معرفی کتاب

قرن بیستم را می توان قرن انقلاب های بزرگ خواند، قرنی که از نخستین سال ها و دهه هایش تا پایان، شاهد خیزش ها و قیام های کوچک و بزرگ ابناء بشر در جای جای کره خاکی بود. فصل مشترک بیشتر این خیزش ها، الگو پذیری از مکتب مارکسیسم و قرار گرفتن در قالب مبارزه طبقه ای علیه طبقه ی دیگر بود. وقوع انقلاب اسلامی ایران در دهه های آخر قرن بیستم با ویژگی های منحصر به فرد، آشکارا مکتبی جدید برای انقلاب به بشریت عرضه کرد و واژه انقلاب را از انحصار یک مبارزه صرفا طبقاتی نجات داد. انقلاب اسلامی ایران فریاد اعتراض ملتی بزرگ بود علیه نظام، بی عدالتی، بی دینی، وابستگی، استبداد، استعمار و فریادی بود که همزمان از حلقوم میلیون ها انسان برکشیده می شد و خواب از ستمگران می ربود؛ انسان هایی که چنان صفی مرصوص بی هیچ واهمه ای راه عبور گلوله های آتشین را سد کرده بودند و در این صف، سیمای مصمم مردان و زنانی دیده می شد که نماینده ی همه ی طبقات شهری و روستایی بودند؛ و همه ی آن ها یک رهبر داشتند؛ امام خمینی. یک هدف داشتند، سرنگونی شاه و برآمدن جمهوری اسلامی.

دفتر تدوین تاریخ های محلی انقلاب اسلامی که از ابتدای سال 1377 در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی پاگرفت تا مهم ترین دستاورد زندگی پربرکت امام (که همان انقلاب اسلامی باشد) را شناسایی و معرفی نماید. دفتر تدوین برای آنکه تصویری واقعی و کامل از این حادثه بزرگ به دست دهد بر آن شد تا جزئیات رخدادهای انقلاب را شهر به شهر و روستا به روستا بکاود و در دل تاریخ ثبت کند؛ این شیوه و روش تاریخ نگاری همان است که اصطلاحا «تاریخ محلی» نام گرفته و نمونه هایی از این دست، که در برگیرنده ی حوادث مناطق مختلف کشور در ادوار گوناگون تاریخند کمابیش در نزد محققان و مورخان شناخته شده است.

تفاوت اصلی و عمده ی این کتاب «تاریخ محلی» با کتاب «تاریخ عمومی» در این است که در اولی حوادث یک شهر یا منطقه محدود و کوچک با تمام جزئیات و ریزه کاری هایش مورد توجه مورخ قرار می گیرد، اما در دومی، غرض و هدف، پرداختن به تمام جزئیات نیست، بلکه شناسایی، معرفی و بحث پیرامون موارد اصلی و عمده ی آن دوره یا پدیده وجهه ی همت مورخ است.

روش تحقیق در این مجموعه، استفاده از منابع شفاهی (شناسایی افراد موثر و مطلع در شهرهای مورد تحقیق) و منابع کتابخانه ای و اسناد بوده است. شروع تحقیق از سال 1340 شمسی، یعنی درگذشت آیة الله العظمی سید حسین بروجردی است که سرفصل مهمی در شکل گیری جریان مبارزه به رهبری امام خمینی علیه نظام استبدادی پهلوی به شمار می رود. دقیقا از همین سال است که شاه احساس می کند مانع بزرگی از سرراهش برداشته شده و دیگر می تواند بی هراس از قم و نفوذ مرجعیت، دست به هر اقدامی بیازد و در همین سال است که تمام هم و غم دستگاه عریض و طویل سلطنت، بر انتقال مرجعیت به خارج از مرزهای ایران قرار می گیرد و مراجع داخلی مورد بی مهری و بی اعتنایی رژیم واقع می شوند، و باز از همین سال است که به تدریج مردی از قم ظهور می کند که دیدگان بهت زده ی شاه و حکومتش را خیره و خیره تر می سازد. پس مقطع زمانی تحقیق، تمامی حوادث و فراز و نشیب هایی را در برمی گیرد که ملت ایران و جهان در خلال سال های 1340 تا 1358 (رفراندوم عمومی و استقرار رسمی نظام جمهوری اسلامی) شاهد و ناظر آن بوده است. بر این اساس فصل بندی کلی هر جلد عمدتا به شرح زیر تدوین شده است:

فهرست مطالب جلد اول:

فصل اول: اصفهان در آستانه ی دوره بحران (1340)

فصل دوم: اصفهان در وفات آیت الله العظمی بروجردی

فصل سوم: مرجعیت آیت الله العظمی خمینی

فصل چهارم: اصفهان و تصویب نامه ی انجمن های ایالتی و ولایتی

فصل پنجم: انقلاب سفید و رفراندوم ششم بهمن سال 1341

فصل ششم: بازتاب حادثه ی دوم فروردین 1342 قم در اصفهان

فصل هفتم: اصفهان در آستانه ی پانزدهم خرداد سال 42 

فصل هشتم: اصفهان و حادثه ی پانزده خرداد 42

فصل نهم: مهاجرت علمای اصفهان به تهران

فصل دهم: انتخابات دوره ی بیست و یکم مجلی شورای ملی

فصل یازدهم: آزادی آیت الله خمینی

فصل دوازدهم: تبعید آیت الله خمینی

فصل سیزدهم: اولین کانون های فرهنگی - سیاسی نهضت اسلامی در اصفهان

فهرست مطالب جلد دوم:

بخش اول: بستر سخن

بخش دوم: جایگاه امام خمینی در اصفهان

بخش سوم: چهره های مبارزه

بخش چهارم: رژیم چه می کرد؟

بخش پنجم: تازیانه رژیم در اصفهان

فهرست مطالب جلد سوم:

بخش اول: زیرساخت ها و سازو کارهای انقلاب اسلامی

بخش دوم: تشکیلات و سازمان ها

بخش سوم: موسسات فرهنگی و تلاش های سیاسی

بخش چهارم: رویدادها و اوضاع سال های میانی (56-44)

بخش پنجم: سال 56، سال استقبال انقلاب

فهرست مطالب جلد چهارم:

بخش اول: بهار انقلاب

بخش دوم: شرح رویدادهای مهم

بخش سوم: حکومت نظامی

بخش چهارم: عاشورای اصفهان

بخش پنجم: زندانیان سیاسی

بخش ششم: حضور خبرنگاران خارجی در اصفهان

بخش هفتم: رویدادهای اصفهان در اسناد آمریکا

بخش هشتم: فرار شاه و استقبال از امام

فهرست مطالب جلد پنجم:

بخش اول: جایگاه نهادها، اصناف، ادارات در انقلاب

بخش دوم: بازتاب مبارزات اصفهان بر سخنرانی های امام

بخش سوم: طلوع پیروزی

بخش چهارم: اداره شهر و اولین مدیران

بخش پنجم: دستگیری ها

بخش ششم: یا قاصام الجبارین، ای درهم کوبنده ی ستمگران

بخش هفتم: در کنار انقلاب

بخش هشتم: شهدای راه انقلاب