معرفی کتاب

کتاب:
جابه جایی دو انقلاب چرخش های امر دینی در جامعه ایرانی
مهدی نجف زاده
نشر تیسا
تهران 1393
در این پژوهش، پس از طرح مبانی نظری و بیان الگوی حکومتی مهدویت و ویژگی های حکومت مطلوب مهدوی، با الگوپذیری از آموزه های مهدویت، به بررسی وتبیین تاثیر آن آموزه ها در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران معاصر از زمان قاجاریه تا رژیم پهلوی پرداخته می شود. این تاثیر گذاری از دو جنبه ی سلبی و ایجابی و در سه حوزه ی تاثیرات شناختی، تاثیرات گرایشی و تاثیرات رفتاری مورد بررسی قرار می گیرد.
مذهب شیعه در ابتدای شکل گیری خود مذهبی درونی و رازورانه بود؛ اما به تدریج با گسترش مناسک شیعی و غلبه بعد شعائری آن بر مجموعه باورداشت ها ، در دوره صفویه ، منجر به تغییر و تحول در بنیان های مذهب شیعه شد. در جریان این تحول به تدریج آموزه های شیعی به سمت سیاست و اجتماع کشیده شد و از عرفان و اندیشه های صوفیانه فاصله گرفت. درطی دوره صفویه ، دستگاه دینی شیعه قوت گرفت و به تدریج قدرت علما هم ردیف با قدرت پادشاهان جلوه گر شد.پادشاهان روسای دولتی مستاصل و درمانده شدند و علما سروران اجتماعی شدندکه اغلب امور اجتماعی را در اختیار گرفتن.
این نوشتار بر عبور از مسیری فرهنگی برای مطالعه رفتار اجتماعی ایرانی بر اساس یکی از مهم ترین مولفه های تاریخ خود یعنی مذهب تاکید ورزیده است.
در پی جویی نشانه های اجتماعی مذهب در جامعه ایران و بررسی رفتار های مذهبی مردم در دو انقلاب ایران، تنها مطالعه موضوع حول و حوش سال های قبل از انقلاب کافی نبوده و برای بررسی تحولات اجتماعی ایران که به دو انقلاب ختم شد، توجه به گسست ها و پیوند های جدید در صورت بندی اجتماعی جامعه ضروری است. از همین رو در این نوشتار نیز سعی شد تا تحولات اجتماعی ایران بر اساس تحلیل تاریخی مورد مطالعه قرار گیرد.

​سید علی صالحی امیری