معرفی کتاب

با شروع قرن نوزدهم میلادی و اندکی پس از انقلاب فرانسه (1789) سیطره غرب بر بسیاری از کشورها و از جمله ایران گسترش یافت. حضور مستقیم و غیر مستقیم سیاسی، فکری و اقتصادی غرب در ایران بر مسائل عمده به خصوص در حوزه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تأثیرات زیادی بر جای گذاشت، که بررسی و تحلیل آن ها بدون بررسی هرچند مختصر تحولات صورت گرفته در غرب و قدرت یابی و چنگ اندازی آن ها به دیگر کشورها از جمله اسلام و ایران و در نهایت تکوین سلطه آن ها، ناقص خواهد بود.

ایران تنها کشوری است که در طول کمتر از سه ربع قرن (1357-1284/1979-1906) شاهد دو جنبش و یک انقلاب بزرگ بوده است. جنبش مشروطه برآیند انتقاد گسترده نخبگان ایرانی از کارکرد نامطلوب دولت و به نظم درآوردن حاکمیت قاجار در چهارچوب قانون، و جنبش نفت محصول تلاش نخبگان و مردم ایران برای قطع دست انگلیس از تاراج منافع نفتی ایران بود، اما هر دو جنبش، راه شکست را پیمود و فرجام آن ها در کودتای 3 اسفند 1299 و 28 مرداد 1332 به وسیله انگلیسی ها و آمریکایی ها رقم خورد.

ویژگی عمده این اثر در ارائه و تبیین جدیدی از تحولات یکصد سال اخیر ایران است تا بتوان تحلیل نوینی از پدیده انقلاب اسلامی را در تألیف مستقل دیگری ارائه داد، از اینرو کوشش شده تا ضمن بازکاوی نقش استعمار غرب در رابطه با جهان اسلام و ایران و حاکمان ایرانی دوران قاجار و پهلوی، اقدامات و تحولات صورت گرفته در دوران مشروطه و نفت تشریح گردد تا از رهگذر آن انقلاب اسلامی که همان خواسته ناکام آزادیخواهی و عدالت طلبی مردم ایران در دو جنبش پیشین بود، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

مطالب کتاب در سه بخش ارائه شده است:

بخش اول: جنبش مشروطه

بخش دوم: ایران در میان دو جنبش

بخش سوم: جنبش ملی شدن صنعت نفت