران ايروان با وساطت خليفه بزرگ آستوازادور و تسليم قلعه

فصل ششم: عثمانى‏ها چگونه شهرهاى ايرانى خوى و تبريز را گرفتند

فصل هفتم: چگونه افغان‏ها از طريق فاليون به تبريز پيشروى كردند. در گرفتن فاليون و دژ بُز، در محاصره همدان و عدم موفقيت در گرفتن آن. پيشروى به سوى تبريز

فصل هشتم: چگونه فرمانده عثمانى به سوى همدان پيشروى كرد، به سراغ شهر كوچك سعيداو آمد، آن را گرفت و به سوى همدان رهسپار شد. در گرفتن همدان و انهدام سپاه آن

فصل نهم: چگونه افغان‏ها درخواست بازپس‏گيرى همدان را نمودند و چگونه عثمانى‏ها نيروهاى كمكى فرستادند. چگونه افغان‏ها به همدان لشكركشى نمودند. چگونه افغان‏ها در ابتدا نبرد را باختند و سپس به دليل مشكلات داخلى سپاه عثمانى پيروز شدند. درباره عهدنامه صلح و فرستادن سفير به قسطنطنيه

فصل دهم: چگونه شاه طهماسب با كمك نادر شهر اصفهان را دوباره به دست آورد و بر تخت پدرش جلوس نمود

فصل يازدهم: چگونه نادر همدان را از عثمانى‏ها بازپس گرفت

فصل دوازدهم: چگونه نادر تبريز را از عثمانى‏ها گرفت

فصل سيزدهم: چگونه نادر شهر هرات را كه باروى محكمى داشت گرفت و چگونه او سردسته ازبك را اسير نمود

فصل چهاردهم: چگونه سپاه عثمانى از صلح با ايران خوددارى نمود و جنگ دوباره آغاز شد. چگونه عثمانى‏ها شاه طهماسب را شكست دادند، همدان را گرفتند، و صلح منعقد شد.

فصل پانزدهم: چگونه نادر به اصفهان آمد، به شاه طهماسب نيرنگ زد، او را خلع كرد و به خراسان فرستاد. چگونه نادر پسر خردسال طهماسب را شاه كرد و عملاً حاكم ايران شد.

فصل شانزدهم: چگونه نادر بختيارى‏ها را توسط رفتارش درباره شاه طهماسب خشمگين كرد. چگونه آنها عليه نادر به پا خاستند، براى خودشان شاه انتخاب كردند، و به اصفهان لشكركشى كردند. چگونه نادر به سركوب ايشان رفت و چگونه آنها به يك دژ پناه بردند. چگونه نادر ايشان را ترك كرد و با عبور از يك رودخانه بزرگ عليه عثمانى‏ها در بغداد لشكركشى نمود.

فصل هفدهم: چگونه نادر به بغداد حركت كرد، با عثمان‏پاشا جنگيد، شكست خورد و به همدان عقب‏نشينى كرد.

فصل هيجدهم: چگونه نادر يك‏بار ديگر براى نبرد با توپال عثمان پاشا به طرف بغداد حركت نمود. چگونه او عثمانى‏ها را هزيمت داد و توپال عثمان را كشت. چگونه او صلحى را با حاكم بغداد منعقد كرد. چگونه او به بختيارى‏ها حمله كرد، بسيارى از آنها را كشت، و 48000 خانوار را به خراسان تبعيد نمود.

فصل نوزدهم: چگونه فرستادگانى از مسكوى به اصفهان رسيدند و باج و خراج توافق شده توسط شاه طهماسب را مطالبه نمودند و پاسخ سخت نادر. چگونه نادر پيشروى نمود و ايروان را از دست عثمانى‏ها به در آورد و چگونه او ماليات را از ايرانيان و ارامنه ساكن ايروان مطالبه نمود.

فصل بيستم: چگونه نادر گنجه و شماخى را گرفت و چگونه او به لزگى‏ها حمله كرد. چگونه او به گرجستان پيشروى نمود و به ايروان بازگشت.

فصل بيست و يكم: چگونه نادر در يك نبرد بزرگ عليه عثمانى‏ها جنگيد، فرمانده‏شان عبدالله پاشا را گرفت، و او را كشت. چگونه او به حسن قلعه پيشروى كرد و به وان رسيد. چگونه نادر به عنوان شاه ايرانيان انتخاب شد.

فصل بيست و دوم:  عمليات نادر، 1736ـ 1738

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

زبان و اندیشه در جهان اسلام

زبان و اندیشه در جهان اسلام

محمود محمدعلی

اثر پیش رو تلاش شایسته ای در زمینۀ روایت زبان عربی به عنوان زبان تفکر قدیم ماست. روایتی که چون قوام