معرفی کتاب

تاریخ نگاری دوره ی مصدق، چه رسد به واقعه ی سرنگونی او، به علت نقصان شناخت ما از این دوره، در طفولیت خود به سر می برد. رشد این طفل به علت جو سیاسی حاکم پس از برکناری مصدق، متوقف شد. در دوره ی بعد از 28 مرداد سال 1332، موضع رسمی دولت مصدق را دولت مردی تشنه ی قدرت و عوام فریبی معرفی می  کرد که با سوء استفاده از احساسات ملی موجه مردم ایران در جهت اهداف سیاسی ضد قانون اساسی، ضد سلطنت و ضد دموکراتیک خود حرکت می کرد. فاتحان آن جدالی که سرانجامش سرنگونی خشونت آمیز مصدق بود، می بایست حتی اگر توجیحی برای اعمال خود ارائه نمی دهند، دست کم آن ها را توضیح دهند. این مطالعه با تکیه بر شواهد و مدارک به کاربسته، نهایتا قصد دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا برکناری مصدق از قدرت، به دست خارجی ها طرح و اجرا شد، یا این که این واقعه یک کودتا، یک انقلاب، یک قیام خودجوش ملی و یا چیز دیگری بود؟ با غلبه ی مواضع قطبی شده، احتمالا هر گونه نتیجه گیری ای برچسب طرف دار مصدق و یا ضدمصدق بودن را به این اثر و نویسنده ی آن خواهد زد. با تعریف تاریخچه ی 28 مرداد، همچون تاریخچه ی هر کشمکش اجتماعی - سیاسی دیگری، به بروز بعضی دلخوری ها و برآمدن پاره ای از قضاوت ها می انجامد. کتاب حاضر می کوشد خرده تاریخ مفصل آن دست از وقایعی را ارائه دهد که در 28 مرداد به اوج خود رسیدند. این کتاب نه درباره ی مصدق است و نه فهرستی است از هدف های دولت او و دستاوردها یا شکست های این دولت، بلکه بیشتر پژوهشی است در باب سرنگونی مصدق و نیز در خصوص شرایط تحقق این سرنگونی. هم مصدق و هم متحدان و مخالفانش این وقایع را به راه انداختند، با آن ها واکنش نشان دادند، و با آن ها تعامل برقرار کردند. از این رو، هر مطالعه ای درباره ی سرنگونی می بایست هم به مصدق و طرفدارانش، و هم به کسانی که او را سرنگون کردند، بپردازد و موقعیت ها و اعمال هردو طرف را تجزیه و تحلیل، ارزیابی و گزارش کند. اثر حاضر تاریخچه ای است از وقایع 28 مرداد برای کسانی که کنجکاوند بدانند در آن روز چه اتفاقی افتاد و چگونه چنین نتیجه ای حاصل شد. کتاب مشتمل بر 17 فصل است:

فصل اول: عکس العمل انگلیس به مصدق زمانی که بر سر قدرت بود

فصل دوم: مخالفان مصدق ضربه می زنند

فصل سوم: در «9 اسفند» چه کسی فرا می خواند و چه کسی اجابت می کند؟

فصل چهارم: طرح آژاکس

فصل پنجم: سازمان های مرتبط با سیا

فصل ششم: کودتای به دقت طراحی شده شکست می خورد

فصل هفتم: قابلیت های شبکه های نظامی کودتای دوم

فصل هشتم: کودتایی محلی و قابل اجرا

فصل نهم: بسیج «مردم» در محله های بدنام تهران

فصل دهم: کودتای دوم با حرکت گازانبری اوباش شروع می شود

فصل یازدهم: کودتاچیان مرکز شهر را اشغال می کنند

فصل دوازدهم: حمله به وزارتخانه ها و ساختمان های طرفداران مصدق

فصل سیزدهم: معمای تانک ها

فصل چهاردهم: سرنگونی مصدق

فصل پانزدهم: نمایندگان مذهبی و کودتا

فصل شانزدهم: چرا کودتای دوم موفق شد؟

فصل هفدهم: خروج مصدق