۲۵۹۱
۱۰۸۷
۱۳۹۹/۱۱/۲۰
نظام نااجتماعی: مناسبات قدرت و سیاست گذاری اجتماعی در ایران پسا انقلاب

نظام نااجتماعی: مناسبات قدرت و سیاست گذاری اجتماعی در ایران پسا انقلاب

پدیدآور: یاسر باقری ناشر: نشر نیتاریخ چاپ: ۱۳۹۸مکان چاپ: تهران تیراژ: ۱۱۰۰نسخهشابک: 4-0277-06-622-978تعداد صفحات: ۲۷۴ص

خلاصه

از انقلاب 57 ایران بیش از چهار دهه می گذرد. در این دوران تغییرات بسیاری در سیاست گذاری اجتماعی رخ داده است و رویکرد آن از چپ گرایی تا راست گرایی در نوسان بوده است. با این میزان تنوع یا تشتت، آیا همچنان می توان از منطق حاکم بر میدان سیاست گذاری اجتماعی و شکل گیری این سیاست ها سخن گفت؟ نویسنده ی این کتاب بر این باور است که چنین منطقی وجود دارد و می کوشد با مطالعه ای تاریخی، برساختی از هندسه ی میدان سیاست گذاری اجتماعی ایران پساانقلاب ارائه دهد و منطق صورت بندی سیاست های اجتماعی این دوران را تحلیل کند. در کتاب حاضر، به پرسش های متعددی در تشریح معماری این میدان پاسخ داده شده است.

معرفی کتاب

از اساسی ترین چالش های مواجهه با میدان سیاست گذاری اجتماعی، در وضعیتی که هنوز میزان پژوهش ها در این زمینه بسیار اندک است، تعدد داده هایی است که به صورت درهم ریخته ای خود را به پژوهشگر می نمایاند. در این جنگل داده ها، نگارنده از مسیرهای ناهموار، صرف زمان زیاد برای گشودن برخی راه ها، و گاه صرف زمان در راه هایی که در نهایت دستاورد چندانی برای موضوع مطالعه نداشتند، گریزی نداشته است. امر شناخت در چنین فضایی، بسیار گران ممکن می شود و زمانی بر هزینه ی آن افزوده می شود که پژوهشگر بخواهد از مفاهیم پیش ساخته و کلیشه ای آکادمیک یا ایدئولوژیک فاصله بگیرد و بکوشد به کنه موضوع پی ببرد. کلیشه های تئوریک و ایدئولوژیک دو بستر آماده برای تشریح رخدادهایی اند که به ارائه ی تجویزات کپسولی از مصالح کمک می کنند. کوشش ما در این مطالعه، فاصله گیری از این بسترها بوده است تا شاید امکان گستراندن فرشی بر سنگلاخ های موجود در این میدان فراهم شود. پیروی از چنین منطقی نیازمند درآمیختن و نزدیک شدن هرچه بیشتر به میدان عمل بوده است. از همین روست که نگارنده بخش زیادی از زمان خود را صرف مشاهده ی مشارکتی یکی از سازمان های بزرگ اجتماعی کشور (سازمان تأمین اجتماعی) کرده است: در تدوین و اجرای برنامه ی راهبردی در سازمان مذکور، مشارکت ژرف کرده و کوشیده است با ورود در عرصه های مهم تصمیم گیری در آن جا دریابد فرایند تصمیم سازی در یک سازمان اجتماعی چگونه شکل می گیرد؛ همچنین تعاملات سازمان ها با سیاست های اجتماعی مصوب چگونه است و این سازمان ها چگونه می کوشند خود را در عرصه ی تصمیم گیری وارد کنند؟ از سوی دیگر، نگارنده به منظور پرهیز از تصورات انتزاعی یا غیرواقعی کوشیده است با حضور در بیش از 40 جلسه ی شورای عالی برنامه ریزی راهبردی سازمان مذکور، تعاملات میان سیاست گذاران و مدیران اجرایی یا بوروکرات های سطح خیابان را در مقیاس سازمانی رصد و ادراک کند. حضور نگارنده در میدان و پیگیری مجدانه ی مشارکت و داده کاوی مستمر و تعامل با کارشناسان مختلف اگرچه بازتاب ظاهری در متن کتاب ندارد، در کاهش شکاف زبانی و ادراکی میان پژوهشگر و کنشگران میدان، جهت گیری های پژوهشگران و برخورداری از ابزارهای ارزشیابی سایر داده ها بسیار موثر بوده است. اهمیت مشاهده ی مشارکتی برای نگارنده تا آن جا بوده که به گواه بسیاری از دست اندرکاران تدوین و اجرای برنامه ی راهبردی سازمان مذکور، در برهه ای از زمان مجدانه تر، از متولیان برنامه بر اجرای سیاست های مصوب پافشاری کرده است. در چنین فضا و کوششی است که فهم مقاومت ها در پایین دست و ملاحظات قدرت در فرادست و شناخت نقش و اثر گذاری بازیگران مختلف امکان پذیر شده است. این درون فهمی درباره ی بخشی از محیط مطالعه، در استخراج مفاهیم از میان سنگلاخ های میدان و پرهیز از تمسک ساده اندیشانه به کلیشه های تئوریک یا ایدئولوژیک کمک بسیار کرده است. علاوه بر مشاهده ی مشارکتی گسترده در میدان، که فهم مفاهیم و برخی رخداده ها را ممکن می کرد، بررسی اسناد نیز - که بخش گسترده ای از مصالح ترسیم میدان در این مطالعه را تأمین کرده است - زمان بسیار زیادی از انجام پژوهش را به خود اختصاص داده است؛ به ویژه آن که نگارنده در مواجهه با بیش از صدهزار صفحه از مذاکرات مجلس قرار داشته است و بارها لازم بوده بخش هایی از آن بازخوانی شود یا در تطابق با سایر داده ها قرار گیرد. در توصیف حجم داده های گردآوری شده همین بس که فقط یادداشت برداری ها درباره ی تعدیل یارانه در تاریخ پسا انقلاب از طریق مطالعه ی مشروح مذاکرات مجلس حدود 480 صفحه - یا در مورد سیاست های مسکن حدود 100 صفحه - بوده است. با این میزان از حچم داده، که در گردآوری آن بی دریغ عمل شده است، علاوه بر دشواری های متعدد تجزیه و تحلیل، امکان بروز آن در روایت میدان نیز وجود نداشت؛ چرا که عموما هر نوع روای و الگوسازی محصول چشم پوشی از داده های ناموافق معدود یا داده های پراکنده ی کوچک و جزئی تر در برابر داده های تأییدکننده ی بزرگ تر و کلی تر است، و هرچه بر جزئیات بیشتری تأکید شود، اقبال کمتری برای روایت الگوی اصل میدان وجود خواهد داشت. بنابراین نگارنده کوشیده است تا، همچون یک فیلم ساز، بارها و بارها سناریوهایی برای تصویر روایت هم نشینی داده ها ارائه کند و آن ها را با سایر داده های با اهمیت تطبیق دهد اما در نهایت آن را کنار گذارده و به نماهای دیگر و سایر الگوهای ممکن روی آورد.

عناوین فصل های این کتاب:

فصل اول: چارچوب مفهومی مطالعه

فصل دوم: ویژگی های اساسی میدان سیاست گذاری اجتماعی

فصل سوم: تعدیل یارانه ها

فصل چهارم: تطور میدان سیاست گذاری اجتماعی پساانقلاب

فصل پنجم: بازیگران اصلی میدان

فصل ششم: تفرد تاریخی میدان

فصل هفتم: آینده ی نظام سیاست گذاری اجتماعی در ایران

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف