معرفی کتاب

سال گذشته پس از آن که نشريه نشنال جئوگرافيک در آمريکا در نقشه هاي خود دست برد و نام غير واقعي بر خليج فارس و چند جزيره ايراني آن نهاد، در ايران جلوه همبستگي ايرانيان در دفاع از ميهنشان چشم جهانيان و بسياري از کشورهاي عرب را خيره کرد. به طوري که هيچ کس باور نمي کرد که ايرانيان در چنين موضوعي بدين گونه متحد شوند. پس از آن افراد و مؤسسه هاي مختلفي به فکر دفاع از هويت ايراني خليج فارس افتادند. در همين راستا دانشگاه اصفهان با همکاري دانشگاه ها و نهادها و سازمان هاي مختلفي يک همايش بين المللي برگزار کرده که اين دو جلد کتاب مجموعه مقالات برتر اين همايش است که از بيش از 143 مقاله انتخاب شده و در سال 84 توسط  دانشگاه اصفهان به دو زبان عربي و فارسي چاپ شده است. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

در ابتداي جلد اول، سخن دبير همايش آمده است و سپس مقالات به صورت الفبايي بر اساس حرف اول نام خانوادگي آمده است. در هر دو جلد ترتيب مقالات به همين شيوه است. يعني در جلد دوم نيز از حرف الف شروع شده و به «يا » ختم مي شود. در انتهاي جلد اول مقالات عربي نيز آمده است. در آغاز هر مقاله چکيده آن و پا نوشت ها و فهرست منابع و مآخذ در آخر آن قرار گرفته است. مقاله ها به شيوه تحقيقي و مستند نوشته شده و اصول تحقيق و پژوهش در آن رعايت شده است.

نام مقالات به ترتيب زير است:

کشف نفت و تأثير آن در افزايش نفوذ انگلستان در سواحل شمالي خليج فارس؛

شهر بندر گناوه؛

خليج فارس در مسير اکتشافات عصر جديد؛

اقتدار ساسانيان از خليج فارس تا خليج عدن؛

سياست هاي صفويان در خليج فارس؛

بررسي تاريخي خليج فارس و زمينه هاي حاکميت ايران بر جزاير سه گانه؛

بررسي علل جايگزين شدن بصره به جاي بندر عباس توسط انگليسي ها در دوران زنديه؛

بشاگرد( ناظر بر سواحل درياي عمان و دهانه خليج فارس)؛

رويارويي هاي امارت هاي تجاري خليج فارس در قرون هفتم و هشتم هجري ميلادي؛

جزيره قشم، نهنگ خليج فارس؛

نظريه مرکانتي ليست و سلطه بر گمرکات خليج فارس در دوران صفويه؛

سياست انگليس و لغو برده داري در خليج فارس؛

خليج فارس در آثار قديمي و کنوني ادب عربي از ديدگاه تاريخي و جغرافيايي؛

خليج فارس، واقعيتي انکار ناپذير در منابع اسلامي؛

اطلاع رساني در باره خليج فارس و اينترنت؛

نقش خليج فارس در بازرگاني جهان در قرن چهارم هجري قمري؛ 

سياست شيخ خزعل در جنوب ايران و خليج فارس در برابر انگليس و رضاشاه؛

تحول تاريخ ايران باستان از کوير پارس تا خليج فارس؛

نقش سياست هاي استعماري بريتانيا در تکوين مسأله جزاير سه گانه؛

روابط رسول الله (ص)  با سواحل خليج فارس و يمن؛

شناسايي واژه خليج فارس و چگونگي به کارگيري آن در منابع تاريخي اروپايي عصر قاجار و پهلوي؛

طلوع و غروب پرتغالي ها در خليج فارس در روزگار صفويان؛

جواسم و موقعيت آنها در خليج فارس؛

سياست بريتانيا در خليج فارس در فاصله دو جنگ جهاني؛

سيماي خليج فارس، جزاير، مناطق و شهرهاي ساحلي آن در شعر فارسي ( تا پايان قرن هشتم هجري)؛

الخليج الفارسي في امهات کتب تاريخ الادب العربي و التمدن الاسلامي المعاصره جغرافيا و تجاريا و عسکريا؛ ماضي الخليج الفارسي و حاضره؛

عقلانيه السياسيه الايرانيه في التعامل مع تداعيات الاحتلال الامريکي للعراق؛

خليج فارس عند البلدانيين العرب؛

بررسي اهميت استراتژيک خليج فارس بر سياست کشورها حوزه آن؛

نگرش ايرانيان باستان به خليج فارس؛

منشأ تاريخي و جغرافيايي نام خليج فارس؛

خليج فارس در مسير تاريخ ايران باستان؛

حاکميت سرزميني ايران در خليج فارس و جزاير ايراني؛

شاه اسماعيل اول و سلطه پرتغالي ها در خليج فارس؛

خليج فارس درعهد باستان؛

بررسي دريانوردي و تجارت در ايران باستان(تا عصر هخامنشيان)؛

خليج فارس و درياي عمان در سياست خارجي دولت پهلوي؛

خليج فارس و خليج العربي؛

بنادر ايراني خليج فارس در دروه اسلامي؛

استعمار انگليس در منطقه خليج فارس(سياست دوگانه انگليسي ها در برخورد با شيخ خزعل)؛

خليج فارس در عرصه تاريخ جهان باستان؛

بررسي پيشينه تاريخي – حقوقي اروند رود بر پايه نظام حقوقي معاهده دوم ارزروم؛

تاريخچه و اهميت صيد مرواريد در خليج فارس؛

نقش قبايل خليج فارس در دوران زند با تأکيد بر نقش آل مذکور؛

اهميت و جايگاه تجارت درعهد ايلخاني؛

شناخت نامه سفرنامه اي از عهد مظفر الدين شاه در حاشيه شمالي خليج فارس؛

منطقه ژئو پولتيک خليج فارس، هارتلند در حال ظهور انرژي، مستندات نقشه هاي خليج فارس در دوره معاصر؛

موقعيت استراتژيک و تجاري خليج فارس در قرن 11 هجري؛

درياي پارس با نگاهي به زبان هاي فارسي باستان عيلامي و اکدي بابلي؛

خليج فارس با گونه هاي کم ياب و خطرات جدي؛

دريا نوردي کعبيان خوزستان در خليج فارس؛

اهميت استراتژيک خليج فارس؛ خليج فارس در ابتداي عصر صفوي.

با مروري بر نام مقالات مي توان دريافت که در اين مجموعه مقالات، سير تاريخي خليج فارس دوره شده است. از دورترين روزگار تا دوران معاصر مباحث مختلفي مطرح شده و فتح بابي است بر پژوهش هاي بعدي.

نويسنده : عليرضا اباذري