معرفی کتاب

هنرهای نمایشی از قدیم‌ترین زمانها در ایران وجود داشته و با فراز و نشیبهایی همراه بوده است. با ورود اسلام به ایران و تحول در آن، یکی از این هنرهای نمایشی که با صبغه شیعی رواج گرفت، تعزیه بود. شیوه های مختلف تئاتر در شکل سنتی آن، یکی از موضوعات مورد بحث کتاب حاضر است. همچنین ورود تئاتر جدید به ایران در اواخر قرن نوزدهم میلادی، شکل سنتی آن را تغییر داد و ایران را با تئاتر جدید آشنا کرد. نویسنده کتاب، ویلم فلور از ایران‌شناسان مشهور غربی است. وی در مقدمه کتاب نوشته است:

بشر ذاتا بازیگر است و ما این کار را ناآگاهانه و همیشه انجام می‌دهیم. اگر چه بیشتر مردم از تئاتر و ایران به طور مشابه صحبت نمی‌کنند اما بیان نمایشی همیشه یکی زا متعلقات فرهنگ ایرانیان است.

اگرچه بیشتر مردم از تئاتر و ایران به طور مشابه صحبت نمی کنند اما بیان نمایشی همیشه یکی از متعلقات فرهنگ ایرانیان است. حدود ۲۵۰۰ سال پیش پادشاهان و رعایا به طور یکسان با تئاتر کمدی در ارتباط بودند.

درام روایی از تشریفات مذهبی نشأت گرفت. دنیایی کردن این تشریفات یک سنت حماسی تولید کرد که در ایران ماقبل اسلام بسیار عامه پسند بود. شاعر جایگاه رفیعی در زندگی اجتماعی داشت و هنر شفاهی شعر، نقالی، مرثیه و از برخوانی که اغلب با موسیقی همراه بود رونق یافت. در دوران اسلامی مرثیه ها و از برخوانی های مردم درباره ی اعمال قهرمانانه ی پادشاهان باستان انگیزه ای برای این شکل هنری شد.

به علاوه ایران تنها شکل درام حماسی مذهبی اسلامی را بوجود آورد (تعزیه خوانی)، که با شهادت امام حسین (ع) ارتباط دارد. در تئاتر ایرانی سنتی، هیچ تفاوت فاحشی بین فرهنگ بالا و پایین وجود نداشت، اگرچه که هنرمندان درباری و مورد حمایت متمولین تمایل بیشتری به شایسته تر بودن نسبت به کسانی که برای عموم اجرا میکردند داشتند. به استثنای درام های روایی و مذهبی، متنهای مکتوب به ندرت استفاده میشدند. هنرمندان - چه کمدین یا لال باز یا عروسک باز یا مرثیه سرا (مرثیه خوان) یا نقال هم محافل عمومی و هم در محافل خصوصی اجرا می کردند. ورود تناتر اروپایی با تکیه بر متن مکتوب و اصولی به جای بازیگری بداهه پردازانه، بخشی از فرایند مدرنیزاسیون در ایران بود. تئاتر اروپایی در سال ۱۸۷۸ به کشور معرفی شد؛ (در سالهای آغازین سده ی بیستم) دوره ی شکوفایی خود را طی کرد، و از آن موقع پستی و بلندیهای بسیاری را تجربه کرده است. امروزه این تئاتر یک بار دیگر از محبوبیت فراوانی برخوردار است.

فصل 1 نمایش‌های شادی‌آور فی البداهه

فصل 2 نمایش عروسکی

فصل 3 نقالی

فصل 4 ذکر مصیبت یا مرثیه خوانی

فصل 5 نمایش حماسی مذهبی

فصل 6 تئاتر مدرن

ضمائم