فن السيره في العربيه (عصر المامون نموذجا)
معرفی کتاب
<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
اين کتاب ترجمه کتاب classical Arabic Biology نوشتهMichel Coperson مدرس زبان عربي در دانشگاه کاليفرنياي لوس آنجلس است که محمود محمد مکي آن را ترجمه کرده است.
کتاب در 362 صفحه، شامل مقدمه، 5 فصل، خاتمه و ملحقات ميباشد.
به لحاظ محتوي اين کتاب به روش شرح حال نويسي اعراب پرداخته است. براي بررسي اين روش دوره مامون عباسي را که دوره شکوفايي تمدن اسلامي است، انتخاب کرده است. وي از ميان گروههاي نخبه مسلمانان شخصيتهايي را انتخاب کرده که معتقد است مسلمانان آنان را وارثان پيامبر (صلي الله عليه و آله وسلم) و نزديکترين افراد به روش پيامبر (صلي الله عليه و اله وسلم) ميدانند. لذا از ميان خلفا ، مامون از اهل حديث، احمد بن حنبل از امامان شيعه، امام رضا (عليه السلام) و از بين اهل تصوف؛ بشر الحافي را انتخاب کرده است. وي معتقد است، اين افراد در اين دوره تاريخي نقش آفرين بودهاند و در حرکتهاي سياسي و فکري جامعه تاثيرات مهمي داشتهاند بررسي شرح حال اين شخصيتها به تنهايي فصلي از کتاب را به خود اختصاص دادهاند.
براي بررسي شخصيتها از کتابهاي تاريخي و شرح حال نويسي گروههاي مختلف و با روشهاي مختلف سود جسته است و به جرح و تعديل روايات مخالف و موافق نيز اهميت ميدهد.
فصل اول: با عنوان «تطور النوع»
به چگونگي شکلگيري سيره نويسي و انواع آن در بين نويسندگان مسلمان ميپردازد. وي معتقد است علماي مسلمين جهت جمع روايات موثق به دستهبندي شخصيتهاي راوي پرداختهاند. سپس آنان را به گروهها و طوايف دستهبندي کرده و به بيان شرح حال هر کدام پرداختهاند . بدين ترتيب کتابهاي طبقات شکل گرفته است. طبقات الشعرا، طبقات المفسرين، طبقات القراء، طبقات النحويين و...
هر سيره نويس بر اساس سيليقه خود راويان را دستهبندي کرده و به شرح حال آنان پرداخته است.
در قرن سوم، اخبار تاريخي بيشتر شامل مجادلاتي بود که در بين فرقههاي مختلف مسلمانان به وجود آمده بود و به جز حديث نبوي، نظرات لغوي، ادبي و تاريخي نيز در روايات وارد شد.
وي به بيان نکتههاي مثبت و منفي انواع سيره نويسي در بين مسلمانان پرداخته و معتقد است، جدال بين مسلمانان برسد وراثت پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) منجر به شکلگيري گروهها مختلفي چون شيعه، اصحاب حديث، خلفا و متصوفه شده است.
ابونصر سراج علما را به سه دسته اصحاب حديث، فقها و صوفيه تقسيم ميکند.
فصل دوم: خليفه مامون
ابتدا مختصري از چگونگي شکلگيري خلافت در اسلام را بيان ميکند. زندگاني مامون، چگونگي به حکومت رسيدن وي و ديدگاههاي مختلف درباره مامون از ديگر مسائلي است که در اين فصل بيان شده است.
سيره مامون در کتابهاي تاريخي چون: « تاريخ بغداد» احمد بن ابي طاهر طيفور، « تاريخ طبري» و « مروج الذهب» مسعودي نيز از ديگر عنوانهاي فصل است. دو قرن بعد از مسعودي « تاريخ بغداد» خطيب بغدادي و « تاريخ دمشق» ابن عساکر چهره ديگري از مامون ارائه ميدهند. کتابهاي رجالي و تاريخي بعد از سقوط عباسيان نيز ديدگاه متفاوتي نسبت به مامون دارند.
نقد و بررسي سيره نويسيهاي مخالف و موافق و در زمانهاي متفاوت درباره مامون بحثي است که در نتيجهگيري نويسنده آمده است.
فصل سوم: امام رضا (عليه السلام)
در اين فصل ابتدا نظر شيعه اماميه را درباره خلافت و وراثت پيامبر(صلي الله عليه وآله وسلم) مطرح ميکند. سپس به زندگاني امام رضا (عليه السلام) به عنوان وراثت پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) در نزد شيعيان ميپردازد. زندگاني امام رضا(عليه السلام)، دعوت مامون براي ولايتعهدي امام، حرکت به مرو، همراهي ابوالصلت هروي، ديدگاههاي مختلف درباره امام رضا (عليه السلام) از جمله مباحثي است که در اين فصل مطرح شده است. وي در همين فصل به نقد و بررسي کتاب «عيون اخبار الرضا (عليه السلام)» نوشته ابن باويه، ديدگاههاي ابوالصلت هروي و ديگر علماي شيعه همچون شيخ مفيد نيز اشاره کرده است.
بيشتر مباحث اين فصل پيرامون روايات مربوط به شهادت امام رضا (عليه السلام) و ديدگاههاي مخالف و موافق در اين رابطه ميباشد.
فصل چهارم: «عالم الحديث» احمد بن حنبل
بيان زندگاني احمد بن حنبل، حرکت او به سوي بغداد، جريان خلق قرآن و محنه، ابن حنبل و اهل سنت مقاومت احمد بن حنبل يا تسليم وي به حکومت و روايات مختلف در اين باره، آزارها و شکنجهها مباحثي است که در اين فصل آمده است. حنابله و احمد بن حنبل، نظرات ابونعيم اصفهاني و ابن جوزي درباره وي و همچنين زهد احمد بن حنبل و جريان « محنت» و نتيجهگيري بخش پاياني اين فصل را شامل ميگردد.
فصل پنجم: الزاهد بشر الحافي
نويسنده بعد از بيان اهميت زهد در اسلام، به شرح زندگي «ابونصر بشر بن حارث» ملقب به «حافي» متوفاي 227 به عنوان نمونهاي از زهاد و از ميان متصوفه پرداخته است.
بعد از بيان مختصري از زندگي بشر و آراء و ديدگاههاي وي، سيره بشر در کتابهايي چون «طبقات» ابن سعد و کتاب ابن حبان البستي و طبقات صوفيه نيز مطرح شده است. سيره بشر در کتابهاي تراجم متاخر نيز مورد توجه نويسنده بوده و ديدگاههاي ابونصر سراج، ابونعيم اصفهاني در حليه الاولياء نيز نقد و بررسي شده است.
مباحثي چون توبه بشر، دوري جستن از بيان حديث، کرامات بشر، اخوات بشر، بشر و احمد بن حنبل از ديگر عناويني است که در اين فصل آمده است.
نويسنده در پايان هر فصل نتيجهگيري و نظرات نهايي خود را درباره موضوع بيان داشته است. پايان کتاب نيز خاتمه، ملحقات و فهرست منابع آمده است.
نويسنده: فرشته کوشکي
پربازدید ها بیشتر ...
ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر
محمد پورکياناين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و
بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890
دیوید مک لینکتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر
منابع مشابه بیشتر ...
ابن ابی الحدید و فهم نهج البلاغه
محسن رفعتکتاب پیش رو تلاشی است برای فهم روش تفسیری ابن ابی الحدید و می کوشد روش تعامل او با حدیث و روایت را د
بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890
دیوید مک لینکتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر
نظری یافت نشد.