معرفی کتاب

معرفی کتاب:

بررسی ریشه های تاریخی بقاع سرزمین قزوین

سید محمد مهدی حسینی

نشر سید محمد مهدی حسینی

قزوین 1394

آرامگاه ها ماندگارترین بناهای تاریخی هستند و علاوه بر ارزشهای مذهبی غالبا دارای ارزشهای معماری تاریخی برجسته ای نیز می باشند که ما را ملزم می نمایند تا در برخورد با آنها تحقیقات علمی و دقیق بیشتری صورت دهیم.نگاهی به مجموعه بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی استان قزوین نشان می دهد تمام بناهای ثبت شده که قدمت آنها به قبل از دوران صفوی برمی گردد اختصاص به مساجد بقاع و قلاع تاریخی دارد که از بین این سه نوع بنا نیز اکثریت قریب به اتفاق باز کاردکرد آرامگاهی دارند.ضمن این که غالب بقاع حتی در صورتی که جدید و نوساز باشند دارای لایه های تاریخی بسیار ارزشمندی از دوره های تاریخی هستند که در زیر بنای جدید نهفته و پنهان هستند.لذا به حق می توان عنوان داشت که شناخت بقاع در این سرزمین به مانند اکثر نقاط ایران که این قاعده در آن کم و بیش جاریست مهمترین کلید در دسترس از معماری ایران قبل از دوران صفوی است.

اما به رغم اهمیت موضوع هنوز تحقیق کامل و بایسته ای در خصوص سیر تحول تاریخی بقاع و سرگذشت آنها و اینکه چه اتفاقی سپری شد تا اینکه نمونه های به جا مانده از مقابر دوران پیشین در قالب اشکال امروزین با معماری کاملا متفاوت نمودار شوند وجود ندارد.در واقع قالب تحقیقات صرفا به توصیف بناها پرداخته اند تا اینکه به تحلیل آنها بپردازند که اصلیترین عامل در این خصوص را بایست به شناخت ناقص تاریخی ما از آنها منتسب نمود.

غالب مقابر را امروزه امامزادگانی تشکیل داده اند که زیارت آنان از آداب سفارش شده در مذهب شیعه است و علاوه بر احادیث و روایات وارده از سوی ائمه ،قدیمی ترین متون تاریخی از زمان آل بویه ما را از جاری بودن این سنت در بین شیعیان مطمئن می سازد.این موضوع از اهمیت و قداست بالایی برخوردار هستند و نقش تاثیرگذار و غیرقابل انکاری بر روی زندگی مردم دارند.این موضوع اهمیت تلاش در جهت شناخت تاریخچه بقاع را توجیه می نماید.

هدف موضوع تحقیق این رساله شناخت مبادی تاریخی بقاع در سرزمین قزوین است. به این منظور ابتدا اطلاعت مرتبط با هدف تحقیق در دو حوزه مختلف جمع آوری شده است.حوزه اول شامل بقاعی از قزوین می شد که در کتب تاریخی در شرح قزوین آمده است و حوزه دیگر نیز شامل ابنیه موجود و شناخته شده فعلی از بقاع در قزوین می شد.سپس داده های برآمده از این تحقیق تحلیل و با یکدیگر ترکیب شده و نظریات مختلف درموردتاریخچه و چگونگی شکل گیری بر مبنای آنها ارائه و احتمال صحت هر کدام از آنها بررسی شده است.منابع اطلاعاتی این تحقیق از سه حوزه متفاوت استخراج شده اند.حوزه اول منابع مکتوب اعم از چاپی و خطی مثل کتب تاریخی و مذهبی بود که احتمال داده می شد در آنها به موضوع اشاره ای شده باشد.حوزه دوم اطلاعات قابل استخراج از خود بنا و مزار است که از طریق مطالعات باستانشناختی و معماری به دست آمده است و حوزه سوم نیز روایات مردمی و شیاع محلیست که طی قرون سینه به سینه نقل شده است.