معرفی کتاب

منابع حدیثی و تاریخی فراوانی، حادثه ی کربلا را گزارش کرده اند؛ ولی می توان گفت که در میان همه ی آن ها، شش منبع، به دلیل قدمت، اعتبار نسبی، جامعیت و نیز پیوستگی روایت، از گذشته تا امروز، به گستردگی مورد استناد قرار گرفته اند. این منابع عبارت اند از: تاریخ الطبری، الارشاد، الفتوح، الملهوف، أمالی الصدوق و مقاتل الطالبین. در کتاب حاضر، متن گزارش های منابع ششگانه ی یاد شده از وقایع کربلا، همراه با ترجمه، به صورت کتاب مستقل، در اختیار علاقه مندان قرار می کیرد. و اینک توضیح کوتاهی درباره ی این منابع، به ترتیبی که در کتاب آمده اند:

1- گزارش طبری (م 310 ق) در کتاب «تاریخ الطبری» از واقعه ی عاشورا

تاریخ الطبری، نوشته ی ابوجعفر محمد بن جریر طبری، یکی از مهم ترین منابع تاریخی در تبیین تاریخ اسلام، از جمله واقعه ی عاشوراست. نکته ی بسیار مهم در گزارش طبری از این واقعه، آن است که برخی از مقتل های معتبر و مفقود را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد و جزئیاتی را از حادثه ی کربلا ارائه می نماید که دیگران گزارش نکرده اند و هیچ پژوهشگری از آن ها بی نیاز نیست.

2- گزارش شیخ مفید (م 413 ق) در کتاب «الارشاد» از واقعه ی عاشورا

هرچند مبنای اصلی گزارش شیخ مفید هم مانند طبری، همان کتاب ابو مخنف است، لیکن تفاوت های قابل توجهی در آن وجود دارد. به طور کلی، گزارش طبری و گزارش شیخ مفید، دو منبع کامل و معتبر از واقعه ی عاشورایند که خوانندگان را از منابع دیگری با همین سیاق بی نیاز می سازند. 

3- گزارش احمد ابن اعثم کوفی (م 314 ق) در کتاب «الفتوح» از واقعه ی عاشورا

هرچند این کتاب در ردیف منابعی مانند تاریخ الطبری و الارشاد مفید نیست، لیکن یکی از منبع کهن و مهم تاریخ عاشورا شمرده می شود؛ چرا که گزارش هایی انحصاری دارد و در نگارش های پس از آن بسیار تأثیر گذار بوده است.

4- گزارش سید ابن طاووس ( م 665ق) در کتاب «الملهوف» یا «لهوف» از واقعه ی عاشورا

زیبایی و خوش دستی متن این مقتل و شخصیت مؤلفش - که به زهد و معنویت، شهرت دارد - موجب اقبال جامعه ی شیعی بدان گردیده است. 

5- گزارش شیخ صدوق ( م 381 ق) در کتاب «الأمالی» از واقعه ی عاشورا

صدوق، در این کتاب، واقعه ی کربلا را ضمن احادیث نقل شده از امامان اهل بیت (ع) آورده است. گزارش شیخ صدوق، در عین کوتاه بودن، نکات قابل توجهی برای پژوهشگران در بردارد .

6- گزارش ابو الفرج اصفهانی ( م 356 ق) در کتاب «مقاتل الطالبیین» از واقعه ی عاشورا

از جمله دلایل انتخاب این گزارش، قدمت و اعتبار منبع، مستند بودن گزارش ها و ارائه ی نکاتی نو در عین کوتاهی متن، درباره ی حوادث عاشوراست.