معرفی کتاب

سرزمین ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در طول تاریخ همواره به مثابه چهارراهی به شمار می رفت که تمدن های بزرگ سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را به هم پیوند می داد. همچنین معروفترین راه تجاری تاریخ بشتریت یعنی جاده ابریشم از ایران می گذشت. لذا اغلب اقوام و ملل دور و نزدیک ایران همیشه چشم طمع به این سرزمین دوخته بودند. زمانی که حکومتی مقتدر بر این سرزمین فرمانروایی می کرد، ملل مختلف سعی می نمودند تا با ایجاد رابطه دوستانه منافع خود را تأمین نمایند. اما به محض اینکه کوچکترین نشانه ای از ضعف و سستی در قدرت مرکزی ایران مشاهده می شد، حملات بر امان از شرق و غرب این سرزمین را در بر می گرفت. در واقع اغلب قدرت های بزرگ در طول تاریخ همیشه مترصد فرصتی بودند تا با تحت سلطه دراوردن ایران بتوانند از این موقعیت جغرافیایی بی نظیر جهت توسعه و تحکیم قدرت خود بهره برداری نمایند. از یان رو وجود  ارتشی مقتدر و سازمان یافته از ملزومات گریز ناپذیر حکومتها در ایران بوده است. یکی از دلایلی که باعث شد ایران در زمان قاجار ضربات جبران ناپذیری را متحمل شود، فقدان ارتشی مقتدر، سازمان یافته، ملی و مدرن بود. قاجارها که پس از چندین دهه جنگ داخلی و خارجی که از پی آمدهای فروپاشی صفویه بود، حکومت را به دست گرفتند بر سرزمینی مسلط شدند که بنیه اقتصادی و انسانی خود را تا حدود زیادی از دست داده بود. از سویی پادشاهان قاجار هم قابلیت های چندانی برای بازسازی و رهبری نداشتند و نتوانستند از لحاظ سیاسی- نظامی و اقتصادی، کشور را با تحولات نظام جهانی عصر خود سازماندهی نمایند. البته اگر تحولات جهانی و رقابت های استعماری پای قدرت های بزرگ و تهاجم آنان به ایران را نگشوده بود، قاجارها تا حدود زیادی می توانستند شورش های داخلی و حتی خطرات ناشی از تهاجم ملل آسیایی را دفع نمایند. اما در برخورد با قدرت های بزرگ استعماری بود که ضعف قاجارها و نیروی نظامی آنان آشکار شد. نیروی نظامی آن ها عمدتا از ایلات و عشایری تشکیل  می شد که در درجه اول به خواسته ها و علایق قبیله ای خود پایبند بودند تا به منافع ملی، شیوه ها و تاکتیک های جنگی شان هم مربوط به چندین  قرن گذشته بود. تجهیزات و خدمات پشتیبانی یا وجود نداشت و یا در (حد) ناچیزی بود. در این کتاب سعی بر آن است اولا به اوضاع ایران در زمان قاجار پرداخته شود تا خواننده با مطالعه اوضاع ایران دوره قاجار متوجه چرایی این همه شکست و تحقیر شود. ثانیا جنگ ایران با روس و نقش افراد و چهره های تأثیر گذار بررسی گردد. در واقع چیزی که این نوشتار به دنبال آن است دلیل شکست ایران از روسیه و پی آمدهای ناشی از فقدان یک ارتش ملی، سازمان یافته، مجهز و مدرن برای سرزمین ایران می باشد.

عناوین فصل های کتاب:

فصل اول: اوضاع ایران در دوره قاجار

فصل دوم: جنک های ایران و روسیه

فصل سوم: چهره های تأثیر گذار در جنک های ایران و روسیه