۳۲۳۰
۱۳۹۳
۱۳۹۷/۱۰/۱۴
حجاج ایرانی در دولت عثمانی(قرون سیزده و چهارده هجری قمری)

حجاج ایرانی در دولت عثمانی(قرون سیزده و چهارده هجری قمری)

پدیدآور: اسرا دوغان ناشر: پژوهشکده تاریخ اسلامتاریخ چاپ: ۱۳۹۷مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰نسخهشابک: 978-600-7398-53-1تعداد صفحات: ۶۸۸ص

خلاصه

هدف از تحقیق حاضر، بررسی منابع تاریخی، سفرنامه ها، اسناد منتشر نشده در ایران و ترکیه و نقش حج در مناسبات ایران و عثمانی در سده های سیزده و چهارده قمری است تا نشان دهد که موضوع حج می توانست زمینه ی مناسب برای توسعه یا تنزل روابط در عرصه های سیاسی، اقتصادی و نظامی را فراهم سازد.

معرفی کتاب

در هر مقطع از تاریخ، حجاج و زائران - مانند سفرا - در گفتار و تئوری مصونیت داشتند؛ زیرا عقیده بر آن بود که آن ها در راه خدا قدم بر می دارند و با مسائل سیاسی به هیچ وجه کاری ندارند؛ در حالی که در عمل چنین نبود. بر همین اساس در آغاز تسلط دولت عثمانی بر حجاز، در هر معاهده نامه بعد از جنگ، مفاد مربوط به مسائل و مشکلات حجاج و زوار یکی از اولین ماده ی آن بود و به دلیل درگیری و رقابت بین عثمانی و ایران، تا دوره قاجار حجاج این مصونیت را نداشتند و به دور از سیاست به آن ها نگاهی نمی شد. در دوره ی قاجار، ادعاها و رقابت هایی که ضعف این دو دولت در مقابل اروپا بود از بین رفت و کوشش برای بهبودی روابط به سوی اتحاد دو دولت باعث شد که حجاج مراسم حج را با آرامش بیشتر برگزار کنند. حجاج در این دوره برخلاف دوره ی قاجار (که به حجاج با ترس و نگرانی نگاه می شد) در ایجاد اتحاد بین دو دولت، نقش مثبت و مهمی بازی می کردند. اسناد عثمانی که در این کار مطالعه شد کاملا نشان دهنده ی این قضیه بوده و اینک در این دوره دولت عثمانی با حجاج ایرانی کاری نداشت و حجاج هم از سرزمین دولتی نمی آمدند که نسبت به دنیای اهل تسنن مدعی باشند، بلکه در این زمان مشکل در جای دیگر بود و به دلیل تضعیف دولت عثمانی در برابر بومیان و صاحب منصبان حجاج، امنیت حجاج تأمین نمی شد. در قرن سیزده و چهارده قمری دولت عثمانی حجاج خود را نیز به سختی از راه ها عبور می داد؛ به همین دلیل در این دوره، تنها مشکل حجاج ایرانی با مردم بومی قبایل عرب، کرد، ترک و همچنین مردم متعصب حرمین بوده و به همین دلیل دولت عثمانی ضامن جان و مال حجاج ایرانی بوده است.

در میان پژوهش هایی که تاکنون درباره ی روابط ایرانی و عثمانی انجام شده، به نقش و جایگاه حج در این زمینه توجهی نشده است؛ زیرا معمولا در این روابط، بیشتر جنبه های سیاسی مدنظر بوده و اگر هم بر جنبه های دینی آن توجهی شده، در قالب مذهب رسمی دو کشور بوده و حج به عنوان زمینه ای در تعاملات دینی، سیاسی، اقتصادی و فرهگی همواره مورد غفلت واقع شده است. موضوع حج، هم نگاه مذهبی بر بررسی این روابط را متحول می کند و هم می تواند بر جنبه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی متأثر از آن در این روابط تأثیرگذار باشد. نکته ی مهم دیگر در این زمینه، این است که روابط دو دولت عثمانی و ایران همیشه از نگاه نظامی و یا سیاسی بررسی شده است؛ در حالی که حج این نگاه را تبدیل به نگاهی دوستانه و مسالمت آمیز و صلح جویانه می کند که حسن روابط را در پی خواهد داشت؛ زیرا سالیانه هزاران نفر از نواحی ایران به حچ می رفتند و این امر روی تمام مناسبات به خصوص مناسبات فرهگی و مذهبی و اقتصادی بین دو دولت و دو ملت تأثیر داشت؛ اگرچه روابط سیاسی هم تحت تأثیر همین مسئله حج اهمیت ویژه ای می یافت. صرف نظر از اختلافات مذهبی میان این دو دولت روشن است که تیرگی و کاهش روابط سیاسی و یا افزایش و توسعه ی آن در موضوع حج تأثیرگذار بوده و بالعکس حج می توانست تأثیرات متقابل و البته مثبتی را در این روابط به دنبال داشته باشد و محوری برای اتحاد دو دولت در برابر کفار و دشمنان اسلام باشد. بدین ترتیب لازم است تا مناسبات ایران و عثمانی از نگاه حج مورد بررسی قرار گیرد و تا تأکید بر اسناد عثمانی و ایران، تأثیر آن را در همه ی ابعاد مورد تحقیق قرار دهیم. هدف از تحقیق حاضر، بررسی منابع تاریخی، سفرنامه ها، اسناد منتشر نشده در ایران و ترکیه و نقش حج در مناسبات ایران و عثمانی در سده های سیزده و چهارده قمری است تا نشان دهد که موضوع حج می توانست زمینه ی مناسب برای توسعه یا تنزل روابط در عرصه های سیاسی، اقتصادی و نظامی را فراهم سازد.

عناوین اصلی:

بخش اول: حج گزاری ایرانیان در دوره ی قاجار

فصل اول: حج گزاری قبل از دوره ی قاجار

فصل دوم: حج گزاری ایرانیان و روابط قاجار و عثمانی در معاهده نامه ها

فصل سوم: اقدامات و شیوه ی مدیریت دولت قاجار برای برگزاری مناسک حج

فصل چهارم: سیاست و اقدامات مدیریتی دولت عثمانی برای برگزاری مناسک حج

فصل پنجم: روند و چگونگی سیاست دولت عثمانی در مناسک حج

بخش دوم: معرفی سیستم راه و کاروان های حجاج ایرانی

فصل اول: نگاه کلی به سفرهای حج مسلمانان و وسایل راه حجاج ایرانی در دوره ی قاجار

فصل دوم: وسایل سفر حجاج ایرانی در دوره ی قاجار

فصل سوم: ساختار و چگونگی تشکیل کاروان های ایرانی و مقایسه آن با کاروان های حجاج عثمانی

فصل چهارم: مسئله ی اسکان کاروان، نقاط اسکان و معماری

فصل پنجم: جایگاه آب و خدمات آبرسانی در سفر حج

بخش سوم: راه های رسمی و غیر رسمی حجاج ایرانی

فصل اول: راه غیر رسمی حجاج ایرانی

فصل دوم: راه های رسمی حجاج ایرانی

فصل سوم: آمار حجاج ایرانی همراه با کاروان های عثمانی

بخش چهارم: تأثیر حج بر مناسبات قاجار و عثمانی

فصل اول: حج و مناسبات سیاسی دولت های عثمانی و قاجار

فصل دوم: اقدامات نظامی - امنیتی عثمانی و قاجار در خصوص امنیت حج

فصل سوم: امور گمرکی و مرزبانی عثمانی و ایران و تأثیر آن بر حج گزاری

فصل چهارم: جایگاه حج در روابط اقتصادی بین دولت های عثمانی و قاجار

فصل پنجم: مناسبات فرهنگی و اجتماعی بین عثمانی و قاجار از طریق حجاج ایرانی

فصل ششم: حج و مناسبات مذهبی میان دولت عثمانی و قاجار

فصل هفتم: مشکلات بهداشتی

 

 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

واژه نامه توصیفی ایران شناسی

واژه نامه توصیفی ایران شناسی

پوران طاحونی

نگرش باسته به مقوله ی ایرانشناسی و درک مفاهیم اساسی در این دانش سترگ، ضرورتی است که اینک بیش از پیش

آه از این راه: خاطرات و مبارزات آیت الله شیخ محمد خالصی زاده

آه از این راه: خاطرات و مبارزات آیت الله شیخ محمد خالصی زاده

مرکز اسناد امام خالصی در لبنان

نوشتار حاضر ترجمه کتاب خاطرات مرحوم آیت الله شیخ محمد خالصی زاده است. نیمی از این کتاب مربوط به اوضا

دیگر آثار نویسنده

حج گزاری مسلمانان روسیه

حج گزاری مسلمانان روسیه

اسرا دوغان

این کتاب حاوی چندین گفتار در باره حج گزاری مسلمانان روسیه در طول تاریخ می باشد.

تاریخ حج گزاری ایرانیان

تاریخ حج گزاری ایرانیان

اسرا دوغان

این کتاب به مسأله مهم حج گزاری ایرانیان در طول تاریخ از ورود اسلام به ایران تا عصر قاجار پرداخته اس