معرفی کتاب

محمدعلی فروغی (13 تیر 1256- 5 آذر 1321)، ذکاء الملک دوم، از اثرگذارترین روشنفکران ایران معاصر است. این سیاست مدار عملگرای روزگار قاجار و پهلوی، در نویسندگی، روزنامه نگاری، ترجمه و تصحیح متون کهن فارسی نیز دستی توانا داشت. او افزون بر روشنگری همگانی و کوشش برای مدرن کردن ادارات دولتی، در عرصۀ امور سیاسی به گسترش روابط بین الملل ایران از راه پیوستن به شورای جامعۀ ملل و برقراری روابط دیپلماتیک با کشورهای دیگر یاری رساند. پایه گذاری فرهنگستان ایران و انجمن آثار ملی و همکاری در بنیاد نهادن دانشگاه تهران نیز بخشی از کارهای ماندگار او در زمینۀ پاسداری از فرهنگ ایران و آموزش و گسترش آن است.

در این کتاب با تفحص در کتاب ها، مجلات و اسناد مجموعه های خصوصی و عمومی، 130 نامه از محمدعلی فروغی به ترتیب تاریخی گرد آمده است. این نامه ها در نیمۀ دوم عصر پربار ذکاء الملک (بین سال های 1321 تا 1288) خطاب به شخصیت های سیاسی و فرهنگی ایرانی (از جمله رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی، مستوفی الممالک، مخبرالسلطنه، تیمورتاش، تقی زاده، قزوینی، ابوالقاسم کاشانی، مستشار الدوله و رجبعلی منصور) و خارجی (از جمله چرچیل، استالین، آنتونی ایدن، ویلیام بولارد، توفیق رشد بیک، شولنبرگ، میلسپو و ادوارد پراون)، خویشان فروغی (مانند فرزندانش و برادرش ابوالحسن و وقارالسلطنه) و برخی مطبوعات و ادارات و وزارتخانه ها نوشته شده است. شماری از نامه های این کتاب، اعم از اداری و خصوصی، برای نخستین بار است که به چاپ می رسد.