معرفی کتاب

برخی از اعلام جغرافی از نظر مصداق خارجی روشن و برخی ناروشن‌ هستند. یمامه از نوع دوم است. در حالی که تکلیف یمن و حجاز و نجد معلوم است، دقیقا روشن نیست یمامه در کجا قرار دارد. یا به عبارت بهتر روشن نیست دقیقا حدود آن کجاست. بخش هایی از شرق حجاز تا بحرین و از شمال بصره و تا جنوب یمن، به عنوان یمامه شناخته می شود، اما بسیاری از مناطقی که در این تعریف آمده، ضمنا در ذیل اسامی اعلام بزرگ دیگر هم درج شده است. برخی حتی خود مکه را از یمامه می دانند و این تکلیف را ناروشن‌تر می کند.
کتاب الیمامه فی صدر الاسلام در بخش نخست با اشاره به آرای مورخان تلاش کرده است تا حدود و ثغور یمامه را به لحاظ جغرافیای طبیعی نشان دهد. پیش وی عبدالله بن الخمیس معجمی برای بلاد جزیره العربیه درست کرده که بخشی از آن با عنوان معجم الیمامه شامل بلادی است که مورخان و جغرافی دانان آنها را به عنوان بخشی از یمامه معرفی کرده اند. نویسنده ما این اطلاعات را همراه با نقشه های متنوع که وضعیت رملی و کوهستانی و حتی قبایلی را مشخص می کند گزارش کرده و همراه با تحقیقات خود ارائه کرده است.
فصل بعدی در باره نظام اجتماعی یمامه در صدر اسلام است که شامل پیش از اسلام تا پایان دوره اموی می شود. یکی از معروف ترین قبایل این ناحیه، بنوحنیفه هستند که مسیلمه از میان آنان ظهور کرد و برابر پیامبر خدا (ص)‌ایستاد.
اقتصاد این منطقه که حد فاصلی بین مسیرهای تجاری حجاز و یمن و فارس بوده به علاوه مناسبات اقتصادی محلی در فصل بعدی آمده است.
سیاست داخلی و اقلیمی این ناحیه را در یک بخش مستقل ملاحظه می کنیم. دین و سیاست یکی ازمفصل ترین بحثهای این کتاب است که طی پنجاه صفحه، باورهای مذهبی، مناسبات با اسلام، ظهور مسیلمه و مباحث دیگری در آن آمده است.
نبردهایی برای مسلمان کردن منطقه یمامه، به خصوص پس از ارتداد و نیز اداره یمامه در دوره صدر اسلام از مباحثی است که در فصول بعدی آمده است.
این کتاب با فهرست اعلام در 272 صفحه توسط عبدالله ابراهیم العسکر در سال 2012 و توسط انتشارات جداول چاپ شده است.