معرفی کتاب

نقش بازتابنده­ گزارش­ های تاریخی در صورت­ بندی فضایِ گفتمانیِ جوامعِ انسانی، ارزیابیِ معرفتیِ دانشِ تاریخی را واجد اهمیتی سرنوشت ­ساز ساخته است. با عنایت به این اهمیت، کتاب حاضر درصدد پاسخ به پرسش از امکان و مبانی اعتبار دانش تاریخی است. رهیافت کتاب در پاسخ بدین پرسش؛ تحلیل فلسفی مسئله­ ی شناخت تاریخی و پرده برگرفتن از تاریخ مندی پاسخ ­ها به پرسش از امکان شناخت تاریخی است. این رهیافت ما را بدین نکته رهنمون می­ کند که تردیدها پیرامون امکان شناخت تاریخی، برآیند تحمیل معیارهای سایر زمینه­ های معرفتی به زمینه­ ی معرفتی دانش تاریخی است. با عطف نظر بدین مهم، طرح­ واره ه­ای فرامعرفت­ شناسانه در اعتبارسنجی دانش تاریخی صورت­ بندی شده است. طرح ­واره ­ای که پاسخ جز­ءگرایانه به مسئله­ ی معیار و بافت­ گرایی، مفروضاتِ بنیادین آن را تشکیل می­ دهد.

فلسفه ی تحلیلی یا نقدی تاریخ شاخه ای از فلسفه ی علم است که مبانی، مفاهیم بنیادی و گزاره های موجود در علم تاریخ، ذیل عنوان های معرفت شناسی، روش شناسی، ارزش شناسی «علم تاریخ» بحث می کند. فلسفه تحلیلی یا نقدی تاریخ در واقع تحلیل فلسفی معرفت های تاریخی است که به توصیف، تبیین و بیان ساز و کار منطقی و عقلانی آنچه مورخان انجام داده اند، می پردازد. منظور از فلسفه تحلیلی یا نقدی تاریخ در این کتاب عبارت است از:1. بررسی صورت بندی ها و پارادایم های حاکم بر معرفت ها و مطالعات تاریخی گذشته و معاصر؛ 2. تأثیر پیش فرض ها و مفروضات مورخان بر معرفت تاریخی؛ 3. معرفت شناسی و روش شناسی علم تاریخ؛ 4.فهم و بیان همگرایی ها و واگرایی های علم تاریخ و سایر علوم هم مرز و نزدیک که ناشی از همگرایی و واگرایی ها در مبانی فلسفی آن ها است؛ البته معنای پنجمی نیز فلسفه ی علم دارد، یعنی تحلیل و تشریح مفاهیم مورد استفاده در نظریه های علمی که چون علم تاریخ فاقد نظریه است، در این اثر نمی تواند مورد نظر قرار گیرد. کتاب پیش رو مشتمل بر سیزده فصل است:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: اصول علم تاریخ

فصل سوم: انواع فلسفه ی تاریخ

فصل چهارم: علمیت تاریخ

فصل پنجم: مطالعات تاریخی

فصل ششم: مطالعات تاریخی و پارادایم های علمی

فصل هفتم: معرفت شناسی و روش شناسی معرفت های تاریخی

فصل هشتم: حقیقت تاریخی و سنجش آن

فصل نهم: توصیف و تبیین

فصل دهم: عینیت

فصل یازدهم: علم تاریخ در دوران جدید

فصل دوازدهم: علم تاریخ فمینیستی

فصل سیزدهم: رویکرد انتقادی راهی برای رهایی از اختلاف های مورخان