۳۳۵۴
۱۳۶۴
۱۳۹۹/۱۲/۱۹
مردم شناسی اقوام و ایلات ایران

مردم شناسی اقوام و ایلات ایران

پدیدآور: علی بلوکباشی ناشر: انتشارات دکتر محمود افشارتاریخ چاپ: ۱۳۹۹مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۶۵۰نسخه

خلاصه

جستارهایی که در کتاب حاضر آمده گوشه ای از کوشش های پیگیر نویسنده در راه شناخت شکل زندگی و شیوه ی معیشت اقتصادی و نوع بینش فرهنگی و دینی گروهی از مردم ایران است که بیشترشان زندگی کوچندگی داشته اند و از راه اقتصاد گله داری و دامپروری و کشاورزی جنبی معاش می کرده اند. در هریک از این مقالات می توان مطالبی در زمینه ی خاستگاه قومی - زبانی، بستر جغرافیایی پراکندگی، زمان تاریخی شکل گیری، ساختار اجتماعی و سیاسی، رویدادهای تاریخی، نظام اقتصادی کوچ روی، نظام اعتقادات عرفی - سنتی و دینی، ادبیات عامه، هنر عامه و مناسک و آیین های هریک از اقوام و ایلات و طوایف را یافت.

معرفی کتاب

شناخت اقوام ساکن در ایران و توجه کردن و حرمت نهادن به فرهنگ و زبان این جمع بزرگ از مردم ایران که در حیات تاریخی اجتماعی خود بی مهری های فراوانی را تجربه و محرومیت های اقتصادی، اجتماعی بسیاری را نجیبانه تحمل کرده اند، اعتبار بخشیدن و حرمت بخشیدن به هویت فرهنگ ملی ایران است. جمعی از داعیان حفظ فرهنگی و زبان فارسی، دانسته یا ندانسته نقش گروه های قومی و زبانی پراکنده در ایران و سهم تاریخی کهن آنان را در غنا بخشیدن به فرهنگ ایران نادیده می انگارند و بر این واقعیت چشم می پوشانند که فرهنگ ملی ایران آمیزه و برآمده از پاره فرهنگ های گوناگون اقوامی بوده که جامعه ی متکثر فرهنگی ایران را در گستره ی ایران زمین شکل داده است. زبان ها و گویش هایی که مردم این اقوام و دیگر اقوام و گروه های دینی و زبانی بدان سخن می گویند، به جز زبان های ترکی، ترکمنی و عربی، همه در زمره ی زبان های ایرانی و شاخه ای از گروه زبان های هند و ایرانی هستند که به خانواده ی بزرگ زبان های هند و اروپایی تعلق دارند. در میان این زبان ها، زبان های فارسی، کردی، لری و بلوچی عمده ترین آن ها در گروه زبان های ایرانی به شمار می آیند. اقوام ترک و ترکمن و عرب ساکن در ایران نیز هرچند خاستگاه قومی و زبانی متفاوت با اقوام ایرانی دارند، اما در اثر صدها سال همزیستی تاریخی با مردم و اقوام ایرانی بسیاری از عناصر فرهنگی و زبانی و آئینی ایرانی را اخذ کرده و با فرهنگ خود آمیخته و به خانواده ی بزرگ فرهنگ ایرانی پیوسته اند. با این همه شگفت انگیز است که گروهی می خواهند با «فرهنگ زدایی» و «زبان کشی» قومی، فرهنگ و زبان فارسی را در بستر تعلقات ملی توسعه دهند و حفظ کنند. غافل از آن که انسجام و قوام و اعتبار وحدت ملی و هویت فرهنگی ایرانیان در این سرزمین خلاف باورمندان این نگرش، با زنده و زایا نگه داشتن مجموع همین خرده فرهنگ های قومی و دینی و زبانی تحقق می یابد. ناگفته نماند که یکی از امتیازهای مهم تمدن ایرانی نیز همین تنوع قومیتی و تکثر فرهنگی و زبانی است که عناصر ساختاری بدنه ی آن را شکل می دهد. اقوام ساکن در ایران به سبب تعلقات سرزمینی، تاریخی، فرهنگی و برخی مشترکات دیگر، از دیرباز با حفظ فرهنگ قومی و زبان مادری، خود را ایرانی می دانند و با هویت ایرانی در بیرون از اقلیم مادری، خود را می شناسانند و شناخته می شوند. زبان فارسی که زبان رسمی و همگانی کشور است، زبان میانجی این گروه های قومی در برقرار کردن خط ارتباط فرهنگی و اقتصادی با قوم های دیگر و همه ی ایرانیان است و به خوبی دریافته اند که به بهره گیری از این زبان می توانند اندیشه و خواسته های سیاسی و مادی و معنوی خود را در بستر جغرافیای ایران فرهنگی ابراز دارند. به گواهی تاریخ، بارها نیز این گروه از مردم تعصب سرزمینی و احساس ایرانیگری خود را به هنگام تهاجمات و تعرضات بیگانگان به این خاک نشان داده و در کنار فارسی زبانان در حراست از سرزمین و مردم و فرهنگ ایران با همه ی وجود، جانفشانی کرده اند.

تا چهل سال پیش فرهنگ مردم این جوامع شبان و روستایی ایران، میدان کار تحقیقات انسان شناسی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم شناسان ایرانی و خارجی بود اما پرداختن به تحقیق در فرهنگ اقوام و جامعه ی ایلی - روستایی، امروزه مدت زمانی است که فراموش شده و به حاشیه رفته است. برای جبران این غفلت شایسته است همه ی کسانی که در زمینه ی انسان شناسی و مردم شناسی اشتغال دارند، بخشی از تلاش های تحقیقی خود را به فرهنگ این گروه از جوامع ایران، به ویژه ایلات و عشایر اختصاص دهند. جستارهایی که در این کتاب آمده گوشه ای از کوشش های پیگیر نویسنده در راه شناخت شکل زندگی و شیوه ی معیشت اقتصادی و نوع بینش فرهنگی و دینی گروهی از مردم ایران است که بیشترشان زندگی کوچندگی داشته اند و از راه اقتصاد گله داری و دامپروری و کشاورزی جنبی معاش می کرده اند. گفتارهای این مجموعه به جز گفتارهای بخش سوم، جملگی مقالاتی هستند که در مجلدات مختلف دائرة المعارف بزرگ اسلامی ایران به قلم نگارنده درج و منتشر شده اند. بخش سوم حاوی مقالاتی است در معرفی و نقد آثار ایل پژوهی چند نویسنده ی ایرانی و خارجی که در مجلات چاپ شده اند. در هریک از این مقالات می توان مطالبی در زمینه ی خاستگاه قومی - زبانی، بستر جغرافیایی پراکندگی، زمان تاریخی شکل گیری، ساختار اجتماعی و سیاسی، رویدادهای تاریخی، نظام اقتصادی کوچ روی، نظام اعتقادات عرفی - سنتی و دینی، ادبیات عامه، هنر عامه و مناسک و آیین های هریک از اقوام و ایلات و طوایف یافت. گفتارهای این مجموعه در سه بخش و هربخش درچند فصل تنظیم و تدوین شده است:

بخش نخست: اقوام

بخش دوم: ایلات و طوایف

بخش سوم: معرفی و نقد آثار

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه

بازمانده هایی از فرهنگ دوران جاهلی در تمدن اسلامی

بازمانده هایی از فرهنگ دوران جاهلی در تمدن اسلامی

ادوارد وسترمارک

منظور نظر وسترمارک در این تحقیق و نوشته اشاره به رفتارهای فرهنگی ذهنی و عملی گروه هایی از مردم، به و