۵۱۵۳
۰
۱۳۹۳/۱۰/۱۵

فهرست خود نوشت ملا محمدکاظم هزار جریبی

پدیدآور: علی اکبر صفری

خلاصه

یکی از منابع اصلی پژوهش فهرستهای¬ دانشمندان برای آثار قلمی خود است که در آن تالیفات خود را معرفی کرده و گزارشی از تلاشهای علمی خود را ارائه داده اند. فهرست پیش رو به قلم ملا محمدکاظم بن محمد شفیع هزار جریبی (درگذشته 1237ق) است.

یکی از منابع اصلی پژوهش فهرستهای­ دانشمندان برای آثار قلمی خود است که در آن  تالیفات خود را معرفی کرده و گزارشی از تلاشهای علمی خود را ارائه داده اند . این نوع فهارس در تاریخ علم و زندگینامه نویسی و فهرست نگاری و  کتابشناسی جایگاه ویژه ای دارند.  نمونه شاخص  دانشمندانی که فهرست آثار خود را در اثری مستقل فراهم آورده اند، ملا محسن فیض کاشانی (1007 ـ 1091ق) است که آثار خود را در سه فهرست جداگانه  شناسانده است.[1]

 فهرست پیش رو به قلم ملا محمدکاظم بن محمد شفیع هزار جریبی (درگذشته 1237ق) است. ایشان برخاسته از منطقه هزارجریب، بوده ودر کربلای معلّی به تحصیل و تدریس  اشتغال داشته و در همان شهر درگذشته است. آرامگاه او نیز در جوار حرم حضرت اباعبدالله الحسین  ـ  علیه السلام ـ  کنار مزار استادش سید علی صاحب ریاض قراردارد. هزارجریبی در شمار شاگردان وحید بهبهانی و میرمحمد مهدی شهرستانی و سید علی صاحب ریاض است. وی در این فهرست به شاگردی خود نزد علامه سد محمد مهدی  بحرالعلوم نیز اشاره کرده است. علامه شیخ آقابزرگ تهرانی بر اساس یادداشت روی نسخه خطی آثارش؛ معارف الأنوار[2] و دررالأخبار،[3] تاریخ درگذشت او را پیش از سال 1238 دانسته است.[4] سید محمد حسن کلیددار در کتاب مدینة الحسین علیه السلام تاریخ دقیق وفات او را  در 1236 به علت بیماری وبا ثبت کرده است. به نوشته او در این سال بیماری ناشناخته  و لاعلاجی از هند به سوی عراق آمد و ابتدا کشورهای حاشیه خلیج فارس را و سپس  حله و کربلا را فرا گرفت. این بیماری در کربلا پانزده هزار قربانی گرفت و از جمله شیخ محمد کاظم هزار جریبی در این سال درگذشت.[5]

آیت الله مرعشی نجفی  در رحلة الکربلائیة در باره مدفونین حرم مطهر حضرت اباعبدالله الحسین  علیه السلام به شخصیت و آثارهزارجریبی نیز اشاره کرده است:

« الآخوند ملا محمد کاظم الهزار جریبی العلامة الفاضل، صاحب التآلیف الکثیرة فی الردّ علی الحکماء و الفلاسفة و العرفاء و کان شدید النکیر علیهم فی کتاباته و دروسه و کان یصلّی فی الحرم الحسینی علیه السلام و یدرّس بها تتلمّذ لدی آقا باقر البهبهانی و صاحب الریاض و رأیت بعض تآلیفه  فیها تبحّره فی العلم و قبره فی الصحن الحسینی علیه السلام و من تآلیفه یظهر کتاب معارف الأنوار»[6]  علامه شیخ آقابزرگ مزار او را به نقل برخی مطلعین، در کنار آرامگاه صاحب ریاض در کربلا ثبت کرده است.[7]

گفتنی است این عالم، همشهری همنام و معاصری به نام  محمد کاظم بن محمد نصیر هزار جریبی داشته است که دارای آثاری چون حاشیه بر حاشیه معالم الاصول است و نسخه این اثر در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی به شماره 619 ( فهرست کتابخانه مرعشی ج 2 ص 218 ـ 219) نگهداری می شود. کشکول اثر دیگر اوست که نسخه منحصر به فرد آن در کتابخانه دانشکده الهیات به شماره 811( فهرست دانشکده الهیات ص 107) نگهداری می شود، وی سالها پس ازدرگذشت هزارجریبی در قید حیات بوده و در حوزه اصفهان از خواص اصحاب سیدمحمد باقر شفتی بوده است. وفای اصفهانی در تذکره  مآثرالباقریه  حضور او را در زمان تاسیس مسجد سید اصفهان چنین شرح داده است:«مهر سپهر فضل و فقاهت، مهر حکمت و نباهت، نحریر الفضلاء، منطیق البلغاء، مولانا محمدکاظم الشهیر به هزارجریبی که اقرب مقرّبین آن جناب[سید شفتی] و ملتزم رکاب سعادت نساب بود، از آن حادثه اصطکاک و اندکاک مصداق خرّ موسی صعقا آمده و مدتی غرقه بحار اغماء بود». [8]

تا آنجا که نگارنده سطور آگاهی دارد از ملامحمد کاظم هزار جریبی دو کتاب منبه الملحدین ، کاشف اللغوّ و هادی اهل اللغلوّ، در موضوع غلوّ در مقام اهل بیت علیهم السلام به کوشش محقق ارجمند جناب جویا جهانبخش به طبع رسیده است.[9]

تقریراتی در اصول فقه به قلم شیخ ابوتراب بن محمد سلیم ساروی ( قرن13) به یادگار مانده که علامه تهرانی[10] در ذریعه‏ی مقرّر آن را ملامحمد کاظم هزار جریبی شناسانده ولی در طبقات نام مقرّر را محمدکاظم بن محمد مازندرانی معرفی کرده است.[11]

متن  پیش رو دو فهرست از آثاراوست که در آن  مجموعه کتابها و رساله های تالیفی خود را در آن ثبت کرده است.  در این فهرست نام اثر، شمارسطرها، موضوع آثار معرفی شده است.

فهرست نخست برگرفته از مجموعه شماره 15/ 600  کتابخانه امام رضا علیه السلام در قم  است[12] و سال تحریر آن 1235ق است. ساختار این فهرست همانند ساختار فهرست مصنفات علامه مجلسی به قلم میرمحمد حسین خاتون آبادی[13] است.

درآغاز این مجموعه، وقف نامه ای به قلم ملارمضان علی اصفهانی آمده است که  متن آن چنین است:

«وقف صحیح شرعی نمود این ده کتاب کوچک را مع ده کتاب دیگر اقلّ عباد ملارمضان علی روضه خوان قاری حکّاک اصفهانی، مجاور کربلای معلّی بر کافّه مؤمنین و مؤمنات که تلاوت نمایند و بهره مند گردند و استکتاب نمایند و بیش از یک ماه نگاه ندارند، مگر به اذن متولّی و ثاب آن عاید مرحومه مغفوره دخترعمّه یزدی گردد و تولیت آن را بر خود قرار داد و بعد به اولاد خود بطنا بعد بطن و اگر العیاذ بالله  اولاد منقرض گردد به مجتهد جامع الشرایط. طمع کننده و فروشنده و رهن کننده به لعنت خدا و رسول گرفتار شود فمن بدّله  بعد ما سمعه فإنّما اثمه . فی شهر جمادی الآخره سنه 1238[نقش مهر عزّ من قنع و ذلّ من طمع رمضانعلی]»

فهرست دوم نیز در مجموعه شماره 2/471 همان کتابخانه [14] است. این فهرست به خط مولف، دارای قلم خوردگی و تصحیح و در آن دگرگونی ها در عناوین و افزوده هایی در شمار تالیفات و جز آن دیده می شود.  تاریخ تحریر آن سالها پیش از نگارش فهرست پیشین است.

در این مجوعه جز کتاب فهرست،  چند کتاب از ملامحمدکاظم هزارجریبی آمده است که عبارتند از:  توحیدیّه، عدلیّه مسمّی به جبر و اختیار، برهانیّه کوچک،  دعائم الاسلام، محک الایمان، هدایة الغافلین، کاشف العدل، سلمانیّة، منبّه الملحدین، کاشف الغلوّ، محک النبییّن.

شیخ محمدکاظم هزار جریبی این فهرست را سال 1235ق نگاشته و مجموعه کتابها و رساله های تالیفی خود را در آن ثبت کرده است.

 در این فهرست نام اثر، شمارسطرها، موضوع آثار معرفی شده است. ساختار این فهرست همانند فهرست مصنفات علامه مجلسی به قلم میرمحمد حسین خاتون آبادی است.

آثاری از هزارجریبی در این دو فهرست نیامده است که به شماری از آنها اشاره می شود.

سلمانیّه؛ شرح زندگی و مقام معنوی حضرت سلمان فارسی[15]

ترجمه حدیث عنوان بصری.[16]

ترجمه احادیث قدسیّه.[17]

وسیلة النجاة؛ رساله ایست در اخلاق و آداب و اسلامی و عقاید با استناد به قرآن و احادیث  اهل بیت  ـ  علیهم السلام ـ [18]

الدررالصّافیة؛ ترجمه کلمات قصار امیرالمومنین علیه السلام [ذریعه: 8/197]

 محک النبییّن [20/115]

منبّه الملحدین [22/362]

جواهر الأخبار[20/115]

کتاب الغیبة [16/79]

کتاب عوالم [15/357]

عقائد حیدریّة و معارف دینیّة [15/282]

ضروریّات دین[15/117]

رافعة التوهّم [10/61

تفضیل الأئمة علی غیر جدّهم من الأنبیاء [4/358]

النقمات النازلة [24/295]

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین و صلّی الله علی خیر خلقه محمّد و آله الطّاهرین

اما بعد، چنین گوید: عبدخاطی ابن محمد شفیع، محمدکاظم هزارجریبی ـ  عفی الله عن جرائمها ـ  که جناب اقدس الهی به فضل و رحمت خود توفیقی به این ذرّه بی مقدار روزی کرده است که به برکت یاری حق عزّ و جلّ و به شفقت انظار لطف محمّد و آل محمّد – علیه وعلیهم السلام والصلاة الباقیات مادامت الارض والسماوات ـ  درمدت سی سال عمر را در تتبّع اخبار اهل بیت اطهار–علیهم صلوات الملک الغفّار ـ  وجمع وتألیف و ترجمه آنها نمودم و با عدم قابلیّت الحال که سال هزار که سال هزار و دویست و سی و پنج هجریست جمله ای از کتب و رسائل نوشتم و اکنون عدد آنها را در این وریقات بحول الله و قوّته ایراد می نمایم:

اما کتب عربیه

پس آنها ده مجلّد است و چند عدد رساله وچهار مجلّد آنها در فضایل ائمه علیهم السلام است. دو مجلّد از آنها فضایل حضرت امیرالمومنین –علیهالسلام ـ  است، مسمّی به مجمع الدّرر [20/28] که تخمیناً  عدد ابیات آنها بیست و چهار هزار و پانصد بیت است و

 دو جلد آن مسمّی به تذکرة الإعجاز معجزات حضرت رسول  ـ  صلّی الله علیه و آله ـ  و معجزات حسنین –علیهماالسلام ـ  وباقی ائمة – علیهم السلام ـ  است. وعدد ابیات آنها شانزده هزار بیت است. و

 یک جلد به تذکرة المعاد [4/49]  است و آن شش هزار بیت است  و آن مشتمل بر احوال مرگ و قبر و سئوال و برزخ و قیامت و حوض و صراط و میزان و بهشت و نعیم آن و جهنّم و نکال آن، که یک جلد آن در مطاعن خلفای ثلاثة است و آن مشتمل است بر رذائل حسب و خباثت نسب و شنایع اعمال آن اشقیاء و آن مسمّی است به مجمع الفضایح لارباب القبایح [20/39، 26/255 به اشتباه: جمع الفضایح!]  و آن هفت هزار بیت است

 و جلد دیگر در دعاست، مسمّی است به منهاج العابدین و آن چهار هزار بیت است

 و یک جلد آنها مسمّی است به فصل الخطاب و آن مشتمل است بر احتجاج خالق بر خلق و احتجاج حضرت رسول –صلّی الله علیه وآله ـ  برکفّاروبراهل ادیان مختلف هو احتجاج ائمه–علیهم السلام ـ  واصحاب ایشان وعلمای ملت ایشان برمخالفین وملاحده وآن پانزده هزاربیت است وآن را برای امتثال امرجناب مولانا آقا سید محمد –أیّده الله ـ  خلف العلماء الصالحین و خلف الاستاد –رضوان الله علیه و علیهم ـ  نوشتم و دو جلد آنها مسمّی است به غایة العارفین و مشتمل است بر اخبار توحید و صفت عرش و کرسی و ملائکه و اخبار بعضی و آن دوازده هزار بیت است  از عذابهایی که بر امم سابقه نازل شده و دلالت می کند بر عظمت و سطوت مالک  خلق و یک جلد آن در اخلاق است و آن دوازده هزار بیت است. و آن اوّل تالیف فقیر بود و در آن قدری از کلام سنّیها را ایراد نمودم لهذا در سدد تعدّد آن نسخه برنیامدم و آن را کأن لم یکن  انگاشتم و آن دوازده هزار بیت است.

یکی دیگر رساله ایست مسمّی به فوائد التنزیل اخبار  و فضیلت قرآن در آن مسطور است و آن هزار بیت است و رساله دیگر مسمّی است به تذکرة الغافلین [4/447] با عنوان تنبیه الغافلین] و در آن مذکور است  نصایح قدسی و مواعظ حضرت رسول ـ  صلّی الله علیه و آله ـ  و ائمه معصومین –علیهمالسلام ـ  وسایرمواعظوآندوهزاربیتاست.

ورساله دیگر در تبرّی نوشته شده است، قریب به هزار بیت است.

اما کتابهای فارسی:

پس آنها چند مجلّد است:

 جلد اول در توحید و عدل است و آن پانزده هزار بیت است و آن اوّل  جلد معارف الانوار [4/191] است.

و جلد دویّم و سیّم معارف الانوار فضایل حضرت امیراالمومنین –علیهالسلام ـ  است و آن مشتمل است بر بدو خلقت نور آن بزرگوار و ولادت او و احوال والدین او و آیاتی که در شأن او نازل شده است و نصوص امامت او و اخبار منقبت او و غرایب معجزاتی که از آن سرور به ظهور رسیده است و احکام غریبه که از آن حضرت  صادر گردیده و سایر اخباری که متعلّق به آن حضرت است از علوّ درجه  او در قیامت و عدد ابیات آن سی و دو هزار بیت است.

و جلد چهارم معارف الانوار در احوال حضرت فاطمه و حسنین –علیهمالسلام ـ  است. وآن هفده هزاربیت است و جلد پنجم مشتمل است بر احوال حضرت امام زین العابدین–علیه السلام ـ   و امام محمدباقر–علیه السلام ـ   و امام جعفر صادق–علیه السلام ـ   و امام موسی کاظم–علیه السلام ـ  وعددابیات آن پانزده هزار بیت است و

جلد ششم مشتمل است بر احوال حضرت امام رضا ـ علیهالسلام  ـ   و امام محمد تقی ـ علیهالسلام ـ وامام علی النقی ـ علیهالسلام ـ  و امام حسن عسکری ـ علیهالسلام ـ   و عدد ابیات آن ده هزار بیت است و  جلد هفتم مشتمل است بر احوال حضرت صاحب الامر ـ  صلوات الله و سلامه علیه ـ  و عدد ابیات آن دوازده هزار بیت است.

 و یک جلد دیگر است که احوال معاد[4/49] در آن مذکور است و آن هشت هزار بیت است از احوال مرگ تا آنکه اهل بهشت داخل بهشت گردند و اهل جهنم داخل جهنم گردند

 و ایضا یک جلد از کتاب فارسی مسمّی است به معارف ائمه [21/188] که آن دوازده هزار بیت است  و در آن کتاب مذکور است فضائل همه امامان بر سبیل اشتراک و فضائل شیعیان و دوستان ایشانو

 یک جلد کتاب از فارسی مسمّی است به کنزالفوائد [18/161، کشف الاستار: 476]  و جوامع و بدایع اخبار در آن مذکور است و آن زیاده بر ده هزار بیت است و

دو جلد از کتابهای فارسیّه مسمّی است به تذکرة الفتن [4/42] ؛ جلد اول مطاعن خلفای ثلاثه است و آن دوازده هزار بیت است و جلد دویّم مشتمل است بر غزوات حضرت امیرالمومنین ـ  علیه السلام ـ  با طلحه و زبیروعایشه که بیعت حضرت امیرالمومنین ـ  علیه السلام ـ  را شکستند. ایشان را ناکثان می گویند و در بصره خروج کردند این راجنگ جمل می گویند و دویّم جنگ صفّین است که آن حضرت با معاویه و عمروعاص و سایر اشقیاء اهل شام کرده است و ایشان را قاسطین می گویند و سیّم جنگ نهروان است که آن حضرت با هرقوص که معروف  به ذوالثدیه است و سایر مارقین کرده است. و ایشان را مارقین می گویند. و این جلد زیاده بر هفده هزار بیت است و

یک جلد کتاب ادعیه و زیارات و دعا و مناجات است و عدد ابیات آن زیاده بر دوازده هزار بیت است.

اما رساله فارسیه:

 پس آنها زیاده بر سی عدد است.

اوّل رساله توحید [4/488] است و آن دویست و هفتاد بیت است.

دویّم رساله عدلیّه است مسمّی به جبر و اختیار[5/82] ، و آن پانصد بیت است.

 سیّم رساله اقناعیّه [2/275]  است و آن چهارصد بیت است و آن اصول دین است بر وجه اختصارو چهارم برهانیّه [3/80 با عنوان « البراهین الجلیّة فی تفضیل آل محمد علی جمیع البریّة »] کوچک و آن زیاده بر سیصد بیت است  و در آن نوشته شده است دلائل تفضیل محمد و آل او – علیه وعلیهمالسلام ـ  برجمیع انبیاء واوصیاء وملائکه مقرّبین و بر جمیع خلائق اولین و آخرین

 و پنجم رساله کاشف العدل [17/238] است و آن تخمینا هفتصد بیت است و حق آنست که اگر کسی رساله توحید و کاشف العدل را نبیند بر وحدت و عدالت خدا ظنّ نیک به قضاء وقدر خدا اطلاع درست بهم نمی رساند.

 و ششم رساله هدایت الغافلین[25/186] است و آن پانصد بیت است.

هفتم رساله محک الایمان[20/152، 155] است و آن ششصد بیت است.

 هشتم رساله دعائم الاسلام[/197، 20/115] است و آن هزار و پانصد بیت است

نهم رساله تحفة المجاوراست و آن زیاده بر پانصد بیت است. درآن ثواب زیارت ائمه  ـ  علیهم السلام ـ  مذکوراست.

دهم رساله تحفة الاخیار[3/418] است و آن زیاده بر پانصد بیت است.

یازدهم رساله روحیّه[11/195، 266] است و آن زیاده بر سیصد بیت است

دوارزدهم رساله افلاکیّه[2/262، 11/99] است و آن چهارصد بیت است.

سیزدهم ...و آن زیاده بر پانصد بیت است

چهاردهم رساله مناجات قرآنیه[22/240] است و قریب به صد بیت است.

پانزدهم رساله تفسیر[رساله]تبرّائیّه است و آن قریب به هزار بیت است.

شانزدهم رساله برهانیّه [3/102 با عنوان البرهان الجلیه فی اثبات حقیة الاثنی عشریة] بزرگ است، در حقیقت مذهب اثناعشری و بطلان سایر مذاهب و آن زیاده بر سه هزار بیت است.

هفدهم رساله دررالأخبار [8/217] است و آن زیاده بر سه هزار بیت است. 

هجدهم رساله خواص القرآن [7/273، 20، 115] است و آن دوهزار بیت است.

نوزدهم رساله آداب نماز یومیّه [1/33، 25/33] است و دعای منقوله در آن و آن قریب به دویست بیت است.

بیستم رساله چهل حدیث[1/424]  است و آن زیاده بر صد بیت است.

بیست و یکم رساله الزام الملحدین[2/189] است، در ردّ صوفیه و آن پانصد بیت است.

بیست و دویّم رساله منبّه الجهّال[22/361] است و ردّ بعضی صوفیه و آن زیاده بر چهارصد بیت است.

بیست و سیم رساله منبّة المغرورین[22/362] است در ردّ صوفیه و فلسفه و آن سه هزار بیت است.

بیست و چهارم رساله جدلیّه[5/90] است که جناب مولانا و استادنا افضل العلماء آقا سید محمد مهدی طباطبائی –رضوان الله علیه ـ  احتجاج بر گروه یهود نموده به تورات و ایشان را ملزم گردانیده است، فقیر آن را به فارسی ترجمه نمودم و آن چهارصد بیت است.

 بیست وپنجم رساله گنج الشفا است و آن زیاده بر صد بیت است و

بیست و ششم رساله تاریخیه فی مقدار اعمار سادات البریّه[11/134] است و آن زیاده بر دویست بیت است.

بیست و هفتم رساله منبّه العوام علی وجوب تقلید النائب العام عند خفاء الامام علیهالسلام ـ  [22/361] است و آن صد بیت است.

بیست وهشتم رساله مباهله[19/47] با مخالف حق و کیفیت نفرین و لعن ایشان است و آن شصت بیت است تخمیناً

و بیست و نهم رساله احتجاجیّه[11/34] است و آن هزار بیت است.

سی ام رساله آداب العشرة [1/26] است و آن سیصد بیت است.

سی و یکم رساله ارشاد الصبیان الی تلاوة القرآن[1/514] است و آن زیاده برهفتاد بیت است.

و سیو دویّم رساله ترجمه اعتقادات[4/79] مولانا جناب آخوند ملا محمدباقر مجلسی – رضوان الله علیه ـ  است و آن هزار بیت است.تمت

جمیع عدد ابیات کتابهای عربی صدهزار بیت است و عدد ابیات جمیع کتابهای فارسی از بزرگ و کوچک صد و نود و دو هزار بیت است به حسب تخمین فقیر  ـ  والله العالم بالحق و الصواب ـ  همه آنها از عربی و فارسی سیصد هزار را به هشت هزار کم است.

 

فهرست تألیفات ملا محمدکاظم هزار جریبی(2)

بسم الله الرّحمن الرّحیم

الحمدلله ربّ العالمین و صلّی الله علی خیرخلقه محمّد و آله الطّاهرین

عدد کتابهای فارسیه:

دوارده مجلّد است؛ هشت مجلّد آنها مسمّی است به معارف الانوار[21/91] که جلد اوّل آن توحید و عدل است و آن ده هزار بیت استو جلد دویّم و سیّم آن فضایل حضرت امیراالمومنین –علیهالسلام ـ  است آن دو جلد،  سی و دو هزار بیت است و جلد چهارم؛ احوال حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین –علیهمالسلام ـ  است. وآن هجده هزاروپانصد بیت است و

جلد پنجم؛  احوال حضرت امام زین العابدینو امام محمدباقر  و امام جعفر صادق و امام موسی کاظم–علیهم السلام ـ  است  و آن پانزده هزار بیت است و

جلد ششم احوال حضرت امام رضاو امام محمد تقی و امام علی النقی و امام حسن عسکری–علیهم السلام ـ   است و آن نه هزار بیت است با قدری زیاده

 و جلد هفتم احوال حضرت صاحب الامر ـ  علیه السلام ـ  است و آن دوازده هزار بیت است.

 و جلد هشتم  معاد[4/49] است  و این هشت هزار بیت است و بعد از این هشت جلد، چهار جلد است؛ یکی از آنها در فضایل همه ائمه  ـ علیهم السلام ـ  است برجمیع خلایق و فضیلت محبّت و دوستی ایشان است و آن ده هزار بیت است و یکی دیگر کنزالفوائد[18/161، کشف الاستار، 476] است و آن ده هزار و چهارصد بیت است و دو جلد آنها مسمّی است به تذکرة الفتن [4/42] که جلد اول آن در مطاعن خلفای ثلاثة و قبایح افعال و خباثت حسب و رذالت نسب ایشان است و آن دوازده هزار بیت است و جلد دویّم آن غزوه جمل و نهروان و صفّین است و مطاعن عایشه و حفصه و معاویه و طلحه وزبیر و هرقوص و سایر اشقیاء در آن مذکور است و آن شانزده هزار بیت است

 و امّا رسایل:

پس اوّل رساله برهانیه بزرگ []3/102 است که در امامت ائمّه  ـ علیهم السلام ـ  و حقیقت مذهب اثنی عشری و بطلان سایر مذاهب نوشته شده است و آن سه هزار و سیصد بیت است

 دویّم برهانیّهکوچک[3/80] است که در آن نوشته شده است سبب و براهین تفضیل محمّد و آل محمّد –علیهوعلیهمالسلام ـ  برهمهخلایقوآندویستوپنجاهبیتاست

و سیّم رساله توحید [4/488] است و آن دویست و هشتاد بیت است

و چهارم رساله عدلیّه [5/82] است و آن رساله جبر و اختیار است و آن پانصد بیت است

و پنجم رساله اقناعیّه[5/275] است که در اصول پنجگانه نوشته شده است بر وجه اختصار و آن چهارصد بیت است

 و ششم رساله تحفة المجاور است و آن چهارصد بیت است

 و هفتم رساله خواص القرآن[7/273، 20/115] است و آن دوهزار بیت است

وهشتم رساله رساله افلاکیّه[2/262، 11/99] است و آن سیصد بیت است و

نهم روحیّه[11/266، 195] است و آن چهارصد بیت است و

 دهم رساله دررالاخبار[8/117] است و آن دوهزار بیت است و

 یازدهم رساله الزام الملحدین[2/289] است در مطاعن ملای رومی و غیر او دوازده هزار بیت است و

 دوازدهم رساله منبّه الجهّال[22/361] است و آن چهارصد و پنجاه بیت است

 و سیزدهم رساله منبّه المغرورین[22/362] است که نوشته شده است در مذمّت تصوّف و فلسفه و ذکر مشایخ ایشان و آن سه هزار بیت است و

چهاردهم رساله تاریخیّه[11/134] است و آن دویست و پنجاه بیت است

پانزدهم رساله ایست در کیفیّت احتجاج مولانا الأعظم و امامنا الأفخم مولانا سید محمدمهدی –روّح الله روحه– باگروه یهود و نقض ادلّه ایشان از کتاب تورات والزام ایشان [5/90 با عنوان جدلیه] و آن سیصد بیت است  و

شانزدهم رساله تحفة الاخیار[3/418] است و آن سیصد بیت است و

هفدهم رساله ایست در تفسیر رساله تبرّائیّه و آن هزار بیت است و

هجدهم رساله مناجات قرآنیّه[22/240] است و آن دویست بیت است.

نوزدهم رساله آداب نماز[1/33، 21، 25/113] است و آن دویست بیت است و

 بیستم رساله تحفه بقیة الله است و آن ششصد بیت است و

بیست و یکم رساله کاشف العدل[17/238] است و آن هزار بیت است با زیادتی و

بیست و دویّم رساله هدایة الغافلین[25/186]  است و آن هشتصد و پنجاه بیت است و

بیست وسیّم رساله دررالاخبار[8/117] است و آن دوهزار و و هفتصد بیت است و

 بیست وچهارم رساله چهل حدیث[1/424] است و آن صد و چهل بیت است و

 بیست و پنجم کتاب تحفة العابدین[3/450] و آن زیاده بر دوازده هزار بیت است و

 بیست وششم رساله فارسیّه احتجاجیّه[11/342] است و آن هزار و پانصد بیت استتخمیناً و

 بیست وهفتم رساله ترجمه اعتقادات مولانا آخوند ملا محمدباقر[مجلسی] [4/79] ـ  رضوان الله علیه ـ   است و آن تخمیناً  هزار بیت است و

بیست وهشتم رساله محک الایمان [21/155است و

 بیست ونهم رساله دعائم الاسلام [8/197، 21/155] است و

سی ام رساله مرشد الصبیان الی تلاوة القرآن[1/514] است و

 سی و یکم رساله مباهله[19/47]  است با اهل باطل.

 سی و دویّم رساله منبّه العوام علی وجوب تقلید النائب العام عند خفاء الامام علیهالسلام[22/361]  ـ  است

اما کتب عربیّه:

پس اول آن مجمع الدرر[20/28] است و در فضایل حضرت امیر المؤمنین  ـ علیه السلام ـ و آن دو مجلّد است، هر جلد آن دوازده هزار بیت است  و:

دویّم تذکرة الاعجاز است و آن دوازده هزار بیت است و آن معجزات پیغمبر –صلّی الله علیه و آله ـ  با یازده امام ـ علیهمالسلام ـ است  و:

 سیّم کتاب فصل الخطاب است که در احتجاجات نوشته شده و آن پانزده هزار بیت است.

 

[1] . کتابشناسی فیض کاشانی، محسن ناجی نصرآبادی( مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، 1378) ص 230-232

[2] . الذریعه ج 21 ص 191-192

[3] . الذریعه ج 8 ص 117

[4] . ظبقات اعلام لشیعه؛الکرام البرره ج3 ص 265-267، اعیان الشیعه ج 9 ص 22 وج10ص 42 ، فوائد الرضویه ج 2ص926-927، معجم المولفین11ص 157

[5] . مدینة الحسین علیه السلام ، محمد حسن آل کلید دارج 3 ص  179 به نقل از آفاق النجفیة؛ شماره 31، 1434ق-2013، مقاله تاریخ وباء الطاعون فی النجف و مشاهیر ضحایاه،به قلم رسول کاظم عبدالسادة،ص 319

[6] . موسوعة العلامة المرعشی، المجلّد الثانی؛ الرسائل و المقالات،(قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1389) ص 170

[7] . الکرام البررة ج3 ص 265

[8] . تذکره مآثرالباقریه به انضمام رساله اشعار مسجدیه، محمدعلی وفا زواره ای، تحقیق حسین مسجدی( اصفهان، سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان،1385)ص 250

[9] . مزدک نامه5 ( یادبود پنجمین سالگرد درگذشت مزدک کیان فر، به کوشش جمشید کیان فر، پروین استخری( تهران، 1391) ص51- 110« ملامحمد کاظم هزارجریبی و دو رساله غلو ستیزانه اش»

[10] . الذریعه ج4، ص369

[11] . طبقات اعلام الشیعة الکرام البررة ج 1ص 28و ج 3 ص 271

[12] . پنهان تر از پنهانی؛ یادنامه فقیه اهل بیت علیهم السلام حضرت آیت الله حاج سیسد محمد علی  حائری طبسی«فهرست نسخه های خطی کتابخانه امام رضا علیه السلام» ص 306

[13] . کتابشناسی علامه مجلسی، حسین درگاهی، علی اکبر تلافی داریانی ( تهران، بنیاد فرهنگی امام رضا علیه السلام، 1370) ص 42-51

[14] . نهان تر از پنهانی ، ص301

[15] . الذریعه ج 11 ص 220

[16] پنهان تر از پنهانی؛ یادنامه فقیه اهل بیت علیهم السلام حضرت آیت الله حاج سیسد محمد علی  حائری طبسی«فهرست نسخه های خطی کتابخانه امام رضا علیه السلام» ص 309

[17] . الذریعه ج 4 ص 74

[18] . التراث العربی المخطوط ج13 ص 325

منبع: جشن نامه آیت الله استادی

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

رساله در ردّ بر تناسخ از ملا علی نوری (م 1246)

به کوشش رسول جعفریان

یکی از شاگردان ملاعلی نوری (م 1246ق) با نام میرزا رفیع نوری (م 1250ق) که به هند رفته است، پرسشی در

مکتب درفرایند تکامل: نقد و پاسخ آن

آنچه در ذیل خواهد آمد ابتدا نقد دوست عزیز جناب آقای مهندس طارمی بر کتاب مکتب در فرایند تکامل و سپس پ

دیگر آثار نویسنده

چهار یادداشت نویافته از قحطی درایران

علی اکبر صفری

قحطی بزرگ در ایران کدام است؟ پاسخ به این پرسش از این رو دشوار است که در هر قرن چند قحطی در سرزمین ما