معرفی کتاب

موضوع اصلی این کتاب بررسی ساز و کارها و چگونگی عملکرد قدرت در قالب پاره‌های عمده‌ای از نهادهای اصلی دانایی رسمی در دوره پهلوی‌هاست. شناخت تاریخ مدرنیته ایرانی و سرگذشت سیاست‌گذاری‌های رسمی متجددانه، بدون توجه به بنیان‌های معرفت‌شناختی ایدئولوژی‌های توسعه و تجدد و ترقی ابتر خواهد بود. پژوهش حاضر در صدد نور تاباندن بر سویه‌های معرفت‌شناختی کمتر شناخته شده ایدئولوژی تاریخ‌باورانه تجدد بومی دروان پهلوی‌هاست.

این کتاب به بررسی رابطه دانش و قدرت در دوره پهلوی‌ها می‌پردازد و به در این رابطه مسئله دانایی، دانش و مؤسسات تولید دانایی را مورد مطالعه قرار داده است. به عبارتی، وی از نگاه فوکویی این رابطه را بررسی می‌کند.

مؤلف در مقدمه به بررسی زیست قدرت، رژیم دانایی و مسئله ایران پرداخته و سپس با نمونه سازمان پرورش افکار سراغ حکومت‌مندی، فضا و سوژه‌شدن می‌رود. یکی دیگر از مسائل مهم دوره پهلوی، زبان رسمی بود که بسیار مورد توجه حاکمیت و خیلی از محققین بود. بحث بعدی کتاب درباره اصحاب فرهنگستان، سیاست زبان و امر ملی است. در همین راستا یکی دیگر از مسائل مهم دوره پهلوی در نظام دانش‌افزایی و دانایی، ایران‌شناسی و تحقیقات ایرانی بود که بسیار بر آن تأکید می‌شد. به همین دلیل، کتاب در بخش دیگری به سیاست ایران‌شناسی و تحقیقات ایرانی پرداخته و نقش قدرت را بررسی می‌کند.

در همه این موارد، دربار به عنوان پشتوانه و حامی این مسائل نقش مهمی داشت. به همین دلیل دربار برای ایفای نقش خود به ایجاد نهادهایی جهت این کار پرداخت. بنیاد پهلوی، شورای فرهنگی سلطنتی ایران و ... از این نمونه‌ها بود.

بنیاد فرهنگ ایران و پژوهشکده فرهنگ ایران از دیگر نهادهای فرهنگی بودند که نقش تولید دانش در همان راستا را داشتند.

در کل، این کتاب به بررسی رابطه قدرت حاکمه و دانش و تولیدات فرهنگی می‌پردازد و سعی می‌کند از بین سطور تاریخی، با ذکر شواهد و مستندات، این رابطه را روشن کند.

فهرست مطالب کتاب:

دیباچه پژوهشکده

سپاسگزاری

مقدمه: زیست ـ قدرت، رژیم دانایی و مسئله ایران

حکومت‌مندی، فضا و سوژه شدن: سازمان پرورش افکار

اصحاب فرهنگستان: سیاست زبان و امر ملی

سیاست ایران‌شناسی و تحقیقات ایرانی: از هزاره فردوسی تا هزاره شیخ طوسی و خرده‌سیاست‌های اسلام‌شناسی

دربار به مثابه یک نهاد دانایی: بنیاد پهلوی، شورای فرهنگی سلطنتی ایران و حکمرانی خانواده

بنیاد فرهنگ ایران و پژوهشکده فرهنگ ایران

کتابخانه ملی پهلوی: بایگانی ملی یا تمهید ایدئولوژی شاهی

تاریخ نمایشی: قدرت و نیروی خیال

از متن‌های فاخر تا متن‌های جلدسفید

تصاویر و ضمایم

فهرست منابع

پی‌نوشت‌ها

نمایه