۳۷۷۵
۱۶۱۹
۱۳۹۷/۹/۲۷
اصفهان عصر صفوی، سبک زندگی و ساختار قدرت: خوانشی دیگر از شرایط اجتماعی - سیاسی دوره صفویه

اصفهان عصر صفوی، سبک زندگی و ساختار قدرت: خوانشی دیگر از شرایط اجتماعی - سیاسی دوره صفویه

پدیدآور: زهره روحی ناشر: انتشارات امیر کبیر تاریخ چاپ: ۱۳۹۷مکان چاپ: تهرانشابک: 978-964-00-1941-1تعداد صفحات: ۲۵۲ص

خلاصه

درباره ی سبک و شیوه ی زندگی مردم اصفهان در طی مدتی که این شهر پایتخت صفویان بود، و همچنین اصلاحات سیاسی شاه عباس، بازسازی و گسترش اصفهان اطلاعات وجود دارد، اما در ارتباط با ماهیت الگوهایی که در آن عصر از ناحیه ی قدرت شکل گرفت آگاهی چندانی در دست نیست، همان الگوهایی که تعیین کننده سبک زندگی در قلمرو روزمره بود. و این همان جایی است که کارگاه مطالعاتی کتاب حاضر برپا شده است، یعنی یافتن پتانسیل هایی که به لحاظ اجتماعی، آفریننده شهر اصفهان عهد صوفی بود.

معرفی کتاب

نوشتار حاضر، سبک و شیوه ی زندگی مردم اصفهان را در مدت زمانی که این شهر پایتخت صفویان بوده است ارائه می کند و درباره ی الگوهایی که در آن عصر از ناحیه ی قدرت شکل گرفت به بحث و بررسی می پردازد. همان الگوهایی که تعیین کننده ی سبک زندگی در قلمرو روزمره بود، چون می دانیم که در پی اصلاحات سیاسی شاه عباس، شهر اصفهان بازسازی شد و حتی گسترش پیدا کرد. واقعیت این است که در حیطه ی علوم انسانی کارچندانی درباره ی این شهر و ساکنین آن انجام نگرفته است و این همان جایی است که کارگاه مطالعاتی کتاب حاضر برپا شده است. یافتن پتانسیل هایی که به لحاظ اجتماعی، آفریننده شهر اصفهان عهد صفوی بود.

تمایل به شناخت نحوه های بودن، سبک زندگی، دیدگاه و شیوه هایی که انسان نوعی آن عصر بر اساسش با خود، دیگری، شهر و جهان رابطه برقرار می کرد، ذهن انسان را سخت به خود مشغول می کند، زیرا با توجه به تجربه، یقین می توان دانست که در پس آن تصویر مجذوب کننده ی به اصطلاح »بهشتی» شایگان؛ انسان و جامعه ای وجود دارد که به عکس عمیقا استوار بر زمینند: وابسته و برخاسته از شرایطی کاملا مادی که از ویژگی های مهمش می توان به ستیز و نزاع اجتماعی و سیاسی برای بقا و قدرت اشاره کرد. پس ذهنن به جستجوی امکاناتی برمی آید که بتواند به طور نسبی مشخص کننده ی انسان نوعی عصر صفوی در اصفهان باشد. همانی که در ساختارهای مبتنی بر قدرت های موجود در قلمرو فرهنگی و اجتماعی، (همچون تمامی وجودهای تاریخی و اجتماعی در هر عصر و زمانه ای)، گریزی از هستی دیالکتیکی اش ندارد و از این رو به میزانی که خود برآمده از فضای سنن و آداب اجتماعی و فرهنگی جامعه زیستی اش بود، از طریق نحوه زندگی اش نیز (که مالامال از کدهای قدرت گذاری شده زمانه ی خود بود)، عنصری کوشا و جدی در بازتولید ساختار اجتماعی و فرهنگی اش با شمار می آمد، اما نکته جالب اینجاست که هرچه دامنه ی مطالعات وسیع تر و عمیق تر می شود، متوجه خرده فرهنگ هایی می شویم که همگی برآمده از آزادسازی فرهنگی اصلاحات شاه عباسی بودند، و هرکدام می توانستند نحوه ی بودن گروه هایی مشخص از ساکنین شهر اصفهان را ارائه و نمایندگی کنند. اما در خصوص روشی که در این کتاب به کار برده شده است، همین قدر باید گفت که به دلیل موقعیت هایی که از نگاه امروز می توانند متناقض به نظر برسند، لازم بوده تا حتما مطالعات میان رشته ای برگزیده شود که از هرجهت قابل انعطاف باشد. ضمن آنکه تلاش شده تا در برخی مواقع از مقایسه تطبیقی - تاریخی به صورت حداکثری استفاده شود، زیرا جدا بر این باور باید بود که زمانی می توان به طور نسبی، به «خود اجتماعی و اقتصادی» (انسان نوعی اجتماعی و اقتصادی یک عصر در یک مکان و در اینجا به طور مشخص اصفهان عصر صفوی) و نحوه زندگی این «خود متعارف و سرنمونی»، نزدیک شد که بتوان در همان عصر و زمانه نمونه هایی در مکان و سرزمینی دیگر با ساختار اجتماعی و اقتصادی متفاوت در اختیار داشت. از این رو از انگلستان عصر الیزابت اول و فرانسه لویی چهاردهم یاری گرفته شده است. نمونه هایی که علی رغم تفاوت های خود، به طور نسبی امکان سنجش را برای درک و مطالعه بهتر موقعیت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اصفهان، بین سال های 1722-1598 م. فراهم می کنند یعنی اصفهان صفوی از زمان طلوع تا افولش. اما در خصوص برخی از موقعیت های «روزمره» تلاش شده است تا (برخلاف عادت تقلیل گرایی ناشی از عقلانیت تک محور) تفسیر و تحلیل تا حد امکان، باز و گشوده و فاقد مرز به روی ساحت های به ظاهر متناقض خود باشد.

فهرست فصل ها:

فصل اول: پراکندگی در قدرت و ثروت

فصل دوم: تمرکز در قدرت و ثروت

فصل سوم: سیمای اجتماعی و اقتصادی شهر اصفهان

فصل چهارم: سقوط و انحطاط صفویه

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

مجلس آرای

مجلس آرای

فخری هروی

مجلس آرای، نخستین تذکرۀ شاعران هجوگو در تاریخ ادبیات فارسی است که فخری هروی آن را بین سال های 963-96

سیاه قلم: احوال و آثار استاد علی محمد اصفهانی

سیاه قلم: احوال و آثار استاد علی محمد اصفهانی

مهدی مکی نژاد

سیاه قلم یک فن و روش نقاشی زیر لعاب است که در اواخر دوره ی قاجار بسیار مورد اقبال هنرمندان کاشی ساز