خلاصه

سالها بود که مهفوم «بادیه» را در شعر و ادب ملاحظه می کردم. بعدها که به کارهای حج پرداختم، دیدم نام بادیه در آنجا کمتر از شعر و ادب نیست. مفهومی که عرفا و شعرا فراوان از آن بهره برده اند. تاریخ و جغرافیای این کلمه در کجاست؟ این نوشته پاسخ به این پرسش است.

خلاصه

بحث از اختلافات مذهبی و ترکیب آنها با سیاست حاکمان در تاریخ اسلام از بحث های جذاب و پر تجربه است، این که چطور حکومت ها در میان اختلافات مذهبی سفره خویش را پهن می کنند و از آنها ابزاری برای سوگیری سیاسی خود و کشاندن توده ها به صحنه بهره می برند.

خلاصه

در نقاط مختلف ایران می توان خاندان های فراوانی را یافت که عنوان «انصاری» دارند و اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم نسب آنان به یکی از انصار که یاری گران پیامبر در مدینه بوده اند می رسد. یکی از این خاندان ها خاندان مؤتمن الملک انصاری است که مشاهیر و مشایخ برجسته ای از میان آنان برخاسته اند و نسب نامه ای که نسخه بازخوانی شده آن در ادامه این بحث ارائه می گردد مربوط به همین خانواده است.

خلاصه

گزارشی است از آنچه غزالی در باب نخست کتاب احیاء‌العلوم در باره فضیلت علم و تقسیم آن به علوم شرعی و غیر شرعی بیان کرده است

خلاصه

از اختراع فنّ ابریسازی تقریباً پانصد سال گذشته است اما در جهان هنر کمتر کسی می داند که این فن در ایران اختراع شده است.

خلاصه

چند نامه از استاد محقق، سید محمدعلی روضاتی (ره) به پژوهشگر برجسته عراقی، جناب آقای سلمان هادی آل طعمه در دست هست که خدمت محققان گرامی ارائه می‌شود.

خلاصه

بخش قابل توجهی از انساب الاشرف بلاذری (م 279) قریب به یک سوم، به تاریخ امویان اختصاص یافته است. این تاریخ از زاویه نسب است و این نحوه ورود در تاریخ عرب بسیار منطقی است؛ دلیلش هم آن است که عرب اساس زندگی و مناسباتش را از نسب آغاز می کند.

خلاصه

خلاصه

یکی از آثار به جا مانده از او «مثنوی سفرنامه مرو» یا «سفر نامه منظوم» (شماره 7 فهرست آثار) است که بنا به نقلی، در مدح رضی الدین شرف الملک نامی سروده شده است

خلاصه

از شاگردان کمتر شناخته شده شهید ثانی، شخصی است به نام ملا محمود‏بن‏ محمد‏بن‏ علی‏بن‏ حمزه لاهیجانی که در سال 953 از ایران به جبل عامل سفر کرده و تا آخر عمر همراه با شهید ثانی بوده است.

خلاصه

در حقيقت هنر تعزيه، بازگو کننده دیدگاه‌ها و تحلیل‌هایی است که میان توده‌های مردم نسبت به تاریخ گذشته آنان رايج بوده است.

خلاصه

اخیرا کتابی حاوی دو بخش، شامل نامه ها و اسناد مرحوم آیت الله خادمی و نیز فهرستی از نسخه های خطی ایشان انتشار یافته و بدین ترتیب یک بار دیگر نام این بزرگمرد به میان آمده است.

خلاصه

میر‌محمد حسین در این رساله ابتدا حدودات جغرافیایی فرنگ را بیان می‌کند و در ادامه از ملت‌ها و کشورهای اروپایی سخن به میان می‌آورد.

خلاصه

در آستانه سالروز ولادت رسول اکرم (ص) خواستم هدیه ای تقدیم ملت عزیز و بزرگوار ایران کنم، ملتی که شایسته داشتن اخلاق نبوی است، اخلاقی که می تواند و باید مرهمی بر زخم‌های سختی باشد که بر اثر جهالت و کینه میان ما پدیده آمده است. چه هدیه ای بهتر از این که مروری داشته باشیم بر سیره نبوی، آن هم با آغازی این چنین شیرین از سعدی: چشم مرا تا به خواب ديد جمالش / خواب نمى گيرد از خيال محمد سعدى اگر عاشقى كنى و جوانى / عشق محمد بس است و آل محمد

خلاصه

دکتر شهیدی در دو حوزه ادبیات و تاریخ فعالیت نگارشی جدی داشت. بخش اول، بیشتر در دانشگاه و بخش دوم عمدتا میان مردم انتشار یافت. در اینجا به مناسبت 23 دی ماه سالروز درگذشت وی [در سال 1386] مروری داریم به آثار تاریخی آن مرحوم.

خلاصه

مثنوی معنوی مولوی از زمان سرایش تاکنون همواره مورد توجه هنرمندان بوده و همین امر باعث شده تا نسخه‏های پرآرایش و نفیس فراوانی از آن بر جای بماند.

خلاصه

متنِ حاضر، شامل چند مکتوب سعدالدین حموئی به برخی از عرفا و شخصیت‌های معاصر وي است.

خلاصه

مرور بر یک نسخه خطی است که نوعی باور مذهبی را در ماوراءالنهر در قبول یک جای خلفا و امامان (ع) نشان می دهد. دقیقا ریشه های این باور را نمی دانیم، اما هرچه هست از دیر باز شاید از قرن هفتم به صورت پراکنده وجود داشته است.

خلاصه

مقاله ای است حاوی دو فصل در تاریخ پیدایی علم رجال و تواریخ محلی

خلاصه

س از نسل زهری و ابن اسحاق و موسی بن عقبه که در نیمه اول قرن هجری می زیستند، واقدی در نیمه دوم به تحقیق گسترده در باره مغازی رسول الله پرداخت و اثر جاودانه المغازی را نوشت که بنیادی برای شناخت سیره نبوی و تاریخ جنگهایی است که در دوران مدنی اتفاق افتاد.

خلاصه

دراين نسخه آگاهي‌های تازه اي در شناخت، رجال سياسي و نظامي، ارباب قلم و مستوفيان ولايات و... گردآمده، ازاين رو داده‌هاي تذكره مانندآن حائزاهميت فراوان است.

خلاصه

رساله ‏ای که پس از این یادداشتِ کوتاه در معرضِ دید و داوریِ خوانندگانِ گرامی واقع خواهد شد، اِظهارِ نظری است مکتوب از ملا محمّدتقیِ هروی درباره فتنه باب و شخصیّتِ او و چراییِ همراهیِ کوتاه مدّتِ هروی با وی.

خلاصه

يكي از پرسش‏هايي كه درباره كتب خاطرات و سفرنامه‏ها طرح مي‏شود اين است كه آيا نويسنده مطالب را در زمان اندك پس از واقعه ثبت كرده، يا يادداشت‏هايي برداشته و سپس آن‏ها را تدوين نموده، يا خاطرات خود را براي ديگري تعريف كرده و ديگري هرچه از خاطرات و گفته‏هاي خاطره‏گو فهميده و نوشته سرهم كرده به نام خاطرات و سفرنامه تدوين و منتشر كرده است.

خلاصه

نوشته حاضر به مرور و بررسی برخی از مهم ترین دیدگاه های موجود در تمدن اسلامی در باره احکام نجومی یا همان تنجیم پرداخته است.

خلاصه

نوشتن روی دیوار برای بشر پدیده‌ای بسیار کهن در تمدن بشری است، به طوری که شاید بتوان گفت دیوار، اعم از آنکه دیواره کوه باشد یا جز آن، نخستین دفتری است که بشر بر آن چیزی را ثبت کرده است.

خلاصه

نوشته حاضر مروری است بر کاربرد کلمه خرافه در متون کهن اسلامی و شرح این نکته که تعبیر «خرافه» در قرنهای چهارم و پنجم هجری چه اندازه کاربرد داشته و به چه معانی بکار می رفته است.

خلاصه

این مقال مروری دارد بر دو مجموعه از نامه‏های محمد علی حزین لاهیجی.

خلاصه

یادداشت های سال های پیش را مرور می کردم. نگاهم به سفرنامه عمره سال 81 افتاد. فکر کردم شاید برخی از مطالب آن به کار دیگران هم بیاید. خدا را شکر که گذاشتن این قبیل نوشته ها هزینه ای مانند چاپ ندارد که آدم ناراحت این باشد که انتشار آنها چه خاصیتی دارد که باید برای آن هزینه کرد!

خلاصه

مبحث «امامت»، همواره دانشمندان شيعه را به خود مشغول داشته و ايشان در مسير دفاع از مقام خلافت بلافصلِ اميرالمؤمنين علي، آثار متعددي را از خود به جاي گذاشته‌اند.

خلاصه

خلاصه

برای آشنایی با سابقه تصحیح در متون اسلامی، شناختنِ شیوه‌های انتقال دانش در آن روزگاران ضروری است و لذا پرداختن به این موضوع می‌تواند سودمند باشد.

خلاصه

خلاصه

سفرنامه منظوم است که از شرح حال و گزارش سفر وي از هند به شيراز و اصفهان و ري آغاز شده و سپس شامل داستان عزيمت به حج با رفتن به مکه و مدينه و پس از آن آمدن به عتبات و زيارت نجف و کربلا و کاظمين است.

خلاصه

مدتی است نگارش نشانه ها به تعویق افتاده است، اما و اکنون خوشبختانه [!] فرصتی شد تا چهار نکته دیگر را در اینجا بنویسم:

خلاصه

رساله حاضر، به حقيقت معناى روح پرداخته و با تطبيق معارف عرفانى برآيات و روايات سعى كرده به معناى باطنى نفس و روح دست يابد.

خلاصه

آیا قیام عاشورا فقهی است یا خیر؟‌ اگر هست، ذیل کدام یک از ابواب فقه بررسی شده یا باید بشود؟ فقهای شیعه در این باره چه گفته اند و چه نظراتی دارند؟ در این مقاله تطور بحث فقهی در باره عاشورا مرور و بررسی مختصر شده است.

خلاصه

مقاله حاضر مقدمه ای است که برای کتاب ارجمند لطائف الاذکار نوشته ام و به تازگی منتشر شده است. این اثر در باره آثار و اماکن زیارتی شهرهای بخارا، مرو ، سرخس، نیشابور.... تا بغداد و حرمین است که توسط شمس الدین محمد بن عمر بن مازه (م 566) در سال 552 نوشته شده است.

خلاصه

آن چه که در این مختصر تقدیم می‏شود، برخی یادداشت‏هاست که در باب تصحیح دیوان عنصری.

خلاصه

تا وقتی با مفهوم واقعی علم در تمدن اسلامی آشنا نشویم نمی توانیم دشواری های مربوط به حوزه فهم را که ریشه در اعماق دارد درک کنیم.

خلاصه

المولى محمد علي بن محمد باقر الهزارجريبي المازندراني المعروف بالفقيه النجفي أحد أعلام القرن الثالث عشر

خلاصه

در میان نسخه‌های چاپ سنگی کتابخانه اینجانب نسخه‌ای ناقص از تألیفات مرحوم حاج شیخ مهدی نجفی مسجدشاهی اصفهانی چاپ حدود هشتاد سال پیش می‌باشد. این کتاب شامل پنج نهر (بخش) است. بخش دوم آن حاوی شرح حال کوتاهی از حدود سی نفر از علمایی است که ایشان آن‏ها را درک نموده است.

خلاصه

اثر مذکور که بخش بیشتر آن به نظم و قسمت‌های کوتاهی به نثر است از سروده‌ها و نوشته‌های ابونصر فتح‌الله خانی شیبانی یکی از شاعران برجسته ایران در عصر قاجار است و بیشتر دوران زندگی او در عصر ناصرالدین‌شاه گذشته است.

خلاصه

گزارشی است از تطور مفهوم جهاد در میان سلفیه جدید که طی دو دهه گذشته بالغ بر صدها کتاب و هزاران مقاله در این زمینه منتشر کرده و در صحنه عمل نیز خشن ترین رفتارها را با مخالفان خود داشته اند. این مقاله در همایش سلفیة فی التاریخ و الیوم در استانبول طی روزهای 8 ـ 10 نوامبر 2013 ارائه شد.

خلاصه

یک دانشمند ایرانی در سال 1160 ایران را به قصد یمن ترک کرد و در شهر صنعا به تدریس علوم معقول و نهج البلاغه پرداخت و سبب واکنش های فراوانی در این شهر برای مدت شش سال شد.

خلاصه

رساله بلندی مشتمل بر یادگار نوشت های روی دیوارهای مسجد مادر شاه از دوره قاجار برجای مانده که متن کامل آن را در جشن نامه استاد سید احمد اشکوری (بالغ بر 90 صفحه منتشر کردم. آنچه اینجا آمده مقدمه آن است به علاوه یکی از آن دیوار نوشت های بلند در دفاع از اخباری گری!