۳۰۸۸
۰
۱۳۹۵/۱۱/۱۷
نیکسون، کیسینجر و شاه؛ روابط ایالات متحده و ایران در جنگ سرد

نیکسون، کیسینجر و شاه؛ روابط ایالات متحده و ایران در جنگ سرد

پدیدآور: رهام الوندی ناشر: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسهتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مترجم: غلامرضا علی باباییمکان چاپ: تهران

خلاصه

محمد رضا پهلوی در دهۀ آخر سلطنتش مشارکتی را با نیکسون و کیسینجر شکل داد که نفوذ اتحاد شوروی را محدود کرد و برتری منطقه ای ایران را در خلیج فارس به نمایش گذاشت. در پرتو دکترین نیکسون، ایران به شریک ایالات متحده در جنگ سرد تبدیل شد.

معرفی کتاب

کتاب حاضر با این نظریه که شاه صرفا «وکالت آمریکا» را برعهده داشت، به چالش بر می خیزد؛ موضعی که در دهۀ 1950 بر روابط ایران و آمریکا حاکم بود، برجسته کردن نقش وی در شکل بخشیدن و اجرای استراتژی های آمریکا در سیاست مهار در دهۀ 1970. شاه در دهۀ آخر سلطنت خویش مشارکتی را با ریچارد نیکسون و هنری کیسینجر شکل داد که نفوذ اتحاد شوروی را محدود کرد و برتری منطقه ای ایران را در خلیج فارس به نمایش گذاشت. در پرتو دکترین نیکسون، ایران از نقش یک دولت متکی، به شریک ایالات متحده در جنگ سرد تبدیل شد؛ شراکتی که نمونۀ دیگری از روند جنگ سرد نه تنها در روابط بین سیاستمداران مسکو و واشنگتن بود بلکه بر روابط متحدین آن ها در جهان سوم نیز تأثیر نهاد. جنک سرد به راستی کشمکشی جهانی بود که نه تنها در طول پردۀ آهنین - که اروپا را از جهان دوم جدا می کرد- بلکه حد فاصل سرتاسر آفریقا به آسیا، و آمریکای لاتین با امپراتوری های استعمارگر اروپایی بود. کنشگران جهان سومی مانند محمدرضاشاه، صرفا ناظران این کشمکش ایدئولوژیکی و مادی جهانی نبودند بلکه کارگزاران فعال تاریخ بودند که در اغلب اوقات با ابرقدرت ها در راستای امیال و بلند پروازی های محلی، همدستی می کردند و آن ها را آلت دست قرار می دادند.

با خارج شدن تدریجی اسناد ریاست جمهوری نیکسون و فورد از طبقه بندی محرمانه و نیز اسناد دوران وزارت خارجۀ هنری کیسینجر و سیا در دورۀ ریچارد هلمز، پرده ها به آرامی کنار زده می شود و رازهایی سر به مهر که بخش عظیمی از اسرار معاملات بین نیکسون و کیسینجر با شاه را در خود گرفته است آشکار می شود. منابع جدید نشانگر استقلال و اهرمی است که شاه از آن ها در برابر واشنگتن به کار گرفته بود. گرچه سوابق دیپلماتیک ایران از دوران سلطنت محمدرضاشاه به طور کلی دور از دسترس مورخان قرار دارد، بخشی از این منابع به زبان فارسی در خارج از ایران در دسترس هستند که چشم انداز روابط ایالات متحده و ایران را از منظر تهران به نمایش می گذارد.

این کتاب در صدد نیست که تا تاریخ جامعی از روابط دو جانبۀ ایران و ایالات متحده را در دهۀ 1970 ارائه دهد. در عوض سه رویداد تاریخی را که موجد ظهور و سقوط شراکت نیکسون - کیسینجر - پهلوی شده اند، به نمایش می گذارد. این حوادث علاوه بر ترسیم دینامیسم روابط شاه با نیکسون و کیسینجر، در تشریح روند جنگ سرد، فراتر از مرزهای ایران نیز حائز اهمیت هستند. با وجود تحقیق نابی که در این دوره دربارۀ فروش تسلیحات و قیمت نفت صورت گرفته است، چندین جنبه از روابط دو کشور از عنایت کمتری برخوردار شده اند. این کتاب همچنین در صدد آن نیست که تأثیر جنگ سرد را بر ایران مورد بررسی قرار دهد. در حال حاضر پژوهش هایی عالی در مورد آن ها صورت گرفته است؛ به خصوص در این مورد که سیاست های آمریکا چه تأثیری بر حکومت پهلوی و جامعۀ ایرانی داشته است. به جای آن تأثیر ایران بر چگونگی نبرد آمریکا در جنگ سرد مطمح نظر قرار گرفته است. شاه در دهۀ 1970 کنشگری مهم در جنگ بود که از نفوذ فوق العادۀ خود در کاخ سفید - دورۀ ریاست جمهوری نیکسون - استفاده می کرد تا سیاست خارجی را در منازعات منطقه ای از خاورمیانه گرفته تا جنوب شرق آسیا شکل دهد.

فصل یکم: ایالات متحده و ایران درجنگ سرد

فصل دوم: «از من حمایت کن»

فصل سوم: جنگ پنهان ایران با عراق

فصل چهارم: یک فورد، نه یک نیکسون

 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه

روابط خارجی ایران و آمریکا در دوره ی اول ریاست جمهوری نیکسون (1352-1348 ش)

روابط خارجی ایران و آمریکا در دوره ی اول ریاست جمهوری نیکسون (1352-1348 ش)

مرتضی برشنده

این کتاب در سه بخش به بررسی روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران و آمریکا، در دوره ریاست جمهوری نیکسون