معرفی کتاب

سيد علي شايگان: زندگي نامه ئ سياسي ، نوشته ها و سخنراني ها / گرد آورنده احمد شايگان، تهران: آگاه 1384.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اين کتاب به معرفي شخصيت و مبارزات دکتر سيد علي شايگان شيرازي پرداخته است. احمد شايگان فرزند وي اين مطالب را از خاطرات و دست نوشته هاي ايشان جمع آوري کرده است. در ضمن سخنرانيها و مبارزات ايشان نيز بيان شده است. احمد شايگان مطالب خود را در دو جلد کتاب و ده فصل ، يازده پيوست و تعدادي عکس شجره نامه و نمايه طراحي کرده است.

فصل اول با عنوان گذشت عمر را شايگان طي سال هاي 33 ،34و 35 در زندان لشکر دو زرهي در زماني که از سرنوشت آينده خود بي خبر بود و اطمينان نداشته که از زندان جان سالم به در ببرد نوشته است.  از اين روي خواسته خاطراتش را براي آيندگان به يادگار باقي گذارد. اين زماني بود که 29 روز بيشتر از کودتاي 28 مرداد1332 نگذشته بود. دکتر شايگان دو بار تحت عنوان "گذشت عمر" به نوشتن خاطرات خويش پرداخته است. بار اول ياد داشت هاي روزانه اوست که در سالهاي 28 و 29 نوشته شده  که در فصل چهارم همين کتاب آمده است و بار دوم همين يادداشتهاي زندان است.  در فصل اول اتفاقات دوران کودکي وي با نثر زيبايي بيان شده است.

فصل دوم به جايگاه علمي شايگان اشاره دارد. بر اين اساس دوران تحصيل و تدريس وي در تهران و خارج از کشور، مناصب و سخنراني هاي ايشان در دانشگاه حقوق تهران و ديگر مراتب علمي ايشان  بيان شده است.

فصل سوم: دوران تصدي وزارت فرهنگ. در اين فصل فعاليت هاي ايشان پس از شهريور 20 و قبول مسئوليت وزارت فرهنگ در 1325 و آغاز فعاليت هاي سياسي و همکار ي با اساتيدي مانند دهخدا ملک الشعراي بهار دکتر سنجابي و ديگران از مهمترين مباحث اين بخش است.

فصل چهارم: خاطرات روز به روز( 1328- 1329 )

اين نوشته توسط دکتر شايگان در دفتر چه سررسيد نامه اي که بانک ملي منتشر کرده بود با نام "گذشت عمر" درج شده است. فرزند ايشان بر اساس گفته خودش متن کامل آن را  بدون هيچ گونه حذفي آورده تا گوشه اي از قضاوت هاي روز مره او براي خواننده معلوم شود. گرچه اين مطالب يادداشتهاي شخصي هستند که براي انتشار نگاشته نشده اند .

فصل پنجم و ششم در باره نهضت ملي شدن نفت و توسط دکترشايگان در اوايل سالهاي 1350 هنگامي که او در امريکا در تبعيد به سر ميبرد نوشته شده ودر بر گيرنده ي تحليلي از آغاز جنبش ملي شدن نفت است البته بيشتر مربوط به دوره اول جنبش يعني تا زمستان 1329 است و شايگان فرصت کامل کردن اين مطالب را نيافت. با اين حال مطالب بسيار مهمي است که براي اولين بار انتشار مي يابد.

فصل هفتم: در اين فصل که موضوع آن  در باره کودتاي 28 مرداداست. نوشته اي به قلم دکتر شايگان در سالهاي بعد از کودتا در دهه ي 1340 در امريکا ، خاطره اي از او در مجله  روشنفکر پس از سرنگوني رژيم پهلوي، مصاحبه اي با او در روزنامه بامداد، و در پايان چند نوشته از ديگران در اين باره آمده است.

فصل هشتم:زندان و دفاعيات در اين بخش خاطرات دکتر شايگان در زندان و جلسه محاکمه دکتر مصدق که در اين دادگاه دکتر شايگان از شهودي بود که در اين جلسه احضار شده بود.

فصل نهم: تبعيد در خارج از کشور در ساهاي 1335 تا 1357 که پس از اولتيماتوم سرهنگ مقدم ابتدا به فرانسه و بعد از مدت کوتاهي به امريکا صورت گرفت.

فصل دهم: قيام 22 بهمن، اطلاعيه ها و ديدگاههاي ايشان در باره حوادث پيروزي انقلاب و پس از آن عزيمت ايشان به امريکا براي درمان بيماري کهچندين بار صورت گرفت .دکتر شايگان در 11 ارديبهشت 1360  يعني پس از يک سال و اندي از خروج ايشان از ايران در اثر سکته مغزي در گذشت و پيکر او به ايران منتقل و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

حجم مفصلي از جلد دوم کتاب با عنوان پيوستها شامل: اشعاري که برخي سروده شده دکتر شايگان، قانون تعليمات اجتماعي، محاکمه دکتر بقايي، حزب توده ايران، علامه ي قزويني، جمعيت آزادگان و مبارز، مکاتبات با ديگران، برخي تاليفات و ترجمه هاي دکتر شايگان، اسناد سفارت سابق امريکا در ايران، نامه هاي دکتر مصدق، روزشمار، شجره نامه، عکس ها و نمايه ميباشد.