۳۵۳۳
۰
۱۳۹۶/۳/۵
اطلس تاریخی ایران در دوران ساسانی

اطلس تاریخی ایران در دوران ساسانی

پدیدآور: رضا فرنود ناشر: نشر نیتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مکان چاپ: تهران

خلاصه

کتاب حاضر اطلسی از تاریخ منطقۀ ایران است که از تأسیس پادشاهی ساسانی (حدود 220 م) شروع می شود و با استیلای اعراب مسلمان ( حدود 670م) به پایان می رسد. در این اثر وقایع این دوره به شکل مجموعه ای از نقشه های تاریخی ارائه شده اند. هر نقشه با متن نسبتا کوتاهی همراه است که در آن وقایع تاریخی مهم آن دوره را شرح می دهد.

معرفی کتاب

پادشاه ساسانی طولانی ترین حکومت تاریخ ایران و از تأثیر گذارترین دوره های آن است. ساسانیان موفق شدند حکومت منسجم و متمرکزی را در ایران تأسیس کنند و میراث هخامنشیان را پاس بدارند. ایشان رقیب اصلی امپراطوری روم و در واقع دومین قدرت بزرگ سیاسی و نظامی دنیای قدیم بود. در همین دوره، مذهب زردشتی نیز تدوین و تبدیل به مذهب دولتی ساسانی شد. سیستم حکومتی ساسانی در تمام دوره های بعدی تاریخ ایران مرجع و نمونه ای موفق بوده است؛ به همین دلیل  مردمان و حاکمان دوره های بعد نیز با افتخار و تحسین به تاریخ آن دوره می نگرند.

این کتاب اطلسی، تاریخی است. یعنی وقایع این دوره به شکل مجموعه ای از نقشه های تاریخی ارائه شده اند. هر نقشه نیز با متن نسبتا کوتاهی همراه است که در آن وقایع تاریخی مهم آن دوره شرح داده شده است. متن ها تا حد ممکن خلاصه و ساده نوشته شده و از توضیح جزئیات، برداشت های شخصی و پرداختن به بحث و جدل های تاریخی خودداری شده است. به همین ترتیب، نقشه ها نیز تا حد ممکن ساده و بدون ذکر جزئیات جغرافیایی غیر لازم آمده اند. برای خواننده ای که با متون تاریخی این دوره آشنا نیست این کتاب پیش درآمدی است برای مطالعات دقیق تر. شرح وقایع تاریخی همراه با نقشه های مربوط به آن ها مطالعه و درک تحولات مختلف این دوره را از منظری کلی و در عین حال دقیق میسر می کند. برای خواننده ی آشنا با تاریخ این دوره نیز چه بسا این کتاب مکمل مناسبی برای مطالعات تاریخی باشد. نمایش وقایع و حوادث تاریخی روی نقشه به درک بهتر بعد مکانی این حوادث کمک می  کند و تداخل و تأثیر متقابلشان را بر یکدیگر بهتر نشان می دهد. در دو نقشه ی اول پیش گفتار، آن چه در این کتاب منطقه ی ایران نامیده می شود به نمایش درآمده است. نقشه ی اول خلاصه ای از جغرافیای این منطقه است؛ فلاتی مرکزی که از غرب و شمال غربی به مناطق بین النهرین و قفقاز متصل است، از شرق تا همسایگی شبه جزیره ی هند پیش می رود، در شمال شرقی تا پایین رود سیحون گسترش یافته است و از شمال و جنوب، دریای خزر و خلیج فارس احاطه اش کرده اند. در این نقشه رودخانه های اصلی این منطقه نیز مشخص شده و قسمت های کوهستانی، زمین های حاصلخیز و کویری نیز به صورت کلی ترسیم شده است. نقشه ی دوم پیش گفتار شهرهای اصلی، ایالات و تقسیم بندی های درون ایالتی منطقه ای ایران را در دوره ی مورد مطالعه نشان می دهد که در بسیاری از موارد، نام و محل این ایالات با نام و محل استان های کنونی ایران متفاوت است. در ترسیم نقشه های این کتاب برای مشخص کردن و تمایز گذاری میان حکومت های منطقه از روش تقسیم بندی حکومت ها بر اساس زبان گفتاری حکمرانان شان استفاده شده است. این روش که در بسیاری از اطلس های تاریخی به کار می رود، حکومت ها با کشورهای یک منطقه را بر اساس بارزترین مؤلفه ی فرهنگی متمایز می کند. بر اساس این تقسیم بندی، می توان در هر مرحله از یک دوره ی تاریخی، محدوده های فرهنگی جمعیت های انسانی را در منطقه ی مورد نظر مشاهده و تحولات شان را پیگیری کرد. در سومین نقشه ی پیش گفتار، زبان های گفتاری موجود در خاورمیانه، شمال آفریقا و اروپا در دوره ی مورد مطالعه گروه بندی شده است و پایگاه های جغرافیایی هر یک در ابتدای تاریخ مورد مطالعه مشخص گردیده است. در نقشه هر گروه زبانی با هاشور متفاوتی از دیگر گروه ها متمایز کرده ام. این هاشورها در همه ی نقشه های کتاب تکرار می شود؛ بنابراین، حکومت های مختلف بر اساس زبان های گفتاری شان از یکدیگر متمایز شده اند. به این ترتیب نقشه های این کتاب اغلب تاریخ سیاسی منطقه ی ایران را در دوره ی مورد مطالعه شرح می دهد. هر نقشه نشان دهنده ی یک یا چند واقعه ی مهم سیاسی است. از همین رو، نقشه ها به بازه ی زمانی یکسانی مربوط نیست. علاوه بر نقشه ی سیاسی، هشت نقشه ی دیگر نیز درباره ی بعضی از داده های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دوره ی مورد مطالعه در کتاب آمده است. دو نقشه از راه های عمده و شهرهای مهم بازرگانی منطقه ی ایران در ابتدا و انتهای دوره مورد مطالعه؛ چهار نقشه از گسترش آیین زرتشتی، آیین مانوی، مذاهب مسیحی و جنبش مزدکی در ایران؛ یک نقشه از تیسفون - مدائن، پایتخت ساسانی، و سرانجام یک نقشه از مهاجرت به غرب اقوام خیونی - هون. 

لازم به ذکر است که در این کتاب وقایع دنیای قدیم در طی سال های 200 م، 260 م، 310 م، 360م، 410م، 460م، 530م و 590م مورد بررسی قرار گرفته است. 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

دیوید مک لین

کتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر

منابع مشابه

اطلس تاریخی سادات ایران (از آغاز تا پایان قرن نهم هجری): سادات قم و آوه

اطلس تاریخی سادات ایران (از آغاز تا پایان قرن نهم هجری): سادات قم و آوه

سید حسن حسینی

اثر پیش روی برخی از طرح اطلس تاریخی سادات ایران تا پایان قرن نهم هجری است و سعی دارد تا با الگوبردار