معرفی کتاب

در تمدن اسلامی علم تاریخ به صورت های مختلف دیده می شود؛ برخی تاریخ را با روش فقهی و حدیثی مدون ساخته، برخی دیگر روش فلسفی را برگزیده و بعضی دیگر توجه خود را به تواریخ محلی معطوف داشته اند. در هر حال مهمترین هدف تاریخ، نمونه قرار دادن سیرت و روش گذشتگان، برای آیندگان بوده است. در علم تاریخ، اعیاد و جشن های ملی و مذهبی ذکر می شود و تداوم فرهنگ ها باقی می ماند. کلمۀ تاریخ هرچند دامنۀ وسیع و معانی متعددی در فرهنگ و تمدن اسلامی دارد ولی بیشتر، دو معنی «گاه شناسی» و »روش شناسی» از آن متبادر می گردد. گاه شناسی، شناخت ایام هفته، ماه و سال است که از آن به گاه شماری یا تقویم تعبیر می شود و روش شناسی تحقیق در تاریخ، موجب می گردد تا در مواردی که جعل و تحریف در حوادث تاریخی رخ می دهد، اخبار و احادیث درست تاریخی از نادرست، جدا گردد. ابن اثیر در کتاب الوشی المرقوم دربارۀ اهمیت علم تاریخ می گوید: اگر تاریخ نبود انساب و احساب به باد فراموشی سپرده شده بود و انسان نمی دانست که اصلش از خاک بوده است و نیز اگر علم تاریخ نبود دولت ها با مرگ حاکمان از بین رفته بودند و متأخران، بی خبر از حال متقدمان می ماندند.

فهرست مطالب کتاب:

دانایی از قبیلۀ دانش و فرهنگ

تاریخ بی نقاب

نام مستوفی قزوینی چیست؟

شرح احوال دکتر احسان اشراقی

استادی نامدار، فضیلت مند و سخت کوش

خلیج فارس در آثار نقشه نگاران دوران باستان

عبدی بیگ نویدی

قزوینی و دکتر احسان اشراقی

اشراق های مینوی

چشم اندازی به زندگی و دیدگاه تاریخی بیهقی

تاریخ نگاری دکتر اشراقی؛ روش و بینش

درخشش زندگی یک استاد واقعی

احسان اشراقی نگاهبان تاریخ

دکتر احسان اشراقی «استادی دلسوز و مهربان»

دکتر احسان اشراقی «گنجینۀ گرانسنگ فرهنگی»

توصیف بازار و اصناف قزوین

اشاره ای بر جایگاه تاریخ هنر و معماری در آثار استاد

گفتاری برای استادی از جنس نور

به مناسبت بزرگداشت دکتر احسان اشراقی

خدمات علمی و فرهنگی استادی مبرّز و فرهیخته

دلنوشته ای در وصف استاد

گنج حضور

در محضر استاد

به پاس عمری تلاش

اصلاح انسان به جای تغییر جهان

بیگلربیگیان دارالخلافه تهران