معرفی کتاب

در زمينه تاريخ ايران در سده هاي نخستين اسلامي تا کنون چندين کتاب نوشته شده است. کتاب فوق که به تازگي منتشر شده، اين موضوع را بررسي مي کند. مولف کتاب در مقدمه هدف خود را ياد آور شده است. آن گونه که از مقدمه بر مي آيد، مولف قصد داشته در برابر ديدگاه دکتر زرين کوب راجع به همان سده ها که آنها را دو قرن سکوت ناميده بود، نظريه دو قرن خروش را ارائه دهد. وي چنين به ارائه ديدگاه خود مي پردازد:<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

«شرح دوران خوشي ايرانيان در پرتو ورود اسلام، چندن ضروري نيست، چرا که دورانش بس کوتاه بود. غلبه عمال و حکام دست نشانده اموي و عباسي در ايران که صرفا از راه سر نيزه صورت مي گرفت و به آن سرزمين، تنها به چشم يک منبع تامين ماليات ولو با شديدترين فشارها مي نگريستند، همه آمال پيامبر و پيشوايان را که در درجه اول تسخير قلوب مردم بود، نقش بر آب کرد و آنچه که در عرصه اجتماع ايران بر جاي گذاشت، نفرت بود و وحشت. همه اين ها به اضافه عوامل ديگري که در صفحات در پيش رو بدان ها اشاره شده، دست به دست هم دادند تا سده هاي نخستين اسلامي را پر از عصيان ها، طغيان ها، گريزها، آشوب ها و ايستادگي ها بکنند و سردمداران اين حرکات هم البته از هر قماشي بودند. اين است که مولف، نام فصل نخستين کتاب را دو قرن خروش گذاشته و اين پاسخي روشنگر به دکترين ديگري است که در همين عصر ما ارائه شد: دو قرن سکوت».

با توجه به گفته مولف مي توان رويکرد وي را در فصل اول و به وطور کل در تمام کتاب تشخيص داد. البته داوري درباره اين دو ديدگاه بر عهده اساتيد و پژوهشگران تاريخ است. بايد ديد آيا سکوت مورد نظر دکترزين کوب همان خروش نبوده است؟

مولف در فصل اول به معرفي قيام هاي مختار، ابومسلم، به آفريد، شريک بن شيخ المهري، روانديه، سنباد، اسحاق ترک، استادسيس، مقنع، يوسف بن البرم و بابک خرم دين پرداخته است.

وي در فصول بعدي به معرفي سلسله هاي ايراني مي پردازد که در قرون نخستين اسلامي به وجود آمده اند. سلسله هاي طاهري، صفاري، ساماني، زياري و بويي در اين محدوده قرار مي گيرد. در پايان هر فصل نيز مآخذ مفيد براي تحقيق درباره آن دوره به همراه فهرست اسامي و مدت حکومت و نيز نسب نامه آن سلسله آمده است.

نوشتۀ عليرضا اباذري