کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران

۲۳۲۶

۱۳۹۶/۹/۲۵

اندیشه های سیاسی اسلام در سده های جدید (اسلام در دولت ملی مدرن)

پدیدآور: اروین آی. جی. روزنتال ناشر: نشر قومستاریخ چاپ: ۱۳۹۶مترجم: علی اردستانیمکان چاپ: تهران

اندیشه سیاسی دولت ملی مدرن اسلام سده های جدید سده های میانی جنبش اسلامی جنبش رادیکال بنیادگرایی برداشت لیبرالیستی بحران اندیشمندان اروین آی. جی. روزنتال علی اردستانی

خلاصه

تا جایی که به اندیشه سیاسی اسلام مربوط می شود، از پروفسور روزنتال(1991-1901)، اسلام شناس و شرق شناس شهیر انگلیسی، سه کتاب مهم به یادگار مانده است. نوشتار حاضر کتاب دوم این نویسنده است که مکمل کتاب نخست اوست. این کتاب به بررسی وجود بحران اندیشمندان مسلمان در دوران مدرن می پردازد و می کوشد تا با تکیه بر روش علمی تاریخ نگاری به بررسی اندیشه های اسلامی در سده های میانی اسلام بپردازد.

معرفی کتاب

چنان که می دانیم، جهان اسلام امروزه دستخوش تحولات زیادی است و جنبش های سیاسی مختلفی در جهان اسلام شکل گرفت است که بعضا از امکانان نظامی قابل توجهی نیز برخوردارند. از یک سو، جنبش های رادیکال و بنیادگرایی وجود دارند که می کوشند به ضرب اسلحه تفسیری کاملا «ناب» از اسلام ارائه دهند و از سوی دیگر، گروه هایی وجود دارند که هوادار برداشت های لیبرالیستی از اسلام هستند. کتاب های فراوانی در این زمینه نوشته شده اند که این پدیده را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده اند. اما شاید آنچه در این میان مغفول مانده است و یا به آن بی توجهی می شود، اندیشه ها و تفکراتی است که رانه ی اصلی این جنبش ها هستند. برای فهم آن ها به ناچار باید به عقب بازگشت و به بررسی سیر تکوین و شکل گیری آن ها پرداخت. مهم ترین بخش این اندیشه ها در سده های میانه قرار دارد و بسیاری از جنبش های اسلامی معاصر آبشخور فکری خود را از آن می گیرند. روزنتال از معدود پژوهش گرانی است که می کوشد با تکیه بر روش علمی تاریخ نگاری به بررسی اندیشه های اسلامی در سده های میانی اسلامی بپردازد. اگرچه کتاب حاضر عمدتا بر سده ی بیستم تمرکز دارد و می کوشد شمایی بالنسبه دقیق از جریان های فکری در جهان اسلام ارائه دهد، اما به طور منظم سعی می کند آن ها را در پرتو میراث سده میانه ای اسلام و مواجه ی این جریان ها به جهان مدرن توضیح دهد. این امر ماهیتی ممتاز و کم نظیر به کتاب حاضر بخشیده است. از سوی دیگر چون در شرایط کنونی، جهان اسلام به طور اعم و ایران به طور اخص، بیش از هرچیز به تفسیر عقلانی و متناسب با اقتضائات جهان مدرن از دین نیازمند است، رجوع به آثار افرادی مانند روزنتال و بررسی انتقادی آن ها بدون تردید می تواند به ما کمک بسیار زیادی کند. بنابران اهمیت کتاب حاضر را باید در همین نکته جست و جو کرد که به وجود بحران بحران اندیشمندان مسلمان در دوران مدرن می پردازد.

بخش 1: اسلام معاصر در بحران و گذار

بهر نخست

فصل اول: وضع بشری

فصل دوم: بنیان های کلاسیک

بهر دوم: اسلامی یا مدرن؟

فصل سوم: اسلام و ناسیونالیسم ترک

فصل چهارم: له یا علیه خلافت

فصل پنجم: اسلام و ناسیونالیسم عرب

فصل ششم: دولتی اسلامی برای پاکستان؟

فصل هفتم: علال الفاسی: آمیزه ای از اسلام و ناسیونالیسم عرب

بخش 2: اسلام و دولت ملی مدرن

بهر نخست: مسائل مربوط به قانون اساسی (شریعت)