تازه های کتاب
مقالات
خلاصه
کتاب المدنیات به زبان عربی و در دو جلد اثر حسین واثقی در زمینه مدینه‌پژوهی است که هدف نویسنده از نگارش آن، شناخت شهر مدینه و تاریخ فرهنگی آن از زاویه دید شیعی است؛ یعنی شناخت هر آنچه به این شهر در ارتباط با تشیع قابل بررسی است به ویژه تلاش‌های علمی شیعیان در این شهر، نویسنده نوشتار حاضر سعی در معرفی کتاب مذکور دارد. در راستای این هدف، بعد از ذکر مختصر ارزش این اثر، محتوای آن را مورد مداقه قرار می‌دهد.
خلاصه
طی سه سال گذشته، روی این ترجمه قرآن که اثری از شیخ نورالدین کاشانی (نواده برادر فیض کاشانی) است و در سال 1120 ق آن را به سامان آورده، کار کردم. ترجمه ای است مزجی که تا آنجا که بنده می دانم و از متخصصان پرسیدم، نمونه آن وجود ندارد. مهم تر آن که ترجمه ـ تفسیر است، اما بسیار مختصر، چنان که تنها یک ترجمه می نماید. در اینجا شرحی در باره این ترجمه ـ تفسیر و ویژگی های آن بدست داده ام. خوشحالم که این اثر ماه رمضان امسال به چاپ رسید، هرچند توزیع آن به احتمال تا مدتی به طول خواهد انجامید. کار نشر این اثر را مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان انجام داد که سپاسگزارشان هستم.
خلاصه
الدون رتّر در لباس یک سوری مسلمان، در سال 1925 /1304 زمانی که به تازگی عبدالعزیز سعودی به همراه اخوانی های نجد بر حرمین تسلط یافتند، برای یکسال در مکه و مدینه اقامت می کند و سال 1928 کتابی در این باره می نویسد. بخشی از مشاهدات وی تخریب های گسترده وهابی ها در اماکن مذهبی است.
خلاصه
پدر آنتونیو دوژزو که به عنوان کشیش و رئیس دیر از پرتغال به اصفهان آمده بود، نه تنها مسلمان شد که آثاری علیه مسیحیت و غرب نوشت. این یکی از نخستین نوشته هایی است که در غرب شناسی در اصفهان عصر صفوی نوشته می شود. دیدگاه های او شگفت و جالب توجه است. این نوشته مروری بر این دیدگاه ها بر اساس نوشته های اوست.
خلاصه
مردم گذشته، افکاری جز افکار امروزی داشتند. شاهدش همین زایچه نامه نویسی است که نقش مهمی در تعریف مسیر زندگی یک فرد بر اساس طالع بینی داشت. البته که امروزه هم طالع بینی رواج دارد اما عمق و نفوذ گذشته را ندارد. با این حال همان زمان نیز مردم درک می کردند که باید برای زندگی تلاش کنند و کاری به این حرفها نداشته باشند؛ اما اشکال اصلی در آن بود که حتی نخبگان هم گرفتارش بودند... در اینجا با بررسی یک سند تاریخ بیشتر به جنبه تاریخی این زایچه نامه ها می پردازیم و کاری به درستی و نادرستی آن نداریم.
خلاصه
نویسنده در نوشتار حاضر پس از بیان اطلاعاتی در خصوص محتوا و تاریخ‌های مختلف کتابت و نیز چاپ نسخه‌های این کتاب، از کتاب نورالعین فی ترجمه الالفین یاد کرده و بخش‌هایی از این ترجمه را بیان می‌دارد. سپس در ادامه، دو ترجمه جدید از کتاب، تهیه شده توسط آقای وجدانی و آقای رحمتی شهرضا را مورد مداقه قرار داده و با ارائه استدلال‌ها و شاهد مثال‌هایی از متن ترجمه شده آقای رحمتی، ترجمه وی را در بوته نقد و بررسی قرار می‌دهد. نویسنده پس از بیان نمونه‌هایی از غلط‌های ترجمه‌ای مندرج در کتاب، صورت صحیح ترجمه را نیز بیان می‌کند.
خلاصه
کتاب «لائیسیته چیست» اثر شیدان وثیق را شاید بتوان مختصرترین و در عین حال عمیق‌ترین اثر فارسی دانست. مقاله حاضر به نقد و بررسی این کتاب می‌پردازد.
خلاصه
نویسنده نوشتار حاضر را با هدف ارائه تصویری واقعی و گویا از تاریخ بنای شهر آبادان، وجه تسمیه آن، موقعیت جغرافیایی و سیر تحول عبادان، به رشته تحریر درآورده است.
خلاصه
این روزها که دوباره نام خلافت بر سر زبانها افتاده است! بد نیست ما هم بر حسب شغل خود، سراغ یک نسخه خطی کهنه برویم و ببینیم دانشمندی از علمای نیمه اول قرن ششم هجری که سخت وفادار به خلافت عباسی است چه استدلالهایی برای مشروعیت آن دولت دارد. اثر حاضر کتابی است تقریبا ناشناخته از قرن ششم هجری با کتابت سال 770 هجری در طب و الهیات و نبوت و خلافت.
خلاصه
طلال غداف از شیعیان نخاوله مدینه منوره، این یادداشت را برای جشن نامه استاد اشکوری نوشته است.
خلاصه
العلامة الحسيني، من اعلام الفكر، ومن اعمدة الثقافة في الحاضرة الاسلامية، في العراق وايران.
خلاصه
پس از انتشار شماره نخست پاره هاي اسلام شناسي در شماره 143 و 144 نشريه آئينه پژوهش كه با استقبال و واكنش‌هاي اميدوار كنندة محققان و اهالي قلم مواجه شد، در بخش دوم به گستره محدودتر، اما عميق و چالش برانگيزتري از موضوعات اسلام شناسي پرداخته شده است.
خلاصه
شمار قابل ملاحظه ای روایت در فضیلت عباس بن عبدالمطلب در کتابهای حدیثی و تاریخی کهن آمده است که احتمال می رود عباسیان، برای استوار کردن جایگاه جدشان برابر دیگران، تشویق به جعل و روایت آنها کرده باشند. آنچه می آید یک بررسی تاریخی است نه روایی و سندی.
خلاصه
مسلمانانِ قرن سوم بر پایه قرآن و سنت و دانش عرب و علوم یونانی و هندی و ایرانی تمدنی ساختند. فرهنگهای دیگر را به درستی در میان خود جای دادند، اما متاسفانه در آنها توقف کردند. مجموعه آنچه به عنوان دانش و علم شکل گرفت، قدم های مهمی در مسیر پیشرفت بود، اما در ادامه، پروسه پیشرفت ابتدا کند و بعد متوقف شد. جاحظ یک نمونه دانشمند روشن قرن سوم است که می کوشد راه های معرفتی جدید را تجربه کند.
خلاصه
گزارشی است از اقامت ده روزه در مکه و مدینه، از زیارت تا خرید کتاب، از دیدارهای دوستانه تا یک گفتگوی تازه در باره گذشته های نه چندان دور، از اماکن تاریخی و دیرپا اما برای بنده تازه یاب.... و نکاتی که شاید یک بار به خواندنش بیارزد.
خلاصه
آشنایی نگارنده با دانشمند و محقق نستوه، حاج سید احمد حسینی اشکوری بیش از نیم قرن از دوران اقامتمان در نجف اشرف می باشد.
خلاصه
این مقاله چند نامه جدید از محمّد حسین شعاع الملک شیرازی با ملک الشعرای بهار را معرفی می‌کند.
خلاصه
صاحب الرحلة فهو من الشرفاء السادة الشاميّين ومن رجال الشيعة الاثنى عشريّة، والمحتمل أنّه من آل المرتضى، سَدَنَة العتبة الزينبيّة المقدّسة بحوالي دمشق.
خلاصه
اردوباد شهرکی بسیار زیبا در ساحل شمالی ارس و فعال در عرصه دبیری و فرهنگی در عصر صفوی. این مقاله به ارائه برخی از نمونه های تاریخی در باره موقعیت فرهنگی این شهر در دوره صفوی و بیشتر در نیمه دوم آن می پردازد.
خلاصه
نقد در یک دانش، رکن اصلی پیشرفت آن است، چرا که با نقد است که سره از ناسره جدا شده و علم از زیر فشار آنچه شبه علم است و به اسم علم و آگاهی راه پیشرفت را سد کرده، نجات می یابد. برای پیشرفت علمی، هیچ راهی بهتر از نقد وجود ندارد و نقد هر دانشی جز مشترکاتش با نقد دانش های دیگر، ویژه خود آن دانش است. این مقاله روش نقد اخبار تاریخی را از دیدگاه ابن حزم بررسی می کند.
خلاصه
قاضی صاعد اندلسی (م 462) یکی از متفکران برزگ اسلامی است که کتابش با عنوان التعریف بطبقات الامم، اثری بس مهم در تاریخ علم میان مسلمانان و دیگر اقوام به شمار می آید. نگاه او به مفهوم علم، روش او در سنجش افکار دانشمندان، توجهش به روابط فرهنگی ملل، و اطلاعاتش در باره تاثیر یونان در تمدن اسلامی، از مباحثی است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است.
خلاصه
مرآت المذاهب از نوشته های دوران ناصری در زمینه ملل و نحل است که بوسیله محمد کاظم بن محمد تبریزی مشهور به میراسرار و اسرارعلیشاه تبریزی از نویسندگان و شاعران صوفی این دوره نوشته شده است.
خلاصه
از آثار بسیار جالب توجهی که متخصصان انساب سادات آل ابی طالب (نسب شناسان سادات) به جا گذاشته اند رساله ای است با نام بیان الادعیاء که در بیان مدعیان دروغین نسب شریف در اواخر قرن هشتم هجری نگاشته شده است.
خلاصه
به تازگی موفق شدم کتاب وجیزۀ التحریر را که گردآوری و تدوین یکی از همشهری های این بنده خداست، یعنی محمد بن سبزعلی اصفهانی (متوفای پس از 1259ق) بر اساس تک نسخه برجای مانده از آن چاپ کنم. آنچه در پی می آید مقدمه ای است بر این اثر نوشته ام و در پایان چند نمونه از احکام را آورده ام. این اثر چگونگی نگارش اسناد اداری و شرعی را در زمینه های مختلف در ایران صفوی و قاجاری نشان می دهد.
خلاصه
آنچه زين پس عرضه می شود، يادداشتهائي مختصر است پيرامون وقوع حادثه مهلک و مرگبار طاعوني که از اواخر سال 1246 هجري در کرمانشاه شروع شده و تا اواسط 1247 به طول انجاميد.
خلاصه
متن زیر رساله ای است کوچک در احکام سر تراشیدن منسوب به سلمان فارسی که نسخه آن در بین مجموعه خطّی کتابخانه میرزا محمد کاظمینی در یزد به شماره 229 نگهداری می‌شود.
خلاصه
اسناد موجود در این متن تعدادی از نامه هایی است که از مجموعه چندین دفتر از اسناد و نامه های دفتر آستانه مقدسه حضرت معصومه (سلام الله علیها) انتخاب شده است.
خلاصه
متن زیر دو مثنوی داستانی از عصر اول صفوی (907 ـ 1038ق.) در دو نوع داستانی متفاوت (حماسی و غنایی) است.
خلاصه
سفرنامه حج شخصی به نام عبدالرحمان قادر سمرقندی است که برای یکی از امرای بخارا به نام امیر نصرالله بهادر درگذشته در 1277 ق نوشته شده و ضمن آن از وضعیت بیت المقدس، مکه، مدینه و راه های حج سخن گفته شده است. این متن برای اولین بار منتشر می شود.
خلاصه
یکی از تواریخ محلی که منبعی منحصر به فرد در باره شهر بخارا بوده است، تاریخ بخارای غنجار بخاری است که به سال 412 درگذشته است.
خلاصه
موضوع نوشتار حاضر معرفی کوتاهی است از دستنوشته ای منتشر نشده حاوی مطالبی در فلسفه و علوم جدید، اخلاق و اندرز، کلام و اعتقادات، فنون ادبی، و مباحثی مربوط به نظریه شناخت، اثر حاج میرزا محمد طهرانی.
خلاصه
کندوکاوی است در باره داستان تاسیس جامعه النجف و برنامه های درسی آن، مدرسه ای که به همت یکی از روحانیون فعال و نوگرای نجف در اوائل دهه چهل شمسی و با حمایت مالی یکی از تجار ایران تاسیس شد و سالها به کار تربیت طلاب می پرداخت.
خلاصه
ماهنامه اسلامی مجلس مذاکره علمیه کلکته / رویداد، که 1280 ق در هند منتشر شد، اوّلین مجله اسلامی به زبان فارسی در جهان محسوب می شود.
خلاصه
در بیشتر دوره قاجار، بندرعباس و متعلقاتش تحت حاکمیت امام مسقط قرار داشتند که حدوداً از سال ۱۷۹۵ تا ۱۸۶۹، یعنی تقریباً ۷۵ سال را در بر می گیرد.
خلاصه
اجازه شیخ محمدحسن نجفی معروف به صاحب جواهر به سید محمدتقی ممتاز العلماء، نوه سید دلدار علی نقوی لکهنوی است.
خلاصه
اين اثر از نمونه‌هاي نادري است كه از دوره قاجاريه كامل و سالم به يادگار باقي مانده و صاحبان فن و نسخه شناسان را به تمجيد وا داشته است
خلاصه
مجموعه حاضر گزارش واره اي مختصر اما جامع درباب آخرين نظرات و پژوهش هاي محافل علمي جهان غرب در حوزه مطالعات اسلامي است.
خلاصه
قحطی بزرگ در ایران کدام است؟ پاسخ به این پرسش از این رو دشوار است که در هر قرن چند قحطی در سرزمین ما روی داده است و برپایه گزارشها هر یک از سهمگین تر و دهشتناک تر از دیگریست.
خلاصه
مقاله ای است بر اساس چند یادداشت که در پشت یک نسخه خطی با همان تاریخ آمده و شاعر ترک زبان در ستایش جنگ شاه عباس اول [سلطنت 996 ـ 1038] با عوامل عثمانی اشعاری را سروده و در پشت این نسخه یادداشت کرده است.
خلاصه
پژوهش حاضر می کوشد تا با بررسی دو تاریخ اختصاصی روزگار صفویان که از شاخه های تاریخ نگاری سلسله ای به شمارند، چشم انداز اندیشه ای، الگوها، رویکردها، روش و سبک تاریخ نویسی صفوی در دوره تثبیتی را مورد پژوهش قرار دهد.
خلاصه
نوشته زیر مروری است بر یک اثر خطی در تاریخ عمومی اسلام که در کتابخانه سلیمانیه استانبول نگهداری می شود.
خلاصه
یک منزل نامه برای راه حج از سال 1219 که به دست توانای یک ایرانی فرهیخته نوشته شده و در آن راه حج، شهرها و روستاهای در مسیر و نیز مکه و مدینه را برای ما وصف کرده است.
خلاصه
عمرو بن عاص، با شماری از مردمان حمص نزد معاویه آمد. او برای تحقیر معاویه به آنان گفت به اسم خلیفه بر او سلام نکنند، اما وقتی آنان وارد شدند گفتند: السلام علیک یا رسول الله، و این را مکرر گفتند. معاویه خنده اش گرفت. بعد از آن، عمرو بن عاص به آن مردم گفت: من گفتم شما به خلافت هم سلام نکنید به نبوت سلام کردید؟ لعنت خدا بر شما باد: علیکم لعنة الله.