۲۵۹۰
۰
۱۳۹۶/۱۱/۲۶
برگی از تاریخ مشروطه در قزوین[قسم نامه ی متحدین و یادداشت های میرسید حسن دبیرسیاقی(دبیرالممالک)]

برگی از تاریخ مشروطه در قزوین[قسم نامه ی متحدین و یادداشت های میرسید حسن دبیرسیاقی(دبیرالممالک)]

پدیدآور: مهدی نورمحمدی ناشر: انتشارات نامکتاریخ چاپ: ۱۳۹۶مکان چاپ: تهران

خلاصه

کتاب حاضر از دو بخش مجزا و مستقل تشکیل شده است. قسمت اول سوگندنامه ی انجمن متحدین قزوین است و قسمت دوم به یاداشت های میرسید حسن دبیرسیاقی ملقب به دبیرالممالک اختصاص دارد. با توجه به این که این دو مطلب، مربوط به برهه ای از تاریخ قزوین است و آگاهی ها و اطلاعات سومندی را در اختیار قرار می دهد، نگارنده مناسب دیده است که این دو موضوع جداگانه را در یک کتاب به چاپ رساند و نام «برگی از تاریخ مشروطه در قزوین» را نیز برای آن برگزیند.

معرفی کتاب

کتاب حاضر، از دو بخش مجزا و مستقل تشکیل شده است. قسمت اول سوگندنامه ی انجمن متحدین قزوین است و قسمت دوم به یادداشت های میرسید حسن دبیرسیاقی ملقب به دبیرالممالک اختصاص دارد. با توجه به این که این دو مطلب، مربوط به برهه ای از تاریخ قزوین است و آگاهی ها و اطلاعات سودمندی را در اختیار قرار می دهد، نگارنده مناسب دیده است که این دو موضوع جداگانه را در یک کتاب به چاپ رساند و نام «برگی از تاریخ مشروطه در قزوین» را نیز برای آن برگزیند.

فهرست بخش های کتاب:

بخش اول: سوگند نامه ی انجمن متحدین

سابقه ی تشکیل انجمن های گوناگون در قزوین به محرم سال 1325 قمری و برگزاری انتخابات مجلس اول بازم می گردد. اولین انجمن که به منظور دفاع از مشروطیت و مجلس در قزوین ایجاد شد، جمعیت فدایی بود. این جمعیت که توسط تعدادی از آزادی خواهان معروف شهر به وجود آمد که بر ضد مستبدین و مخالفین مشروطه به طور مخفیانه شب نامه منتشر می کردند. مدتی بعد از انتخابات نمایندگان مجلس و عزیمت آنان به تهران در 27 محرم سال 1325 قمری، در قزوین نیز همچون تهران و سایر شهرها انجمن های دیگری در حمایت از مشروطیت و مجلس تشکیل شد. این اقدام علاوه بر این که از قدرت مستبدین می کاست، باعث می شد مشروطیت بیش از پیش در میان طبقات مختلف مردم نغوذ و رسوخ یابد. این انجمن ها با انجمن های پایتخت و دیگر شهرها در ارتباط بودند و با آنان در پیشبرد مشروطیت همکاری می کردند. از مهم ترین انجمن هایی که در این دوران در قزوین تأسیس شد می توان به انجمن مجاهدین، انجمن اتحادیه ی طلاب، انجمن متحدین و انجمن سعادت اشاره کرد. با طوری که از اساس نامه و شروط انجمن متحدین بر می آید، این انجمن با هدف اطاعت از احکام شریعت، حمایت ازدولت مشروطه و قوانین مجلس شورای ملی وارد فعالیت های مشروطه خواهی شد. با تشکیل انجمن متحدین، تعداد زیادی از مشروطه خواهان، روحانیون، طلاب، رجال سرشناس، تجار، کسبه و مردم علاقه مند به مشروطیت به عضویت آن درآمدند و با ثبت مهر و امضای خود در دفتر مخصوصی که توسط سیدالمجاهدین برای این کار تهیه شده بود، در حمایت از مذهب جعغری، مشروطیت و مجلس سوگند یاد نمودند. دفترچه ی انجمن متحدین شامل قسم نامه، شروط، قوانین، اسامی و مشخصات 479 نفر از اعضای آن است که برخی از آنان، هنگام ثبت عضویت، سجع مهر خود را نیز به ثبت رسانده اند. علاوه بر اهالی قزوین، اسامی بعضی از مردم روستاهای اطراف قزوین نیز در برخی صفحات دفترچه دیده می شود. انجمن متحدین که با حضور 468 عضو در سال 1325 قمری تأسیس شده بود، در سال 1326 قمری پس از واقعه ی به توپ بستن مجلس و استبداد صغیر منحل شد. اما ثبت نام 11 نفر دیگر در سال 1327 قمری در صفحات پایانی دفترچه، نشانگر این است که سیدالمجاهدین قصد داشته است پس از فتح تهران و عزل محمدعلی شاه از سلطنت، بار دیگر انجمن را احیا کند که ظاهرا توفیقی به این کار نیافته است. دفترچه ی انجمن متحدین، سال ها در اختیار سید محمود امیرشاهی پسر سید المجاهدین بود و آن مرحوم با مشاهده ی صفحات آخر دفترچه که مربوط به عضویت 11 نفر از اعضای جدید در سال 1327 قمری بود، به تصور این که انجمن در سال 1327 تأسیس شده است، به طور سهوی، عبارت «سید المجاهدین امیرشاهی 1327» را با خط خود به پایان صفحه ی دوم دفترچه افزود و بدین ترتیب، تاریخ تأسیس انجمن را به اشتباه، سال 1327 قمری دانست.

بخش دوم: یادداشت های دبیرالممالک

قسمت دوم کتاب حاضر به یادداشت های میرسد حسن دبیرسیاقی ملقب به دبیرالممالک، از رجال سرشناس قزوین که در سال های 1288 تا 1318 خورشیدی عهده دار مناصب حکومتی و دولتی در قزوین، گیلان، زنجان، اصفهان و ثلاث بود اختصاص دارد. یادداشت های وی که در بخش دوم کتاب حاضر به چاپ رسیده، متکی بر سه منبع است: نسخه ی شماره یک نسخه ی دکتر هوشیار، نسخه ی شماره دو نسخه ی علیرضا دبیرسیاقی، نسخه ی شماره 3 نسخه ی سید علیرضا دبیرسیاقی. در این یادداشت ها نکات ارزنده ای در خصوص وقایع قزوین از عصر مشروطه تا کودتای سوم اسفند سال 1299 خورشید و همچنین نکاتی در خصوص زندگی مؤلف به عنوان یکی از رجال سرشناس قزوین آمده که از لحاظ مطالعات تاریخی و رجالی اهمیت فراوانی دارد. از جمله ی این نکات می توان به تبعید دکتر مصدق، تقی بینش، عدل الملک دادگر، نیرالسطان، سید مصطفی کاظمی، شیخ حسن خان و عده ای دیگر از مخالفین قرارداد 1919 میلادی توسط وثوق الدوله به قزوین یاد کرد که در منابع قزونی شناسی به آن اشاره نشده است.

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

اخبار عارف قزوینی در مطبوعات (از دوره قاجار تا عصر حاضر)

اخبار عارف قزوینی در مطبوعات (از دوره قاجار تا عصر حاضر)

مهدی نورمحمدی

کتاب حاضر که باید آن را در حکم دانشنامه ای ارزشمند درباره ی زندگی و آثارعارف قزوینی، چهره ی سرشناس ا

مورخان مسلمان و تاریخ‌نگاری

مورخان مسلمان و تاریخ‌نگاری

عبدالعزیز سالم

کتاب حاضر ترجمه کتاب التاریخ و المورخون دکتر عبدالعزیز سالم، به بررسی و مطالعه تاریخ‌نگاری مسلمانان

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

اخبار عارف قزوینی در مطبوعات (از دوره قاجار تا عصر حاضر)

اخبار عارف قزوینی در مطبوعات (از دوره قاجار تا عصر حاضر)

مهدی نورمحمدی

کتاب حاضر که باید آن را در حکم دانشنامه ای ارزشمند درباره ی زندگی و آثارعارف قزوینی، چهره ی سرشناس ا

مشروطه به روایت کسروی: سومین اثر احمد کسروی درباره مشروطیت بر اساس یادداشت های او در روزنامه پرچم

مشروطه به روایت کسروی: سومین اثر احمد کسروی درباره مشروطیت بر اساس یادداشت های او در روزنامه پرچم

مهدی نورمحمدی

این کتاب بر اساس یادداشت های کسروی در روزنامه ی پرچم در سال های 1320 و 1321 خورشیدی فراهم آمده و سوم