معرفی کتاب

معرفی کتاب:

بر آب و آتش زندگی نامه و خاطرات دکتر فریدون هژبری استاد و معاون پیشین دانشگاه صنعتی شریف

دکتر گوئل کهن

نشر کویر

تهران1395

یکی از منابع ارزشمند در مطالعات تاریخی و تدوین تاریخ ، همانا مجموعه خاطرات یا روایت ها و دست نوشته های افراد است که بر مبنای شغل یا حرفه و یا جایگاه موقعیت و شخصیت هر فرد می تواند روشنی بخش زوایای تاریک وقایع و ادوار تاریخی باشد.

باید توجه داشت که خاطرات و زندگی نامه ، منبعی از تاریخ تلقی می شود و نه تاریخ. اعتبار این مجموعه خاطرات، بر مبنای اصول ماخذ شناسی و با تکیه بر متغیر هایی مانند اصول گرایی نکته سنجی و پندار حاکم بر ذهن راویان و یا نویسندگان آن ها سنجیده می شود. افزون بر این ، آن کس که به ثبت یا بیان خاطرات خود می پردازد، بی شک، هدف مشخصی را دنبال می کند و مایل است پیام مورد نظر خود را نیز انتقال دهد. با شناخت هدف و پیام نهفته در بطن خاطرات است که می توان به گوشه ای دیگر از ارزش و اعتبار آن پی برد. سوای این که مجموعه خاطرات به واقع حافظه تاریخی ملت ها محسوب می شود ، یکی از نکات مهم نهفته در خاطرات جنبه مردم شناسی آن است. از این رو خاطره نگاری ، شاخه ای از علم روانشناسی اجتماعی به شمار می آید که خود و فردیت در مرکز آن قرار دارد.

خوشبختانه در ایران خاطره نگاری و تدوین خاطرات در شکل ها و قالب های یاد شده از دوره قاجار به ویژه پس از جنبش مشروطیت و در دوره پهلوی افزایش یافت. این روند در سه دهه اخیر چه در دورن کشور و چه در بین ایرانیان مهاجر در آمریکا و اروپا شدت بیشتری به خود گرفت. در این مجموعه گسترده ای از خاطرات توسط رجال و کوشندگان پیشین در عرصه های گوناگون انتشار یافت که این کتاب نیز در زمره یکی از آن هاست: کتابی که نه تنها بیانگر روند تکوینی یک زندگی است ، بلکه روایتی است دست اول از فردی که در عرصه دانش و سیاست، ضمن تجدید خاطره با حضور جوان سالی خود در رویداد ملی شدن نفت و دوران دانشجویی، از چگونگی شکل گیری و توسعه یک داشنگاه پیشرو سخن می گوید و مشاهدات خود از سیر تحول تاریخی آن از دانشگاه صنعتی آریامهر تا دانشگاه صنعتی شریف را وا می شکافد.

در این کتاب که ترکیبی است از زندگی نامه و خاطرات دکتر فریدون هژبری استاد و معاون پیشین  این دانشگاه ، نه تنها از زندگی شخصی و از محیط حرفه ای خود، آگاهانه سخن می گوید، بلکه بیانگر مشاهدات دریافت ها و چالش گری هایی است که خود نیز به گونه ای آشکارا و یا ناپیدا عاملی نقش آفرین در آن ها بوده است.

در این کتاب که به تحلیل تاریخی نیز گرایش دارد، ابتدا با خاندان فریدون هژبری در شیراز آشنا می شویم تا بعد همراه با آن خانواده در تقلای زندگی بهتر به آبادان رویم و در همسایگی بزرگ ترین پالایشگاه نفت زمانه، شاهد تولد و دوران خرد سالی و نوجوانی او در آن شهر رو به رشد باشیم و از تجربیات متفاوت وی از دو سفر کوتاه به شیراز و تبریز در تعطیلات تابستان که هر دو نشان از سیاست و تنش های سیاسی روز دارد آگاه شویم....

بر آب و آتش که در هجده فصل و بر پایه کرونولوژی موضوعی یا توالی و ترتیب زمانی تنظیم و تدوین شده ، سوای روایت شخصی از عملکرد ها و مشاهدات و تجارب به واقع ضمن ارائه تاریخ فشرده ای از دانشگاه صنعتی شریف ، فصلی از سه ده جنبش دانشجویی نیز محسوب می شود.روی هم رفته بر آب و آتش تلاشیی است در جهت شناخت اصول و تشخیص کج اندیشی ها و نیز کارنامه ای است از یک دیدگاه شخصی در پای بندی عقیدتی و در عین حال پویایی و مشارکت در راه بهبود و سازندگی که روی به آینده دار.

سید علی صالحی امیری