۲۷۸۹
۰
۱۳۹۶/۱۰/۶
زنان در تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران

زنان در تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران

پدیدآور: رضا رمضان نرگسی ناشر: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تاریخ چاپ: ۱۳۹۵مکان چاپ: تهران

خلاصه

این کتاب؛ مروری است بر زندگی، اندیشه و عملکرد زنان فعال سیاسی معاصر ایران در مواجهه با غرب و مدرنیته. در این تحقیق سعی شده تا بر زندگی و اندیشه بعضی از زنان تحصیل کرده و فعالان سیاسی در یک صد ساله اخیر، در مواجهه با غرب و فرهنگ ایران، پرتوی افکنده شود و بر روی بعضی از مطالبی که تا به امروز بدون توجه به صحت و سقم آن ها مورد پذیریش همگان بوده مطالعه ی دقیق تری انجام گیرد.

معرفی کتاب

اگر زنان در جامعه نادیده گرفته شوند نه تنها نیمی از اعضای آن جامعه نادیده گرفته شده بلکه می توان گفت که آینده آن جامعه مورد فراموشی و غفلت واقع شده است؛ لذا لازم است که جامعه شناسان و مصلحین اجتماعی و افراد دلسوز، اگر طالب سعادت جامعه خود هستند، به سلامت زنان خصوصا نسل آینده و دختران بیندیشند و بدانند که با تربیت درست آنان کل جامعه را می توان تربیت کرد و با افساد آنان کل جامعه به نابهنجاری و انحطاط و آشفتگی دچار خواهد شد.

بیگانگان خصوصا کشورهای استعمارگر، که همواره چشم طمع به منابع مالی و انسانی کشورهای دیگر دوخته اند، به خوبی می دانند که تا زمینه پذیرش از جانب ملتی برایشان فراهم نباشد حکومت کردن بر آن مردم تقریبا غیر ممکن است؛ لذا می بینیم که سعی داشته و دارند تا نخست فرهنگ و عقاید مردم را دگرگون سازند. ایشان در این کار از وسایل متعددی استفاده کرده اند که از آن جمله می توان این موارد را نام برد: اعزام مبلغ و مبلغه های مسیحی به کشورهای مسلمان، تأسیس مراکز خیریه از قبیل درمانگاه و یتیم خانه، تأسیس مدارس ابتدایی و تربیت نسلی که بتوانند در آینده روی آن سرمایه گذاری کنند. یکی از کارهایی که برای آن ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بود سرمایه گذاری جها تربیت دختران و زنان ایرانی به آداب و رسوم اروپایی بود چرا که می دانستند اگر یک دختر را بتوان با فرهنگ و آداب غرب تربیت کرد در حقیقت خواهند توانست یک فامیل را به خود متمایل کنند. بنابراین، ما از سالهای اواخر دوره محمدشاه قاجار با فعالیتهای مدارس دخترانه کشورهای بیگانه و توسعه ی آن ها در ایران مواجه هستیم؛ یعنی زمانی که اولین گامهای آموزش جدید در کشور از سوی میسیونرهای خارجی برداشته شد؛ هیأت های مبلغین مذهبی - مسیحی اعزامی از کشورهای اروپایی به ایران می آمدند. محمد شاه قاجار اجازه رسمی فعالیت این مدارس را صادر کرد. مدارس به سبک جدید دارای کلاسهای دخترانه و پسرانه بود. آن گاه اجازه تأسیس یک باب مدرسه دخترانه مخصوص ارامنه و اتباع کشورهای اروپایی در تهران از ناصرالدین شاه گرفته شد فقط به شرط آنکه دختران مسلمان در آن راه نداشته باشند. سرانجام، در دوران ناصرالدین شاه، به خواهش بنجامین وزیر مختار آمریکا، اجازه ورود دختران مسلمان به مدرسه آمریکایی ها صادر شد.

شمار مدارس خارجی با هدف جذب دختران مسلمان به فرهنگ اروپایی، در سراسر کشور با تأسیس تدریجی آن ها رو به افزایش گذارد، به طوریکه حتی بعضی از این معلمین مسیحی -اروپایی برای اینکه اعتماد مسلمانان را جلب کنند با چادر و نقاب در سر کلاس حاضر می شدند. شاهد بر این مدعا آن است که در عصری که درس خواندن در مکتب خانه ها و مراکز آموزشی مستلزم پرداخت هزینه بود اکثر این مداس خارجی معمولا با صورت مجانی به دختران آموزش می دادند و با توجه به اینکه کشورهی استعمارگر هیچ جا بیهوده خرج نمی کنند، روشن بود که هدف دیگری به جز باسواد شدن دختران ایرانی مدنظر گردانندگان اصلی آن بوده است؛ چنانچه در سال های بعد، خصوصا در برنامه کشف حجاب رضاشاه، همین تحصییل کردگان مدارس آمریکایی بودند که گام نخست را برداشتند. شاهد دیگر اینکه، بسیاری از این مدارس اختصاصا به آموزش زیان انگلیسی یا فرانسوی اشتغال داشتند و چون بین فرهگ و زبان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد فراگیری زبان بدون تأثیرپذیری فرهنگی چیزی تقریبا نزدیک به محال می باشد؛ لذا در اگثر این مدارس فراگیری زبان اروپایی در رأس برنامه های درسی آن ها قرار داشت. 

حاصل این تلاش گسترده تربیت نسلی از زنان تجددطلب می باشد که از اولین دسته فعالان سیاسی زن در کشور نیز محسوب می شوند. مطالعه تعامل این دسته از زنان در مواجهه با فرهنگ سنتی و دینی از یک طرف و فرهنگ غرب و مدرنیته از طرف دیگر چیزی است که تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است. بنابراین جادارد که تحقیقی در مورد عملکرد این گونه زنان، خصوصا زنانی که تحصیل کرده های این نوع مدارس بودند، در فرهنگ و سیاسی این مرز و بوم انجام گیرد.

در این تحقیق سعی شده تا ابتدا عملکرد یک زن سنتی مذهبی ولی فعال سیاسی که سهم مهمی در سیاست و امور اجتماعی این مرز و بوم داشته، در تعامل او با تمدن جدید و رویدادهای حاصل از آن به تصویر کشیده شود و سپس عملکرد چند تن از زنهایی که تربیت یافته مدارس غربی هستند نیز مورد بررسی قرار گیرد و در انتها، در بخش خلاصه و نتیجه گیری، بین این دو یک مقایسه اجمالی انجام شود.

فهرست فصل های کتاب:

فصل اول: نظری بر فعالیت های سیاسی - اجتماعی انیس الدوله (ملکه ای برخاسته از طبقه پایین جامعه)

فصل دوم: طوبی آزموده، پیشگام تأسیس مدارس جدید دخترانه

فصل سوم: محترم اسکندری و عملکرد او در انجمنهای سری زنان

فصل چهارم: فعالیتهای سیاسی - اجتماعی نورالهدی منگنه

فصل پنجم: صدیقه دولت آبادی، کانون بانوان و مسئله کشف حجاب

فصل ششم: دکتر فاطمه سیاح و تأثیر گذاری او در فرهنگ زنان ایران

فصل هفتم: مهرانگیز منوچهریان و عملکرد او در تطبیق قوانین مدنی ایران با قوانین غرب

فصل هشتم: سیر تجدد زدگی نظام آموزش دختران در ایران معاصر

فصل نهم: زن ایرانی معاصر در نگاه خاورشناسان

فصل دهم: تحلیلی از عملکرد زنان در فرهنگ و جامعه ایران

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

زبان و اندیشه در جهان اسلام

زبان و اندیشه در جهان اسلام

محمود محمدعلی

اثر پیش رو تلاش شایسته ای در زمینۀ روایت زبان عربی به عنوان زبان تفکر قدیم ماست. روایتی که چون قوام

منابع مشابه بیشتر ...

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

دیوید مک لین

کتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر

سفرنامه پدرو تیشیرا به همراه ملوک هرمز و گزیده هایی از شاهان ایران

سفرنامه پدرو تیشیرا به همراه ملوک هرمز و گزیده هایی از شاهان ایران

پدرو تیشیرا

آنچه پیش رو دارید ترجمه ی چند اثر به قلم پدرو تیشیرا، جهانگرد پرتغالی است که در واپسین سال های سده ی