معرفی کتاب

با ظهور اسلام، جریان های فکری و هنری در بیشتر ممالک وابسته، صبغه ی اسلامی به خود گرفتند. در این میان «ادبیات» به خاطر تأثیر گذاری اش، دین جدید را با شدت بیشتری پذیرفت. این پذیرش به واسطه ی معیارهایی چون؛ «برابری»، «عدالت» و «وحدانیت» بود. قرآن به عنوان زیباترین، عمیق ترین و مهم ترین سمبل این دین، از فصاحت و بلاغت ظاهری و باطنی برخوردار است. از این جهت ادبیات قرآنی سرشار از لطافت و کمال ادبی است. استعاره ها، تشبیهات و سایر صنایع و بدایع ادبی و آن چه که در ادبیات رکن اساسی محسوب می گردد، در آن مأوی گزیده است. در میان پیروان مذاهب شیعه، ایرانیان سهم عمده ای در «ادبیات مذهبی« دارند. بزرگ ترین منابع در این میان «قرآن شریف»، « سیره ی نبوی» و «ائمه ی هدی» (علیهم السلام) بوده است.  این حوادث چنان بر ادبیات ما اثر گذارده که به ندرت نثر یا نظمی را می یابیم که شاعر یا نویسنده ی آن از مذهب سخنی به میان نیاورده باشد. در دوران مشروطیت مذهب نقش و جایگاه به سزایی در آثار ادبی ما گذاشت. مذهب به همان شفافیت، سادگی و فروغی که داردف ادبیات معاصر را مورد تأثیر قرار می دهد. در این دوران همچنین، ادبیات داستانی از اروپا به ایران سرایت کرد. در این خصوص می توان دوره های داستان نویسی معاصر ایران را به طور کلی به سه دوره ی «مشروطیت»، «پهلوی اول و دوم» و «انقلاب اسلامی» تفکیک نمود. شناخت ویژگی های مختلف و ابعاد وسیع اندیشه ی نویسندگان دوره های متفاوت قبل و بعد از انقلاب، مجالی فراخ و صاحب نظری بلند همت می خواهد، که از لابلای انبوه آثار و باورهای ایشان، برگ های زرین ادب را مشاهده و تأمل کند و محصول اندوخته های خویش را در دامن بیان برای ارباب معرفت و طالبان ادب عرضه نماید. نگارنده چند اثر از نویسندگان برتر قبل و بعد انقلاب را انتخاب نموده تا علی رغم مشکلاتی که ممکن است، به لحاظ گستردگی پیش آید، نتایج بهتر و مفیدی در طول یک دوره ی تاریخی - ادبی به دست دهد. در این پژوهش نویسندگانی انتخاب شده اند، که خواسته یا ناخواسته در تأیید یا رد مذهب قلم زده اند. 

این کتاب بر آن است تا با انتخاب آثار چند نویسنده ی مطرح آن زمان به عنوان نویسندگان روشنفکر قبل از انقلاب و نویسندگان مذهبی بعد از انقلاب، به تأثیرگذاری مذهب در ادبیات داستانی معاصر ایران بپردازد و نیز با بررسی دیدگاهایشان در آثار ارائه شده، میزان تأثیر مذهب بر کارشان را روشن نماید.

فهرست بخش های کتاب:

بخش اول: مذهب در آثار محمدعلی جمال زاده

بخش دوم: مذهب در آثار صادق هدایت

بخش سوم: مذهب در آثار صادق چوبک

بخش چهارم: ادبیات بعد از انقلاب

بخش پنجم: مذهب در آثار محسن مخملباف

بخش ششم: مذهب در ادبیات سید مهدی شجاعی

بخش هفتم: مذهب در آثار حسن احمدی

بخش هشتم: نتیجه گیری