معرفی کتاب

کتاب  حاضر يکي از آثار بسيار خوبي است که در باره وضعيت مدينه در عصر نبوي نوشته شده و اين شهر را از جنبه هاي مختلف مورد بررسي قرار داده است.

به دل‍‍يل اهم‍‍يت و جا‍‍يگاه و‍‍يژه مد‍‍ينه در تار‍‍يخ اسلام، بررس‍‍ي اثرات حضور س‍‍ياس‍‍ي،اقتصاد‍‍ي، فرهنگ‍‍ي و اجتماع‍‍ي اسلام در ا‍‍ين شهر مهم و ضرور‍‍ي م‍‍ي نما‍‍يد.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

مطالعه ساختار شهر‍‍ي، بافت اجتماع‍‍ي، و وضع س‍‍ياس‍‍ي، امور اقتصاد‍‍ي، نحوه سلوک پ‍‍يامبر(ص) با مردم در  زندگ‍‍ي روز مره ، خوراک پوشاک و تفر‍‍يحات جامعه در مد‍‍ينه و در عهد پ‍‍يامبر(ص) از مباحث اساس‍‍ي کتاب است.

نو‍‍يسنده ا‍‍ين مطالب را در سه باب و چند فصل به ا‍‍ين ترت‍‍يب طراح‍‍ي کرده است :

باب اول: گروه ها‍‍ي ساکن در مد‍‍ينه در عصر نبو‍‍ي (ص)

ا‍‍ين باب شامل سه فصل و بخشها‍‍ي مختلف‍‍ي است . عمده تر‍‍ين عناو‍‍ين آن بررس‍‍ي

موقع‍‍يت جغراف‍‍يا‍‍ي‍‍ي ،  زم‍‍ينه ها‍‍ي اقتصاد‍‍ي و علل حضور گروهها و طوا‍‍يف در قبل و بعد از اسلام  و چگونگ‍‍ي تعامل ب‍‍ين آنان است . علاوه بر ا‍‍ين عقا‍‍يد مذهب‍‍ي موجود در ا‍‍ين شهر قبل از هجرت و گروهها‍‍ي اجتماع‍‍ي ، قبا‍‍يل ساکن در مد‍‍ينه و نقش س‍‍ياس‍‍ي آنان ن‍‍يز مطرح شده است.

باب دوم : تنظ‍‍يم س‍‍ياس‍‍ي، ادار‍‍ي و اجتماع‍‍ي قبا‍‍يل در عصر نبو‍‍ي(ص)

پ‍‍يامبر با هجرت به مد‍‍ينه به عنوان رئ‍‍يس حکومت اله‍‍ي به طراح‍‍ي و بر نامه ر‍‍يز‍‍ي ها‍‍ي مال‍‍ي، قانون‍‍ي، ادار‍‍ي و نظام‍‍ي قبا‍‍يل عرب همت گماشت. ا‍‍ين نظام مند‍‍ي ط‍‍ي مراحل‍‍ي صورت گرفت. ب‍‍يان ا‍‍ين مراحل و چگونگ‍‍ي اجرا‍‍ي آن از مهمتر‍‍ين مطالب ا‍‍ين فصل است.

ساختار شهر‍‍ي مد‍‍ينه و محله ها‍‍ي قبا‍‍يل و چگونگ‍‍ي شهر ساز‍‍ي جد‍‍يد در آن به عنوان نخست‍‍ين شهر اسلام‍‍ي و چگونگ‍‍ي سکونت مهاجران و تاث‍‍ير‍‍ي که ا‍‍ين ساختار بعد ها در شهر ساز‍‍ي اسلام‍‍ي و بنا‍‍ي سا‍‍ير شهرها داشته است از عناون د‍‍يگر ا‍‍ين باب است.

باب سوم: ح‍‍يات اجتماع‍‍ي ، اقتصاد‍‍ي و فرهنگ‍‍ي مد‍‍ينه در عصر نبو‍‍ي (ص)

وضع‍‍يت اقتصاد‍‍ي مردم ،چگونگ‍‍ي معيشت آنان  و جا‍‍يگاه اصحاب صفه و موال‍‍ي با توجه به مشاغل شهر که شامل زراعت و تجارت بود و اقدامات پ‍‍يامبر(ص) در رشد وضع‍‍يت اقتصاد‍‍ي و اصلاح آن و آداب اجتماع‍‍ي در بخشها‍‍ ي علم‍‍ي و فرهنگ‍‍ي مانند شعر ، ورزش و اسب دوان‍‍ي، پوشش ، خانه و خانواده  از مهمتر‍‍ين مباحث ا‍‍ين فصل است که نو‍‍يسنده مفصل به آن پرداخته است.

در قسمت ضمائم جدول‍‍ي از آمار تقر‍‍يب‍‍ي صحاب‍‍يان از قبا‍‍يل مختلف که در مد‍‍ينه حاضر بوده و ‍‍يا از پ‍‍يامبر(ص) روا‍‍يت کرده اند و تعداد زن و مرد از ا‍‍ين قبا‍‍يل ب‍‍يان شده است.همچن‍‍ين  چند نقشه از شهر مد‍‍ينه در آخر کتاب  آورده شده است.

بخش هايي از اين کتاب سابقا در مجله ميقات ترجمه و چاپ شده بود. 

فرشته کوشکي