خلاصه

نیروهای روسیه تزاری که در سال 1330 ق (1291 ش)، مشهد را در اشغال خود داشتند، به بهانه بیرون راندن شماری از متحصنان در حرم، روز دهم ربیع الثانی سال مذکور، به حرم مطهر یورش برده و ضمن گلوله باران آن، شماری از مردم را کشته و مجروح کردند. این روز، در تقویم مذهبی شیعیان به عنوان روز مصیبت شناخته شده است. در اینجا، دو قصیده عربی ـ فارسی که همان زمان سروده شده، تقدیم می شود.

خلاصه

یک متن کوتاه ادبی ـ دینی است که به احترام مسلمان شدن شخصی در دوره صفویه نگارش یافته است.

خلاصه

متن حاضر یادداشت های یک مهاجر به شهر اشرف مازندران طی سالهای 1080 هجری تا 1114 است. نویسنده ی این یادداشت ها وقایع شخصی زندگی خود و برخی از اتفاقات جاری آن منطقه را گزارش کرده که جالب توجه است. این یادداشت ها از یک نسخه خطی نقل می شود.

خلاصه

خلاصه

خلاصه

همان طور که از عنوان بالا بر می آید در ادامه مقاله ای که در باره تجربه منفی از اسلامی کردن علم نجوم نوشتم در اینجا یک نامه و یک سند ارائه خواهم کرد.

خلاصه

اخیرا کتابی حاوی دو بخش، شامل نامه ها و اسناد مرحوم آیت الله خادمی و نیز فهرستی از نسخه های خطی ایشان انتشار یافته و بدین ترتیب یک بار دیگر نام این بزرگمرد به میان آمده است.

خلاصه

كتاب الاحتجاج على أهل اللجاج، اثر معروف و مشهورى است كه مؤلف در آن گفتگوها و مناظره هاى حضرت پیامبراكرم(ص) و ائمه معصومين (ع) را با مخالفان و منكران دین و مذهب جمع آورى نموده است. این كتاب بارها به چاپ رسیده، و نسخه های خطی متعددی از آن در دست است. در اين يادداشت كهن­ ترين نسخۀ این كتاب معرّفی می­ شود.

خلاصه

نوشته زیر مروری است بر یک اثر خطی در تاریخ عمومی اسلام که در کتابخانه سلیمانیه استانبول نگهداری می شود.

خلاصه

در میان جمعی از استادان بسیار محترم دانشگاه فردوسی مشهد و شماری از روحانیون عزیز، در محل «پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی» سخنرانی زیر را ارائه کردم.

خلاصه

یک مرتد نصرانی، در شهر حاجی طرخان، کتابی در نقد قرآن و دفاع از کتاب مقدس در برابر انتقادات مسلمانان نوشته است. این کتاب به گیلان رسیده و محمد ابراهیم استرآبادی از علمای دوره ناصری، نقدی بر آن نوشته و نشان داده است که کتاب مقدس، گرفتار تحریف لفظی و معنوی شده است. پیش از این کتاب «از دربند تا قطیف» را در باره ادبیات انتقادی مسیحی اسلامی ایران دوره صفوی و قاجار منتشر کردیم، اما این رساله را ندیده بودیم. در اینجا، متن کامل آن را که متاسفانه یک نسخه ناقص است، تقدیم می کنم.

خلاصه

گزارشی است از آنچه غزالی در باب نخست کتاب احیاء‌العلوم در باره فضیلت علم و تقسیم آن به علوم شرعی و غیر شرعی بیان کرده است

خلاصه

ابوحاتم رازی (م 322) ادیبی برجسته و اسماعیلی مذهب است که در کار نگارش کتاب الزینه، خلاقیت ویژه ای بکار برده است. او دانش لغت را در خدمت دین شناسی، فرقه شناسی و مهم تر از همه ارائه یک دستگاه کامل از نظام خلقت، مشتمل بر جنبه های معرفت شناسنانه آن، و نیز شرح کلیدی ترین مفاهیم به صورت یک سلسله منظم قرار داده است. اثری است بی اندازه شگفت. در این نوشتار، دیدگاه های وی در حوزه علم و عقل مورد توجه قرار گرفته است.

خلاصه

از اختراع فنّ ابریسازی تقریباً پانصد سال گذشته است اما در جهان هنر کمتر کسی می داند که این فن در ایران اختراع شده است.

خلاصه

خاطره ای که در اینجا به نقل از مجله خواندنیها آمده؛ پرسش و پاسخی است که میان مدیر یکی از مدارس جدیده زنجان با مرحوم آیت الله ملاقربانعلی زنجانی (م 1328ق) صورت گرفته است. این گفتگو که منبع آن صرفا همین نوشته و مجله خواندنیها، (به نقل از مجله یغما) است نکته بسیار مهمی را در باره نظر این عالم معروف در باره دو موضوع مدارس جدیده و مهم تر از ان گرامافون منعکس می کند. در این باره که آیا اصل آن قابل تردید هست یا خیر، فعلا بیش از این نمی دانم. روشن است که برخی از تعبیرها از راوی است و معلوم نیست از آن مرحوم صادر شده باشد.

خلاصه

گزارشی از جلسات مباحثات مذهبی میان حاج محمد کریم خان قاجاری رپیس شیخیه مقیم کرمان با شاهزادگانی چون اعتضاد السلطنه و فرهاد میرزا و دیگران در جلساتی است که در تهران در سال 1275 ق برگزار شده است. محتوای آنها ما را از نوع مباحثات جاری آن رورگار و به خصوص دیدگاه های شیخیه آشنا می کند. بخشی از این مباحثات در باره مرکزیت زمین و نیز امر قبله نما و تلگراف و مسایل دیگر از این دست است.

خلاصه

کتاب رأس مال الندیم اثری از یک مورخ شیعه کاشانی است که در سال 501 در تاریخ عمومی اسلام نوشته شده و شش صفحه از آن اختصاص به زندگی دوازده امام (ع) دارد که ترجمه آن را همراه با گزارشی از این کتاب در اینجا ملاحظه می کنید.

خلاصه

العلامة الحسيني، من اعلام الفكر، ومن اعمدة الثقافة في الحاضرة الاسلامية، في العراق وايران.

خلاصه

اثر مذکور که بخش بیشتر آن به نظم و قسمت‌های کوتاهی به نثر است از سروده‌ها و نوشته‌های ابونصر فتح‌الله خانی شیبانی یکی از شاعران برجسته ایران در عصر قاجار است و بیشتر دوران زندگی او در عصر ناصرالدین‌شاه گذشته است.

خلاصه

گزارش زیر، از روی یک نسخه دستنویس تقدیم می شود. نویسنده آن که عبدالعلی قاجار فرزند فرهاد میرزاست، وقایع دو سال را روی تقویم خود به کوتاهی نوشته که ذیلا ملاحظه می کنید. در میان آنها وقایع جالبی هست.

خلاصه

سلمانان به چه مفهومی از دانش باور داشتند؟ از دانش های تجربی چه تصوری داشتند؟ چه مرزی برای دانش های تجربی و فلسفی و دینی قائل بودند؟ خلط این دانش ها چه تاثیری در سقوط مفهوم دانش داشت؟ این مساله چه ارتباطی با عقب ماندگی ذهنی و علمی مسلمانان داشت؟

خلاصه

ایام حج است و ضمن این که دلم آنجاست، دوست دارم گاه گاه مطلبی در این باره بنویسم. این بار یک فرمان امیر الحاجی از دوره فتحعلی شاه را آورده ام و برای این که تفاوت مضمونی و ادبی فرمان نویسی دو دوره معلوم باشد نمونه ای هم از روزگار خودمان علاوه کرده امٰ.

خلاصه

مقصد اصلى اين مقاله شناساندن يكى از فضلاءِ گمنام اصفهان در سدهِ دوازدهم هجرى قمرى، يعنى آخوند ملّا محمّد علي خراساني «توني طبَسي» است

خلاصه

این نقاشی هم محل شهادت را و هم محل دفن را نشان می دهد و از این جهت توجه تاریخی نقاش را نسبت به واقعه نشان می دهد.

خلاصه

یکی از کسانی در دهه چهل خورشیدی به بحث از تمدن اسلامی نشست، مرحوم دکتر عبدالحسین زرین کوب بود. این کتاب آن هم پس از نگارش دو قرن سکوت می تواند دیدگاههای آن استاد را بهتر روشن کند.

خلاصه

در این نوشته، از سید جعفر مرتضی به مثابه یک مورخ ـ متکلم یاد می شود، در زمره نسلی از متکلمان شیعه که بیش از همه از مواد تاریخی برای دفاع از تشیع و نقد مخالفان خود استفاده می کردند. سید جعفر مرتضی این کار را در عرصه وسیع تری انجام دارد و موارد فراوانی از اختلافات کلامی را با استمداد از بحث های تاریخی مطرح و در باره آنها اظهار نظر کرد. با این حال، علم تاریخ اسلامی در کنار این کار، توسط وی، توسعه جدی یافت.

خلاصه

امروز درس کلاس فرهنگ و تمدن بنده، برای دانشجویان کارشناسی ارشد، فقه و تمدن بود. این بحث از قدیم در ذهنم بود که چه رابطه ای بین فقه و تمدن وجود دارد؟ غرضم از این عنوان این بود که در تمدن اسلامی، جایگاه فقه کجاست و چه نوع رابطه ای میان آن و تمدن می توان برقرار کرد.

خلاصه

شعری است در انتقاد از یکی از فرماندهان شاه سلطان حسین که برای درآوردن قندهار از چنگ شورشیان اعزام شده بود.

خلاصه

مروری است بر کتاب «تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات الاماکن بیرونی» با هدف استخراج روش استدلال و نقد علمی او.

خلاصه

لایحه بودجه سال 1308 حاوی اطلاعات ریز هزینه ای تمامی بخش های دولتی در سال 1308 است. صفحات نخست آن اختصاص به خود مجلس دارد و مجموعه هزینه های مجلس در آن سال با تفکیک بخش های مختلف در آن بخش آمده است.