معرفی کتاب

رویدادها و حوادث بزرگی که تأثیرات عمیق و ماندگاری چه از لحاظ رشد و بالندگی و چه در مسیر انحطاط و واماندگی در جامعه برجای می گذارند، برآیندی از بسترها و شرایط حاکم بر اوضاع اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه هستند. این در حالی است که وقوع اینگونه رویدادها نیز خود زمینه را برای پدید آمدن اوضاع و شرایط تازه ای در زمینه های گوناگون جامعه فراهم می سازند، بدین ترتیب آن دو تأثیر و تأثرات متقابل بریکدیگر دارند.

در مطالعۀ تاریخ دویست سالۀ اخیر زنجان، بی شک یکی از برجسته ترین و بارزترین رویدادهایی که پیامدهای ناگوار دراز دامنی بر حیات اقتصادی و فرهنگی منطقه داشت، جنگ نه ماهه ای بود که در این شهر اتفاق افتاد. این جنگ با شدت تمام و با حضور لشکریان مرکزی و محاصرۀ شهر و آتشباری مداوئم بر آن ادامه پیدا کرد. به دلیل ماهیت و گروه های درگیر در آن جنگ، بابیه شهرت یافت.

ظهور علی محمد باب در شیراز و ابراز دعاوی او که از بابیت امام عصر(عج) آغاز و به مهدویت و نبوت رسید؛ منجر به بروز تلاطم ها، هیجانات و حرکت هایی در جامعه شد که یکی از جلوه های آن وقوع جنگ و گسترش خشونت در جامعه بود. از میان جنگ های سه گانه ای که در ان دوران در شهرهای بابل مازندران، زنجان و نیریز فارس اتفاق افتاد، جنگ زنجان به علل و دلایلی شدیدترین و خونبارترین آن ها بود. مطالعۀ این حادثۀ بزرگ و تحلیل علل و دلایل شکل گیری  و پیامدهای آن یکی از دغدغه های ذهنی نویسندۀ این کتاب بوده است:

فصل اول: اوضاع کلی ایران در سدۀ 13 ه.ق (19م)

فصل دوم: جایگاه روحانیت شیعه در ایران در دورۀ قاجاریه

فصل سوم: زمینه ها، دلایل و عوامل ظهور بابیه

فصل چهارم: نگاهی کلی به اوضاع زنجان از آغاز قاجاریه تا آغاز عهد ناصری

فصل پنجم: علمای دخیل در ماجرای بابیۀ زنجان

فصل ششم: ملامحمدعلی، سوابق خانوادگی، علمی و فکری

فصل هفتم: ملامحمدعلی و بابیه

فصل هشتم: علل و دلایل و چگونگی آغاز و روند جنگ

فصل نهم: نتایج و پیامدهای جنگ بابیه درزنجان