باستان شناسی حوزه هلیلرود جنوب شرق ایران: جیرفت
خلاصه
در این مجموعه مقالات، تمدن جیرفت و نقش تعیین کننده آن در ایجاد و تداوم تجارت میانمنطقهای شرق و غرب و سهم آن در ایجاد و گسترش تمدنهای مشرق زمین بازگو میشود.معرفی کتاب
حوزه هلیل رود در شهرستان جیرفت، داستانی است پر آب چشم. تمدن غرور انگیز آن یک طرف و غارت و چپاول آن به دست خودمان در میهن خودمان، از یک طرف دیگر داستانی پر آب چشم است.
دشتهای وسیع و بسیار حاصلخیز حوزه هلیل رود، «به ویژه از اوایل هزاره سوم پ م باعث شده است تا این منطقه در سالهای آغازین هزاره سوم پ م به یکی از مهمترین حوزههای تمدنی و کانونهای مهم اقتصادی ـ صنعتی شرق باستان تبدیل شود.
ارتباط مستمر با تمدنهای ایلام و بین النهرین در غرب و فرهنگها و تمدنهای مناطق جنوبی، شرقی و شمالی در سرزمینهای جنوبی خلیج فارس، پاکستان و افغانستان، هم باعث شده دستاوردهای فرهنگی و صنعتی این حوزه به آن سرزمینها صادر شود.
حدود پنج هزار سال پس از شکلگیری این تمدن درخشان، یعنی در آغاز هزاره سوم میلادی در سال 1380 خورشیدی، شمار چشمگیری از بازماندگان آن مردمان سربلند و افتخارآفرین به جای قدردانی از نیاکان خود به چپاول بیرحمانه و گسترده گورستانهای آکنده از مدارک بی اندازه ارزشمند در ناحیه جیرفت و دیگر مناطق واقع د رحوزه هلیل رود دست زدند و هزاران شیء متعلق به عصر مفرغ و مربوطه به هزاره سوم پ م را به بازارهای عتیقه کشورهای غربی و شرقی سرازیر کردند. (مقدمه)
در پی این وقایع سازمان میراث فرهنگی با تأخیر و تعلل، کاوشهای باستانشناسی را در دستور کار قرار داد و در طول شش سال کاوش (1387 ـ 1381) اطلاعات چشمگیر و متنوعی از این محوطه به دست آمد. طی سومین فصل کاوش در محوطه باستانی کنار صندل، نخستین همایش بین المللی حوزه هلیل رود در شهر جیرفت توسط سازمان میراث فرهنگی و دومین همایش توسط فرهنگستان هنر برگزار شد. آنچه در این کتاب آمده مجموعه مقالات ارائه شده در این همایش است.
در این مجموعه مقاله تمدن جیرفت و نقش تعینی کننده آن در ایجاد و تداوم تجارت میانمنطقهای شرق و غرب و سهم آن در ایجاد و گسترش تمدنهای مشرق زمین بازگو میشود.
بر اساس کاوشهای موجود و مطالعات انجام گرفته، نقش مردمانی بازگو میشود که حدود پنج هزار سال پیش در سپیده دم تاریخ در بنیانگذاری کهنترین تمدن بشری سهم به سزایی داشتهاند و از هنرمندان و صنعتگرانی یاد میشود که در آستانه ورود به دوره شهرنشینی شهره آفاق بودهاند و دستاوردهای آنان در تمام شرق باستان خواهندگان فراوانی داشته است. شهرت این هنرمندان در حدی بوده که پادشاه سومری دولت ـ شهر اوروک ـ بزرگترین مرکز تمدن سومری ـ از فرمانروای پادشاهی اَرَت ـ بی تردید قلمرو سیاسی آن تمامی حوزه رود هلیل را در بر میگرفته و مرکز فرمانروایی آن به لطف کشفیات اخیر باستانشناسی محوطه باستانی کنار صندل شناسایی شده، تقاضا میکرده که از فاصله یکهزار کیلومتری، معمار، صنعتگر و هنرمند به سرزمین سومر بفرستد تا برای خدایانش معابد با شکوه بسازند و درون آن معابد را شاهانه تزئین کنند.
به هر حال همایش دوم مطالعات باستانشناسی هلیل رود 16 ـ 20 اردیبهشت 1387 در تهران و کرمان برگزار شده و کتاب حاضر مجموعه مقالات آن همایش است. فهرست مقالات آن به ترتیب زیر میباشد:
مقدمه/ یوسف مجیدزاده
مرهشی و فراسوی آن: دورنمای تاریخی تمدن جیرفت/ پیوتر استنکلر
هنر عصر مفرغ در ایران: فصل جدیدی از کنار صندل/ هولی پیتمن
جیرفت در متن: فلات ایران، بلوچستان و سند/ ریتا پ. رایت
نقش و جایگاه ادوات سنگی در تمدن هلیلرود/ جلال الدین رفیعفر
باستان شناسی اجتماعی/ شاپور رواسانی
بررسی نظام گفتمانی جسمانهای و تراجسمانهای در هنر جیرفت/ حمیدرضا شعیری
نشانهشناسی تصاویر ظروف هنری جیرفت و طبقهبندی آنها/ علی عباسی
استقرارهای پیش از تاریخ دشت اسفندقه جیرفت، دوره نوسنگی تا پایان عصر مفرغ بر پایه بررسیهای باستانشناختی/ نادر علیدادی سلیمانی
سنگ سیاه و هنر در کرمان و آسیای مرکزی/ هانری پال فرانکفورت
گاو کوهاندار جیرفت: گاو و آیین دینی میان درهسند و بین النهرین/ راجرز مایتوز
معماری و سازههای محیطی در جیرفت، در جنوب ایران/ وندی ماتیوز
الواح جیرفت و خاستگان نظام خط ایلامی/ یوسف مجیدزاده
هندسه باستان: نگارش، هنر، ریاضیات/ آژپده مقدم
کتابشناسی
پربازدید ها بیشتر ...
ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر
محمد پورکياناين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و
شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی
زهرا علیزاده بیرجندیبر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
ایران در آتش: از حملۀ بلشویک ها به انزلی تا عهدنامۀ 1921 ایران و شوروی (مجموعه ای از اسناد و گزارش ها)
نویسندگاناسنادی که در این مجموعه ارائه می شود، اسناد و گزارش هایی است دربارۀ یکی از مهم ترین و پرمخاطره ترین
معماری خانقاه در خراسان سده ی پنجم
نویسندگانمعماری خانقاه از مواضع ابهام در تاریخ معماری ایران است؛ چننان که گویی بخشی از حافظه ی معماری ما محو
نظری یافت نشد.