معرفی کتاب

سیر تحول تاریخ هنر از وجوه مختلف قابل مطالعه است. یکی از این جوانب، تغییر دیدگاه هنرمندان به مضامین مذهبی است. یکی از مهمترین انواع هنرهای دینی، هنر شمایل نگاری است که بیش از دیگر ادیان در اسلام و مسیحیت نظام یافته است. هنری است که مومنان را در پالایش روحانی ایشان یاری می دهد و سبب تجدید دیدار قلبی با رهبران معنوی شان می گردد. این پژوهش بر اساس یک نظریه پیشنهادی از جانب مولف نظام یافته است که اساس آن دو رویکرد کلی تشبیه گرایی و تنزیه گرایی است. مفاهیم آن دو از ادبیات عرفای اسلام اخذ شده است.

در این کتاب ضمن مطالعه نشانه شناختی در نمونه ها و مصادیق تصویری آثار شمایل نگاری در غرب مسیحی و ایران اسلامی به روش تطبیقی که بر اساس تاریخ شکل گیری جریان های شمایل نگاری است، به تحلیل محتوای آثار، تشریح و تبیین دلایل شکل گیری و نقد آنها پرداخته می شود. مبانی نظری ارائه شده در این کتاب، تکیه گاه اصلی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و در نهایت، نتیجه گیری خواهد بود. در توصیف و تحلیل آثار به جای رویکردی تاریخی، رویکردی فکری اتخاذ شده است. بدین منظور و به دلیل گستردگی مضمون شمایل ها درحوزه مسیحیت و اسلام، آثاری به طور هدفمند برای تحلیل انتخاب شده اند. این آثار در حوزه شمایل نگاری مسیحی، شمایل های حضرت مریم (س)، حضرت مسیح (ع)، و نیز آثاری با مضامین وقایع «شام آخر» و «تصلیب» هستند. در حوزه شمایل نگاری ایران اسلامی نیز شمایل هایی از حضرات: «محمد (ص)»، «علی (ع)»، « حسین (ع)»، « ابوالفضل (ع)» انتخاب شده و از مضامین اسلامی نیز وقایع «معراج» و «عاشورا» انتخاب شده اند.

فصل اول: تنزیه و تشبیه در شمایل نگاری

فصل دوم: شمایل نگاری؛ تنزیه مینوی

فصل سوم: شمایل نگاری مسیحی؛ تشبیه زمینی

            شمایل نگاری اسلامی؛ تشبیه مینوی

فصل چهارم: شمایل نگاری معاصر مسیحی؛ تفسیر خود بنیان

فصل پنجم: شمایل نگاری معاصر اسلامی در ایران؛ تفرق هنری

فصل ششم: تجمیع