معرفی کتاب

در سال 1285 ش، انقلاب مشروطیت ایران سلطنت مشروطه پارلمانی را جایگیزن نظام دیرپای استبداد مطلقه کرد. این تحول تنها به عرصه ی سیاسی محدود نماند و با افتتاح مجلس شورای ملی، انتشار روزنامه های آزاد، متشکل شدن مردم در انجمن ها و بعدا در احزاب سیاسی، تدوین قانون اساسی و متمم آن و ... به تدریج  ابعاد فرهنگی و اجتماعی هم پیدا کرد. هر یک از اقشار و طبقات جامه با استفاده از امکانابات و فرصت های ناشی از انقلاب، نظرات و مطالبات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خود را مطرح کردند و برای دستیابی به آن کوشیدند. از سال 1285 ش به بعد، زنان تجدد طلب و تحول خواه ایران هم، به رغم شمار اندک شان، در صدد بر آمدند تحولی در شرایط زندگی زنان پدید آورند. به این منظور، آن ها برای دستیابی به حقوق فردی و اجتماعی و نوسازی شرایط زندگی زن ایرانی، تشکل های عمدتا فرهنگی و اجتماعی تشکیل دادند، مدارس دخترانه را با اتکا به سرمایه و امکانات خویش تأسیس کردند، فرهنگ مرد سالار را به چالش کشیدند، طرح ها و برنامه های اصلاح سیاسی و اجتماعی ارائه کردند، به پاسداری از انقلاب مشروطه و دستاوردهای آن برخاستند. مناسبات سنتی حاکم بر خانواده را نقادی و روزنامه ها و مجله های خود را منتشر کردند، شیوه های نوین خانه داری و بچه داری را آموزش دادند، با همتایان آسیایی و اروپایی خود مرتبط شدند و ...؛ به عبارت دیگر، زنان عصر مشروطه بنیان های نهضت اجتماعی زن ایرانی برای احقاق حقوق فردی و اجتماعی اش را در قرن بیستم پی افکند و با فعالیت های پیگیر خود توانستند بر پاره ای از موانع غلبه کنند و به برخی از مطالبات اولیه ی فردی و اجتماعی زن ایرانی دست یابند. این جنبش غیر سیاسی بود که ابتدا به کندی شکل گرفت. فعالان آن با ایجاد تشکل ها و انتشار روزنامه ها و مجله ها نه تنها هدف ها و مطالبات خود را مطرح کردند بلکه توانستند توجه عده ای از دختران جوانی را که در مدرسه های دخترانه تحصیل می کردند به خود جلب کنند و نسل دیگری از فعالان حقوق زنان را پرورش دهند. این جنبش در سال های پایانی سلطنت قاجار تشکیل شد و سنت های مبارزاتی جنبش زن ایرانی را که با انقلاب مشروطه آغاز شده بود در سال های 1301 تا 1314 ش ادامه داد. مجموعه ی حاضر در دو بخش به بحث و بررسی پیرامون این جمعیت می پردازد.

م